Milorad Dodik
(ur.
12 marca
1959
w
Lakta?i
) ? polityk serbski
Bo?ni i Hercegowiny
.
Premier
Republiki Serbskiej
od 28 lutego 2006 do 15 listopada 2010 oraz w okresie od 18 stycznia 1998 do 12 stycznia 2001. Przewodnicz?cy Sojuszu Niezale?nych Socjaldemokratow.
Prezydent
Republiki Serbskiej
od 15 listopada 2010 do 17 listopada 2018 i ponownie od 2022.
Dodik uko?czył studia w dziedzinie nauk politycznych na Uniwersytecie
Belgradzkim
. Od 1986 do 1990 zasiadał we władzach miejskich Lakta?i. W 1990 w pierwszych wielopartyjnych wyborach w Bo?ni i Hercegowinie, został wybrany do parlamentu Socjalistycznej Republiki BiH.
W czasie
wojny w Bo?ni
został członkiem Zgromadzenia Narodowego Republiki Serbskiej. Zało?ył w tym czasie Klub Niezale?nych Członkow Parlamentu, ktory był w opozycji do Serbskiej Partii Demokratycznej, maj?cej wi?kszo?? w parlamencie.
Klub stał si? zal??kiem utworzonego w 1996 Sojuszu Niezale?nych Socjaldemokratow. Dodik stał si? jego liderem. W 1997 ponownie został wybrany do Zgromadzenia Narodowego Republiki Serbskiej.
W styczniu 1998
prezydent Republiki Serbskiej
Biljana Plav?i?
mianowała Dodika szefem rz?du. Dodik sprawował urz?d do stycznia 2001. Stanowisko premiera ponownie obj?ł 28 lutego 2006. Po wyborach parlamentarnych w listopadzie 2006 zachował urz?d szefa rz?du. 15 listopada 2010 obj?ł urz?d prezydenta, po wygranych wyborach.
W 2018 został wybrany jako przedstawiciel Serbow do
Prezydium Bo?ni i Hercegowiny
[1]
. Od 17 listopada 2018 do 20 lica 2019 i ponownie od 20 listopada 2020 do 20 lipca 2021 jej przewodnicz?cy.
W styczniu 2022 wyraził przekonanie, ?e wraz z ko?cem kadencji prezydenta
Stanow Zjednoczonych
Joe Bidena
(2025) serbska cz??? Bo?ni i Hercegowiny powinna wej?? w skład
Republiki Serbii
[2]
.
15 listopada 2022 po wygranych wyborach, ponownie obj?ł urz?d prezydenta Republiki Serbskiej
[3]
.
Dodik w swoich wypowiedziach wielokrotnie negował i podwa?ał zbrodnie popełnione przez Serbow na Bo?niakach, w tym masakr? w Srebrenicy
[4]
. W styczniu 2023 roku odznaczył rosyjskiego prezydenta Władimira Putina Orderem Republiki Serbskiej
[5]
.
Stosunek do układu z Dayton
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Milorad Dodik od lat podejmuje działania, ktore długofalowo osłabiaj? postanowienia
układu z Dayton
, w tym sprzyjaj? serbskiemu separatyzmowi oraz przekształceniu Bo?ni i Hercegowiny w lu?n? konfederacj?. Wskazuje si? tak?e, ?e wieloletni udział Dodika i jego partii we władzach doprowadził do podporz?dkowania instytucji Republiki Serbskiej interesom grupy wpływu powi?zanej z tym politykiem. Jego silnej pozycji na scenie politycznej sprzyja? ma tak?e kontrola nad mediami i wpływy w wymiarze sprawiedliwo?ci. Do działa? podejmowanych przez Dodika i jego parti? w celu zmiany
status quo
w praktyce funkcjonowania Bo?ni i Hercegowiny zalicza si? m.in. stosowanie gro?by secesji, blokowanie reform ograniczaj?cych autonomi? cz??ci składowych BiH oraz podpisywanie umow mi?dzynarodowych przez władze Republiki Serbskiej w sprawach, w ktorych kompetencje przypisane s? władzom centralnym. Polityka Dodika osłabiaj?ca instytucje Bo?ni i Hercegowiny cieszy si? poparciem
Federacji Rosyjskiej
[6]
. Ponadto Dodik zdystansował si? od stanowisk pot?piaj?cych
rosyjsk? inwazj? na Ukrain?
i opowiedział si? przeciwko zachodnim sankcjom. Wskazuje si?, ?e polityka ta wspołgra z rosyjskimi działaniami maj?cymi na celu destabilizacj? Bo?ni i Hercegowiny oraz wpływanie na sytuacj? na Bałkanach Zachodnich
[7]
. Działania podejmowane przez Dodika i jego parti? przeciwko postanowieniom układu z Dayton wywołały m.in. ameryka?skie sankcje wprowadzone na niego i powi?zane z nim media
[8]
.
- ↑
Presidence bosnienne. Victoire du nationaliste serbe Milorad Dodik
. lemonde.fr, 8 pa?dziernika 2018. [dost?p 2018-10-08].
(
fr.
)
.
- ↑
Lider bo?niackich Serbow wzywa do przył?czenia cz??ci Bo?ni i Hercegowiny do Serbii
[online], forsal.pl, 4 stycznia 2022
[dost?p 2022-01-05]
(
pol.
)
.
- ↑
Separatist leader sworn in as Bosnian Serb president
. s. www.seattletimes.com. [dost?p 2022-11-18].
(
ang.
)
.
- ↑
Srebrenica massacre is 'fabricated myth', Bosnian Serb leader says
[online], The Independent, 13 kwietnia 2019
[dost?p 2022-01-19]
(
ang.
)
.
- ↑
Wojna Rosji z Ukrain?. Dzie? 319
. rp.pl, 2023-01-08. [dost?p 2023-01-11].
- ↑
Marta Szpala:
Bo?nia i Hercegowina ? gry separatyzmem Republiki Serbskiej
. osw.waw.pl, 2022-02-09. [dost?p 2022-05-31].
- ↑
Bogdan Zawadewicz:
Bo?nia i Hercegowina ? spory o polityk? wobec Rosji
. osw.waw.pl, 2022-03-29. [dost?p 2022-05-31].
- ↑
Serbowie dziel? Bo?ni?. ?To eksperyment nieposiadaj?cy zdolno?ci prze?ycia”
. rp.pl, 2022-01-09. [dost?p 2022-05-31].
- ↑
Milorad Dodik
. Istinomer. [dost?p 2024-03-07].
(
serb.
)
.
- ↑
Вучи? уручио одликова?а поводом Видовдана
. Политика Online, 29.06.2021. [dost?p 2024-03-07].
(
serb.
)
.
- ↑
Указ Президента Российской Федерации от 22.11.2011 г. № 1517
[online], Президент России
[dost?p 2019-06-27]
(
ros.
)
.