Spirit (łazik)

Mars Exploration Rover ?Spirit”
Inne nazwy	MER-A
Zaanga?owani	NASA , Jet Propulsion Laboratory
Indeks COSPAR	2003-027A
Rakieta no?na	Delta II
Miejsce startu	Cape Canaveral Air Force Station , USA
Cel misji	Mars
	Orbita (docelowa, pocz?tkowa)
	Czas trwania
Pocz?tek misji	10 czerwca 2003 (17:58:47 UTC)
Data l?dowania	4 stycznia 2004
Koniec misji	24 maja 2011
	Wymiary
Masa aparatury naukowej	(łazik) 185 kg
	Multimedia w Wikimedia Commons

Spirit (oficjalna nazwa Mars Exploration Rover -A , w skrocie MER-A ) ? bezzałogowa misja na Marsa , ktorej celem było przeprowadzenie bada? geologicznych tej planety. Misja była realizowana przez laboratorium Jet Propulsion Laboratory b?d?ce cz??ci? ameryka?skiej agencji kosmicznej NASA . Rownocze?nie z misj? Spirit, przeprowadzana była bli?niacza misja Opportunity , znana pod oficjaln? nazw? Mars Exploration Rover-B , w skrocie MER-B .

Przebieg misji [ edytuj | edytuj kod ]

Start pojazdu miał miejsce 10 czerwca 2003, o godzinie 17:58:47 czasu GMT . Sonda została wyniesiona w przestrze? kosmiczn? na pokładzie rakiety no?nej Delta II z platformy startowej 17-A w kompleksie startowym 17 w centrum Ameryka?skich Sił Powietrznych na przyl?dku Canaveral na Florydzie .

L?downik wyl?dował na powierzchni Marsa 4 stycznia 2004 roku w kraterze Gusiew ^[1]. Miejsce l?dowania sondy zostało nazwane Columbia Memorial Station na cze?? astronautow, ktorzy zgin?li w katastrofie wahadłowca kosmicznego Columbia ^[2]. Podobnie, trzy wzgorza otaczaj?ce miejsce l?dowania łazika zostały nazwane Grissom Hill, Chaffee Hill oraz White Hill na cze?? załogi Apollo 1 , ktora zgin?ła w wypadku podczas jednego z testow przedstartowych ^[3].

Pierwotne zało?enia projektu przewidywały, ?e l?downik przetrwa na powierzchni Marsa 90 dni ^[4]. Dnia 21 stycznia 2004, w 18 dni po udanym l?dowaniu, in?ynierowie zacz?li jednak mie? problemy w komunikacji z pojazdem. Kontrolerom na Ziemi udało si? wysła? sygnał do pojazdu otrzymuj?c jego potwierdzenie, jednak l?downik nie wysyłał ?adnych spodziewanych danych naukowych i in?ynierskich ^[5]. W kilku kolejnych dniach in?ynierom NASA udało si? ustali?, ?e przyczyn? kłopotow w komunikacji był bł?d w oprogramowaniu systemu komputerowego łazika, ktory w ci?gu trzech dni sze??dziesi?ciokrotnie ulegał restartowaniu ^[6]. W tych dniach istniały uzasadnione obawy, ?e misja łazika mo?e zako?czy? si? przedwcze?nie niepowodzeniem. W ci?gu kolejnych kilku dni, in?ynierom udało si? najpierw usun?? nadmiern? ilo?? plikow w pami?ci pojazdu odpowiedzialn? za jego awari?, a nast?pnie sformatowa? pami?? typu flash oraz uaktualni? jego oprogramowanie ^[7]. Wraz z upływem czasu łazik udało si? doprowadzi? do stanu pełnej funkcjonalno?ci.

Trasa przebyta przez łazik *Spirit* na powierzchni Marsa

Od roku 2004 misja l?downika ulegała wielokrotnemu przedłu?eniu. Od l?dowania do 30 kwietnia 2008 roku, Spirit przebywał na powierzchni Marsa 1538 dni i pokonał dystans 7 528 m, wykonuj?c w tym czasie setki eksperymentow naukowych. Pod koniec stycznia 2009 ujawniono, ?e przez ostatnich kilka dni Spirit odmawiał posłusze?stwa i nie reagował na rozkazy z Ziemi ^[8]. Pomimo tego udało si? ponownie doprowadzi? go do funkcjonalno?ci. W maju 2009 łazik utkn?ł na skrawku lu?nego piasku ^[9] (nazwanym po?niej ?Troj?”), lecz mimo unieruchomienia prowadził badania nad jego struktur?. Prowadzone w kolejnych miesi?cach proby uwolnienia łazika z marsja?skich piaskow zako?czyły si? niepowodzeniem i 26 stycznia 2010 roku NASA zmieniła jego status na stacjonarn? platform? badawcz? ^[10]. Od wyl?dowania łazik pokonał oficjalnie dystans 7730,50 m.

22 marca 2010 odebrano ostatnie dane z łazika. Baterie słoneczne dostarczały około 185 W/ sol (trwała marsja?ska zima, co skutkowało ni?szym poło?eniem Sło?ca nad horyzontem i krotszym dniem). Planowana sesja ł?czno?ci 30 marca 2010 nie doszła do skutku ? 2001 Mars Odyssey nie odebrał sygnału od łazika. Centrum Kontroli w Pasadenie podejrzewało, ?e z uwagi na zbyt mał? ilo?? energii łazik wszedł w tryb hibernacji i pozostanie w nim do czasu, a? ilo?? energii pozwoli na ponowne nawi?zanie cykli ł?czno?ci. Zakładano, ?e mo?e to zaj?? kilka tygodni lub miesi?cy. 24 maja 2011 roku NASA ogłosiła koniec misji i zrezygnowała z prob skontaktowania si? z sond? ^[11].

Głowne osi?gni?cia [ edytuj | edytuj kod ]

L?downik Spirit dokonał wielu przełomowych bada? i obserwacji. Dnia 6 stycznia 2004 roku l?downik przesłał na Ziemi? swoje pierwsze kolorowe zdj?cie z powierzchni Marsa, ktore wowczas było zdj?ciem o najwy?szej rozdzielczo?ci z innej planety ^[12].

5 lutego 2004, Spirit jako pierwszy pojazd w historii ludzko?ci dokonał na innej planecie oczyszczenia powierzchni skały nazwanej Adirondack, przygotowuj?c si? do zbadania jej wn?trza ^[13]. Dwa dni po?niej Spirit wykorzystał jedno ze swoich narz?dzi, aby odsłoni? wn?trze tej samej skały, co rownie? było pierwsz? operacj? tego typu w historii ^[14].

5 marca 2004 roku NASA ogłosiła, ?e analizuj?c skał? nazwan? Humphrey Spirit znalazł ?lady przeszłej obecno?ci wody na Marsie ^[15]. 21 maja 2005 roku NASA ogłosiła, ?e Spirit odkrył wysoki (90%) poziom zawarto?ci tlenku krzemu w warstwie gleby odsłoni?tej przez koła łazika, co było wowczas najsilniejszym dowodem na istnienie w przeszło?ci wody na Marsie ^[16].

W pa?dzierniku 2004 roku, na cze?? sondy Spirit została nazwana planetoida (37452) Spirit . Osi?gni?cia misji zainspirowały rownie? powstanie filmu dokumentalnego zatytułowanego Roving Mars , ktory stworzono z wykorzystaniem technologii IMAX .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Mapa krateru Gusiewa i miejsce wyl?dowania sondy Spirit . marsoweb.nas.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-20)]. NASA ( ang. ) .
↑ Załoga Columbii upami?tniona na Marsie NASA ( ang. ) .
↑ Wzgorza marsja?skie nazwane na cze?? załogi Apollo 1 . marsrovers.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-17)]. NASA ( ang. ) .
↑ Zadania pojazdu Spirit na powierzchni Marsa NASA ( ang. ) .
↑ Status misji Spirit . marsrovers.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-01)]. NASA ( ang. ) .
↑ Status misji Spirit . marsrovers.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-01)]. NASA ( ang. ) .
↑ Awaria łazika Spirit usuni?ta . marsrovers.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-01)]. NASA ( ang. ) .
↑ Marsja?ski łazik ma kłopoty ? NASA nie wie sk?d powa?na usterka .
↑ Emily Baldwin: Spirit struggles with soft soil . Astronomy Now, 2009-05-12. [dost?p 2013-06-10]. ( ang. ) .
↑ Now a Stationary Research Platform, NASA’S Mars Rover Spirit Starts a New Chapter in Red Planet Scientific Studies . marsrover.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-28)]. NASA.
↑ Koniec misji łazika Spirit . kosmonauta.net, 2011-05-21. [dost?p 2014-06-10].
↑ Pierwsze kolorowe zdj?cie Marsa wykonane przez sond? Spirit NASA ( ang. ) .
↑ Pierwsze pozaziemskie oczyszczenie skały . marsrovers.jpl.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-25)]. NASA ( ang. ) .
↑ Pierwsza dziura wywiercona w pozaziemskiej skale . marsrovers.jpl.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-25)]. NASA ( ang. ) .
↑ Wulkaniczna skała na powierzchni Marsa sugeruje istnienie wody w przeszło?ci planety . marsrovers.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-01)]. NASA ( ang. ) .
↑ Spirit odkrywa zaskakuj?ce dowody wilgotnej przeszło?ci Marsa . marsrovers.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-08)]. NASA ( ang. ) .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Spirit Update Archive ? Dziennik wydarze? misji ( ang. )
Oficjalna strona misji Spirit i Opportunity Jet Propulsion Laboratory ( ang. )
Loty kosmiczne chronologia działania Spirita ( pol. )

[1] Mapa krateru Gusiewa i miejsce wyl?dowania sondy Spirit . marsoweb.nas.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-20)]. NASA ( ang. ) .

[2] Załoga Columbii upami?tniona na Marsie NASA ( ang. ) .

[3] Wzgorza marsja?skie nazwane na cze?? załogi Apollo 1 . marsrovers.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-17)]. NASA ( ang. ) .

[4] Zadania pojazdu Spirit na powierzchni Marsa NASA ( ang. ) .

[5] Status misji Spirit . marsrovers.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-01)]. NASA ( ang. ) .

[6] Status misji Spirit . marsrovers.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-01)]. NASA ( ang. ) .

[7] Awaria łazika Spirit usuni?ta . marsrovers.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-01)]. NASA ( ang. ) .

[8] Marsja?ski łazik ma kłopoty ? NASA nie wie sk?d powa?na usterka .

[9] Emily Baldwin: Spirit struggles with soft soil . Astronomy Now, 2009-05-12. [dost?p 2013-06-10]. ( ang. ) .

[10] Now a Stationary Research Platform, NASA’S Mars Rover Spirit Starts a New Chapter in Red Planet Scientific Studies . marsrover.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-28)]. NASA.

[test-11] Koniec misji łazika Spirit . kosmonauta.net, 2011-05-21. [dost?p 2014-06-10].

[12] Pierwsze kolorowe zdj?cie Marsa wykonane przez sond? Spirit NASA ( ang. ) .

[13] Pierwsze pozaziemskie oczyszczenie skały . marsrovers.jpl.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-25)]. NASA ( ang. ) .

[14] Pierwsza dziura wywiercona w pozaziemskiej skale . marsrovers.jpl.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-25)]. NASA ( ang. ) .

[15] Wulkaniczna skała na powierzchni Marsa sugeruje istnienie wody w przeszło?ci planety . marsrovers.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-01)]. NASA ( ang. ) .

[16] Spirit odkrywa zaskakuj?ce dowody wilgotnej przeszło?ci Marsa . marsrovers.nasa.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-08)]. NASA ( ang. ) .

[awaria-17] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m sonda nie przesłała danych lub uległa awarii w drodze do Marsa

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[A]