Martin-Baker MB-2
? prototypowy
brytyjski
samolot my?liwski wytworni Martin-Baker powstały w ramach specyfikacji F.5/34.
16 listopada 1934 roku brytyjskie Ministerstwo Lotnictwa (Air Ministry) wysłało do wytworni lotniczych specyfikacj? techniczn? F.5/34. Zawarte w niej były wymagania, jakie musi spełnia? nowy, jednosilnikowy my?liwiec. Oczekiwano, i? b?dzie to jednomiejscowa maszyna z zakryt? kabin? i chowanym podwoziem, zdolna do osi?gni?cia pr?dko?ci maksymalnej 443 km/h na wysoko?ci 4572 m i 426 km/h na wysoko?ci 6096 m, długo?ci lotu 1,5 godziny, wej?cia na pułap maksymalny wynosz?cy 10 058 m, a tym samym wyposa?on? w instalacj? tlenow? oraz uzbrojon? w sze?ciu do o?miu karabinow maszynowych kalibru 7,7 mm z zapasem 300 nabojow na luf?. Na specyfikacj? Ministerstwa odpowiedziały firmy
Bristol
,
Gloster
,
Hawker
,
Westland
,
Supermarine
oraz
Fairey
. Dla Hawkera i Supermarine był to pocz?tek drogi, ktorej zwie?czeniem były samoloty
Hawker Hurricane
i
Supermarine Spitfire
. Pomimo braku oficjalnego zlecenia i formalnego uczestnictwa w projekcie, Martin-Baker oraz
Vickers
postanowiły na własny koszt wybudowa? lataj?ce prototypy zgodne ze specyfikacj? F.5/34. Swoj? now? maszyn? zakłady Martin-Baker oznaczyły jako MB-2. Si?gni?to po rozwi?zania zastosowane i przetestowane w modelu
MB-1
, ale jeszcze wi?kszy nacisk poło?ono na maksymalne uproszczenie konstrukcji całego samolotu. W marcu 1936 roku rozpocz?to budow? prototypu, jednak z uwagi na niewielki potencjał produkcyjny firmy prace posuwały si? powoli i uko?czono je dopiero latem 1938 roku, du?o po?niej ni? w pozostałych wytworniach bior?cych udział w projekcie F.5/34. Prototyp otrzymał cywiln? rejestracj? G-AEZD, jednak na kadłubie wymalowano tymczasowe oznakowanie B-M-B-1, przyznawane przed uzyskaniem ?wiadectwa typu. Samolot przewieziono do bazy Royal Air Force station Harwell, gdzie 3 sierpnia 1938 roku dokonano jej oblotu. W dziewiczym locie za sterami siedział wspołwła?ciciel wytworni, Valentine Baker. Samolot charakteryzował si? wi?cej ni? zadowalaj?cymi osi?gami, ale w powietrzu zachowywał si? niestabilnie. Aby wyeliminowa? to zjawisko powi?kszono ster kierunku i zamontowano niewielki statecznik pionowy. 10 listopada tego samego roku MB-2 przyleciał do Aeroplane and Armament Experimental Establishment, o?rodka do?wiadczalnego Royal Air Force znajduj?cego si? w bazie Royal Air Force Station Martlesham Heath. Tam samolot przeszedł proby wojskowe, ich wst?pne rezultaty wykazały, i? maszyna jest nadal niestabilna w powietrzu. W zwi?zku z tym samolot pod koniec 1938 roku powrocił do wytworni, gdzie ponownie powi?kszono usterzenie pionowe. Była to ostatnia zmiana konstrukcyjna wzgl?dem pierwotnego projektu. W takiej konfiguracji samolot oblatano 24 maja 1939 roku. Dwa dni po?niej, 26 maja MB-2 wzi?ł udział w pokazach lotniczych odbywaj?cych si? w Heston. W czerwcu prototyp MB-2 został zakupiony przez Ministerstwo Lotnictwa i 12 czerwca 1939 roku przekazany do Aeroplane and Armament Experimental Establishment w celu kontynuowania prob wojskowych. Proby w locie trwały do 1 lipca tego samego roku. Nowe, powi?kszone usterzenie wreszcie wyeliminowało niestateczno?? kierunkow? samolotu. Maszyn? z du?ym trudem wprowadzało si? w korkoci?g, a jak ju? do tego doszło, z łatwo?ci? si? j? z niego wyprowadzało. Jako niezadowalaj?c? oceniono widoczno?? z kabiny pilota. Negatywnie oceniono rownie? niewystarczaj?c? skuteczno?? lotek, szczegolnie podczas lotu z niewielk? pr?dko?ci?. Doskonale za to sprawdziła si? idea maksymalnego uproszczenia dost?pu do zainstalowanych w samolocie systemow i urz?dze?. Wyj?cie wszystkich o?miu karabinow maszynowych dwuosobowemu zespołowi mechanikow zajmował trzy minuty. Dla porownania, na wyj?cie wszystkich karabinow w Hurricanie trzeba było po?wi?ci? godzin?, a w Spitfire 70 minut. Dalsze testy maszyny przeprowadzono w Air Fighting Development Unit w Northolt. W planach były dalsze modernizacje samolotu, najwa?niejsza z nich miała polega? na zast?pieniu stałego podwozia chowanym, dzi?ki czemu pr?dko?? maksymalna miała wzrosn?? do 563 km/h. Rozwa?ano rownie? zast?pienie karabinow czterema działkami kalibru 20 mm oraz powrot pierwotnej jednostki nap?dowej, silnika Rolls-Royce Merlin. Niestety dla całego projektu z ambitnych planow zrezygnowano, w słu?bie były ju? Hurricane’y i Spitfire’y. MB-2 powrocił na lotnisko wytworni w Denham, gdzie stał bezu?ytecznie w hangarze. Prawdopodobnie w 1944 roku został złomowany. Jedynym zachowanym elementem pozostało ?migło, ktore zawisło w gabinecie Jamesa Martina.
MB-2 był jednoosobowym, wolnono?nym dolnopłatem ze stałym podwoziem i tylnym kołkiem ogonowym. Przednie golenie osłoni?te były pot??nymi owiewkami, zakrywaj?cymi w połowie rownie? koła podwozia. W lewej owiewce znajdowała si? chłodnica oleju. Szkielet kadłuba tworzyła kratownica zbudowana ze stalowych rur. Do nich przymocowane były duraluminiowe profile nadaj?ce ostateczny kształt kadłuba. Efektem takiego rozwi?zania był niemal prostok?tny przekroj kadłuba i jego prawie taka sama wysoko?? na całej długo?ci. ?rodkowa cz??? kadłuba pokryta była płotnem, reszta metalowymi, łatwo demontowalnymi metalowymi panelami. Ułatwiało to i przyspieszało obsług? samolotu, zapewniaj?c szybki dost?p do instalacji znajduj?cych si? wewn?trz maszyny. W kadłubie samolotu umieszczono dwa zbiorniki paliwa o ł?cznej pojemno?ci 377 litrow. Cech? charakterystyczn? modelu MB-2 była wi?ksza długo?? samolotu ni? jego rozpi?to??. Skrzydła proste o trapezowym obrysie podzielone na centropłat i dwie sekcje zewn?trzne. Płaty i stateczniki pokryte blach?, płotno zostało u?yte do pokrycia lotek i sterow. Skrzydła wyposa?one były w krokodylowe klapy wychylane pneumatycznie. Pierwotnie maszyna nie miała statecznika pionowego, jego funkcj? pełnił kryty płotnem ster kierunku umieszczony na ko?cu kadłuba. Brak statecznika mogł by? niebezpieczny dla ?ycia pilota w przypadku
kapota?u
maszyny. W takiej sytuacji uchroni? przed urazem miał solidny wspornik wysuwany i chowany elektrycznie umieszczony tu? za fotelem pilota. Kabina była osłoni?ta kroplow? owiewk? z
wiatrochronem
otwieranym na bok. Pierwotnie silnikiem nap?dzaj?cym MB-2 miała by? jednostka
Rolls-Royce Merlin
, 12-cylindrowy
widlasty
silnik tłokowy
o układzie V12, ale Ministerstwo Lotnictwa nie wyraziło zgody na zastosowanie tego typu silnika. W takiej sytuacji zdecydowano si? na chłodzony powietrzem silnik Napier Dagger IIIM, 24-cylindrowy silnik rz?dowy w układzie H o mocy startowej 805-829 KM wypo?yczony przez producenta, firm? Napier. Silnik nap?dzał stałe, dwułopatowe drewniane ?migło.
W zewn?trznych cz??ciach skrzydeł umieszczono cztery karabiny maszynowe Browninga kalibru 7,7 mm z zapasem 300 nabojow na luf?.
- Leszek A. Wieliczko,
My?liwce Martin-Baker
, ?Lotnictwo”, nr 9 (2016), s. 78-87, ISSN 1732-5323.
Samoloty wojskowe Brytyjskiej Wspolnoty Narodow z okresu II wojny ?wiatowej