Era mezozoiczna, mezozoik ? era , ktora rozpocz?ła si? od wielkiego wymierania pod koniec permu , a sko?czyła zagład? wielkich gadow, pod koniec kredy (patrz tabelka), znanego jako wymieranie kredowe . Era mezozoiczna trwała o jedn? trzeci? krocej ni? paleozoiczna , bo tylko 186 milionow lat. Dzieli si? j? na trzy okresy: trias , jur? i kred? .

Najwa?niejsze wydarzenia [ edytuj | edytuj kod ]

Geologia [ edytuj | edytuj kod ]

W mezozoiku nast?pił rozpad superkontynentu Pangei , obejmuj?cego wszystkie obszary l?dowe Ziemi. Zgodnie z teori? tektoniki płyt , ruchy płyt tektonicznych rozdzieliły powstał? w permie Pange? na istniej?ce obecnie kontynenty.

Na pograniczu triasu i jury rozpocz?ło si? formowanie Atlantyku i Oceanu Indyjskiego . Powstały tak?e najstarsze zachowane do dzi? fragmenty skorupy oceanicznej Pacyfiku (starsze dno, zaliczane do oceanu Panthalassa , zostało zsubdukowane do czasow wspołczesnych). Najstarszym z nich jest południowo-zachodni fragment dna Oceanu Spokojnego , na wschod od archipelagu Wysp Sundajskich. Na miejscu Atlantyku najpierw powstaje w?ski basen oceaniczny typu Morza Czerwonego , oddzielaj?cy Ameryk? od Europy i Afryki. Na miejscu obecnego Oceanu Indyjskiego pocz?tkowo nast?piło odsuni?cie Madagaskaru od Afryki, po?niej nast?piło p?kni?cie na wschod od Madagaskaru i rozej?cie si? Afryki, Azji, Australii i Antarktydy ? powstanie Oceanu Indyjskiego. Starszy Ocean Tetydy , z ktorego do dzi? zachowały si? liczne osady morskie i ofiolity ulega zamkni?ciu na skutek subdukcji dna, na jego miejscu powstanie olbrzymi system gorski: ła?cuch alpejsko-himalajski . W triasie i jurze dochodzi do pierwszych, na razie słabych ruchow orogenezy alpejskiej . W kredzie nasila si? aktywno?? tektoniczna ? dochodzi do wypi?trzenia Tatr. W Sudetach i na Opolszczy?nie w płytkich morzach, rozdzielonych wysp? osadziły si? grube seria piaszczyste i margliste.

Flora [ edytuj | edytuj kod ]

Trias jest okresem panowania ro?lin nagonasiennych iglastych. Ro?liny kwiatowe (pocz?tkowo tylko magnoliowate ) pojawiły si? pod koniec ery mezozoicznej.

Fauna [ edytuj | edytuj kod ]

Mezozoik to era dominacji dinozaurow ; ju? w triasie pojawiły si? pierwsze prymitywne ssaki . Cała era charakteryzowała si? wzrostem ro?norodno?ci gatunkowej gadow l?dowych i morskich, ktorej szczyt obserwujemy w jurze i kredzie. Poza znanymi ju? z wcze?niejszego okresu gadami morskimi i l?dowymi pojawiły si? aktywnie lataj?ce gady, a tak?e pierwsze prymitywne ptaki . Ewolucja bezkr?gowcow jest powolna, poza głowonogami ( amonity i belemnity ), ktore w zwi?zku z tym słu?? jako znakomite, pierwszorz?dne skamieniało?ci przewodnie . Podobnie jak u schyłku paleozoiku, rownie? i pod koniec mezozoiku dochodzi do masowego wymierania ro?lin i zwierz?t. Jego przyczynami najprawdopodobniej s?: upadek planetoidy w regionie połwyspu Jukatan , ktory tworzy krater Chicxulub oraz wulkanizm w Indiach, ktory stworzył trapy Dekanu . Wymieranie kredowe spowodowało zagład? dinozaurow (poza ptakami), pterozaurow i gadow morskich; wymarły tak?e amonity, belemnity i liczne otwornice .

Mezozoik w Polsce [ edytuj | edytuj kod ]

Na obszarze Polski w dolomitach triasowych wyst?puj? bogate zło?a rud cynku i ołowiu , zło?a wapieni i margli , wysady solne , a w skałach jurajskich ? niewielkie ilo?ci rud ?elaza . W morzu kredowym osadziły si? piaskowce tworz?ce obecnie Gory Stołowe oraz margle pokrywaj?ce znaczne obszary Opolszczyzny ? tzw. kreda opolska.

Kredowe nasilenie aktywno?ci tektonicznej spowodowało znaczne wypi?trzenie Tatr . ?ladem geologicznych przeobra?e? w Polsce s? surowce skalne: wapienie , margle , kreda i dolomity wydobywane w okolicach Opola, na Wy?ynie Lubelskiej i w rejonie ?wi?tokrzyskim, a tak?e skały fliszowe Karpat.

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Zobacz hasło mezozoik w Wikisłowniku

• tabela stratygraficzna

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• ICS-Chart/Time Scale . International Commission on Stratigraphy. [dost?p 2016-12-13]. ( ang. ) .