Markus Jastrow

Pełne imi? i nazwisko	Markus Mordechaj Jastrow
Data i miejsce urodzenia	5 czerwca 1829 Rogo?no
Data i miejsce ?mierci	13 pa?dziernika 1903 Germantown
Zawod, zaj?cie	rabin
Multimedia w Wikimedia Commons

Markus Mordechaj Jastrow (ur. 5 czerwca 1829 w Rogo?nie , zm. 13 pa?dziernika 1903 w Germantown ) ? warszawski rabin post?powy , kaznodzieja, prawnik, działacz ruchu asymilatorskiego, biblista.

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Urodził si? w Rogo?nie w Wielkim Ksi?stwie Pozna?skim . Był pi?tym dzieckiem Abrahama Jastrowa i jego ?ony Jetty z domu Rolle. Do 1840 roku pobierał prywatne nauki. W 1844 rozpocz?ł nauk? w ewangelickim gimnazjum im. Fryderyka Wilhelma w Poznaniu , ktor? uko?czył w 1852 roku. W tym samym roku rozpocz?ł studia filozoficzne na Uniwersytecie Humboldtow w Berlinie . Rok po?niej został ordynowany na rabina . W 1858 roku opublikował rozpraw? dotycz?c? sytuacji i prawnego poło?enia ?ydow w zaborze rosyjskim .

W sierpniu 1852 roku dzi?ki poparciu Heinricha Graetza przyjechał do Warszawy i obj?ł stanowisko rabina w niemieckiej synagodze przy ulicy Daniłłowiczowskiej. Jako pierwszy w historii wygłosił kazanie w j?zyku polskim , co wzbudziło protesty ortodoksyjnych ?ydow.

2 marca 1861 roku na Cmentarzu Pow?zkowskim brał udział w pogrzebie pi?ciu ofiar star? manifestacji politycznej z 27 lutego 1861 roku, ktory nast?pnie przeistoczył si? w demonstracj? solidarno?ci ro?nych stanow społecze?stwa Krolestwa Kongresowego . W pa?dzierniku tego samego roku wraz z rabinami Dow Berem Meiselsem i Izaakiem Kramsztykiem zdecydował o zamkni?ciu synagog, odpowiadaj?c na apel arcybiskupa Antoniego Melchiora Fijałkowskiego , ktory nakazał zamkn?? ko?cioły po ich zdesakralizowaniu przez kozakow rozp?dzaj?cych demonstracje. Za udział w tych manifestacjach społeczno-politycznych został aresztowany ^[1] . Osadzony był na trzy miesi?ce w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej . W 1862 roku został skazany na deportacj? z Krolestwa Polskiego do Prus ^[2] . Przez dwa lata pełnił funkcj? rabina w Wormacji . Nie zerwał jednak kontaktow z Polsk?.

W 1866 roku przybył do Stanow Zjednoczonych , gdzie kontynuował działalno?? reformistyczn? ^[3] . Osiadł w Filadelfii , gdzie do 1892 roku pełnił funkcj? rabina. W latach 1867?1875 wykładał judaistyk? w Maimonides College. Był jednym z tworcow judaizmu konserwatywnego w Stanach Zjednoczonych i wiceprezydentem American Zionist Federation. W 1900 roku uzyskał doktorat z literatury na University of Pennsylvania ^[4] .

Michał Galas wydał o nim opracowania: Rabin Markus Jastrow i jego wizja reformy judaizmu. Studium z dziejow judaizmu w drugiej połowie XIX wieku , Wydawnictwo Austeria, Krakow 2007 ^[5] oraz Rabin Markus Jastrow (1829?1903) ? polski patriota i reformator ameryka?skiego judaizmu .

Jego synem był Joseph Jastrow .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Alina Cała , Hanna W?grzynek , Gabriela Zalewska : Historia i kultura ?ydow polskich. Słownik . Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2000. ISBN  83-02-07813-1 . brak strony w ksi??ce