Muhlhausen/Thuringen

Muhlhausen/Thuringen
	Herb
Pa?stwo	Niemcy
Kraj zwi?zkowy	Turyngia
Zarz?dzaj?cy	Johannes Bruns ↗
Powierzchnia	150,53 km²
Wysoko??	216 m n.p.m.
Populacja (31 grudnia 2022) ; ? liczba ludno?ci ; ? g?sto??	; 37 048 ; 246 os./km²
Nr kierunkowy	03601
Kod pocztowy	99974, 99998
Tablice rejestracyjne	UH, LSZ, MHL
	Poło?enie na mapie Turyngii Muhlhausen/Thuringen
	Poło?enie na mapie Niemiec Muhlhausen/Thuringen
	51°13′N 10°27′E / 51,216667 10,450000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodro?ach
	Strona internetowa

Muhlhausen/Thuringen ? miasto powiatowe w Niemczech , w kraju zwi?zkowym Turyngia , siedziba powiatu Unstrut-Hainich . Liczy 37 048 mieszka?cow (31 grudnia 2022).

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Muhlhausen w XVII w.

Miejscowo?? po raz pierwszy wzmiankowana w 967. Od 1251 wolne miasto , w 1286 przyst?piło do Hanzy , uchodziło za jedno z najpot??niejszych miast na obszarze dzisiejszej Turyngii ^[2]. W 1525 został tu ?ci?ty niemiecki teolog Thomas Muntzer . W latach 1707?1708 organist? w tutejszym ko?ciele ?w. Bła?eja był Jan Sebastian Bach ^[3], natomiast w 1735?1736 w ko?ciele Mariackim organist? był jego syn Johann Gottfried Bernhard Bach ^[4]. Wojna trzydziestoletnia i wojna siedmioletnia oraz wzrost znaczenia konkurencyjnego Lipska jako miasta handlowego przyczyniły si? do upadku finansowego miasta ^[2], ktore w 1803 zostało przył?czone do Prus . W latach 1807?1813 pod protektoratem Francji jako cz??? Krolestwa Westfalii , a od 1815 ponownie cz??? Prus, wraz z ktorymi w 1871 weszło w skład Niemiec .

U schyłku II wojny ?wiatowej 4 kwietnia 1945 do miasta wkroczyły wojska ameryka?skie, a 5 lipca miasto znalazło si? w radzieckiej strefie okupacyjnej , w latach 1949?1990 cz??? NRD .

1 stycznia 2019 do miasta przył?czono gmin? Weinbergen ^[5]. 1 stycznia 2023 do miasta przył?czono dzielnic? (Ortsteil) Hollenbach , pochodz?c? ze zlikwidowanej gminy Anrode ^[6]. 1 stycznia 2024 do miasta przył?czono dwie dzielnice (Ortsteil) Eigenrieden oraz Waldfrieden , pochodz?ce ze zlikwidowanej gminy Rodeberg ^[7].

Demografia [ edytuj | edytuj kod ]

Zmiany populacji miasta od 1360 do 2017 roku:

Zabytki [ edytuj | edytuj kod ]

Mury miejskie z XII w.
gotyckie ko?cioły w obr?bie murow miejskich:
- Ko?cioł Mariacki (inne j?zyki) z XIV w., wspołcze?nie mieszcz?cy muzeum
- Ko?cioł ?w. Bła?eja (inne j?zyki) ( Divi-Blasii ), si?gaj?cy XIII/XIV w.
- Ko?cioł Wszystkich ?wi?tych (inne j?zyki) , si?gaj?cy XIII w., wspołcze?nie mieszcz?cy muzeum
- Ko?cioł ?w. Jakuba (inne j?zyki) , si?gaj?cy XIV w., wspołcze?nie mieszcz?cy bibliotek?
- Ko?cioł ?w. Kiliana (inne j?zyki) , si?gaj?cy XIII w.
- Kaplica ?w. Antoniego (inne j?zyki) z XIII w.
Ratusz (inne j?zyki) , wzniesiony w XIV i rozbudowywany do XVI w.
Ko?cioł ?w. Jerzego (inne j?zyki) , si?gaj?cy XIV w. (gotycki)
Ko?cioł ?w. Marcina (inne j?zyki) , si?gaj?cy XIV w. (gotycki)
Ko?cioł ?w. Mikołaja (inne j?zyki) , si?gaj?cy XIV w. (gotycki)
Ko?cioł ?w. Piotra (inne j?zyki) , si?gaj?cy XIV w. (gotycki)
Ko?cioł ?w. Bonifacego (inne j?zyki) z XIX w. (neogotycki)
Ko?cioł ?w. Jozefa (inne j?zyki) z pocz. XX w. (neogotycki)
Synagoga (inne j?zyki) , wzniesiona w 1841, uszkodzona w czasie nocy kryształowej w 1938, przywrocona do u?ytku w 1998
Cmentarz ?ydowski (inne j?zyki) , zało?ony w 1872
Pomnik Ofiar Faszyzmu z 1949

Transport [ edytuj | edytuj kod ]

Znajduje si? tu stacja kolejowa Muhlhausen (Thur) . W przeszło?ci w mie?cie kursowały tramwaje .

Osoby [ edytuj | edytuj kod ]

urodzone w mie?cie [ edytuj | edytuj kod ]

August von Berlepsch ? niemiecki pszczelarz
John Augustus Roebling ? ameryka?ski budowniczy mostow wisz?cych

Wspołpraca [ edytuj | edytuj kod ]

Miejscowo?ci partnerskie ^[8]:

Galeria [ edytuj | edytuj kod ]

Mury miejskie
Ko?cioł Mariacki
Ko?cioł ?w. Bła?eja
Ratusz
Kamienice na Starym Mie?cie

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Muhlhausen

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Thuringer Landesamt fur Statistik [online], statistik.thueringen.de ( niem. ) .
↑ ^a ^b Jochen Klauß, Thuringen ? Literarische Streifzuge , Artemis & Winkler. ISBN 978-3-538-07280-0 .
↑ Johann Sebastian Bach ? Eine Chronologie | Bach-Archiv Leipzig [online], www.bach-leipzig.de [dost?p 2018-11-19] ( niem. ) .
↑ Johann Gottfried Bernhard Bach [47] (Musician) ? Short Biography [online] [dost?p 2018-11-19] .
↑ Przył?czenie Weinbergen .
↑ Przył?czenie Hollenbacha
↑ Przył?czenie Eigenrieden i Waldfrieden
↑ Wspołpraca .

[1] Thuringer Landesamt fur Statistik [online], statistik.thueringen.de ( niem. ) .

[jk-2] Jochen Klauß, Thuringen ? Literarische Streifzuge , Artemis & Winkler. ISBN 978-3-538-07280-0 .

[3] Johann Sebastian Bach ? Eine Chronologie | Bach-Archiv Leipzig [online], www.bach-leipzig.de [dost?p 2018-11-19] ( niem. ) .

[4] Johann Gottfried Bernhard Bach [47] (Musician) ? Short Biography [online] [dost?p 2018-11-19] .

[5] Przył?czenie Weinbergen .

[6] Przył?czenie Hollenbacha

[7] Przył?czenie Eigenrieden i Waldfrieden

[8] Wspołpraca .

[przyw-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f miasto-przywodca rejonu lub okr?gu

[wazne-10] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t miasto odegrało powa?n? rol? w Hanzie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[A]

[B]

Miasta Stadt	Bad Langensalza Bad Tennstedt Muhlhausen/Thuringen Nottertal-Heilinger Hohen
Gminy Landgemeinde	Sudeichsfeld Unstrut-Hainich Vogtei
Gminy Gemeinde	Großvargula Herbsleben Kammerforst Korner Marolterode Oppershausen Sudeichsfeld Unstruttal
Wspolnoty administracyjne Verwaltungsgemeinschaft	Bad Tennstedt

Region nadre?ski ( Ren ? Moza )	Dinant Duisburg Dusseldorf Emmerich Grieth KOLONIA ^[A] Neuss Nijmegen Roermond Tiel Venlo Wessel Zaltbommel
Region IJssel i Zuiderzee	Arnhem DEVENTER ^[B] Doesborg Elburg Harderwijk Hasselt Hattem KAMPEN ^[B] Ommen Stavoren Zutphen Zwolle
Wybrze?e Morza Połnocnego	Groningen BREMA ^[B] Stade Buxtehude HAMBURG ^[B]
Mi?dzy Renem i Wezer? ( Westfalia )	Ahlen Allendorf Altena Arnsberg Attendorn Beckum Belecke Bielefeld Blankenstein (Hattingen) Bocholt Bochum Bodefeld Borgentreich Borken Brakel Breckerfeld Brilon Coesfeld Dorsten DORTMUND ^[A] Drolshagen Dulmen Essen Eversberg Freienohl Furstenau Geseke Grevenstein Hachen Hagen Haltern Hamm Hattingen Herford Hirschberg Horde Husten Iburg Iserlohn Kallenhardt Kamen Langscheid Lemgo Ludenscheid Lunen Melle Menden Minden MUNSTER ^[B] Neheim Neuenrade Neustadt Nieheim Oldenzaal Olpe OSNABRUCK ^[B] Paderborn Peckelsheim Plettenberg Quakenbruck Ratingen Recklinghausen Rheine Ruthen Schwerte SOEST ^[B] Solingen Sundern Telgte Unna Vorden Vreden Warburg Warendorf Warstein Wattenscheid Werl Werne Westhofen Wetter Wiedenbruck
Mi?dzy Wezer? i Łab? ( Dolna Saksonia )	Alfeld Aschersleben Bockenem BRUNSZWIK ^[A] Einbeck Gardelegen GOSLAR ^[B] Gronau Halberstadt Hameln Hanower Helmstedt HILDESHEIM ^[B] LUNEBURG ^[B] MAGDEBURG ^[B] Osterburg Quedlinburg Salzwedel Seehausen Stendal Tangermunde Ulzen Werben
Niemcy ?rodkowe (na południe do Harzu mi?dzy gorn? Wezer? i Soław? )	Duderstadt Erfurt Getynga Halle Merseburg Muhlhausen Naumburg Nordhausen Northeim Osterode Uslar
Brandenburgia	Berlin Brandenburg Frankfurt nad Odr? Havelberg Colln Kyritz Perleberg Pritzwalk
Południowe wybrze?e Bałtyku w granicach cesarstwa	Kilonia LUBEKA ^[A] WISMAR ^[B] ROSTOCK ^[B] STRALSUND ^[B] Greifswald Demmin Gutzkow Szczecin Białogard Darłowo Goleniow Gryfice Kamie? Kołobrzeg Koszalin Sławno Słupsk Stargard Trzebiatow Wolin
Prusy , Polska	Braniewo Chełmno GDA?SK ^[A] Elbl?g KROLEWIEC ^[B] TORU? ^[B] Wrocław Krakow
Inflanty	DORPAT ^[B] Goldingen Kokenhusen Lemsal Parnawa REWEL ^[B] Roop RYGA ^[B] Valmiera Viljandi Wenden Windawa
Szwecja	Kalmar Nykoping SZTOKHOLM ^[B] VISBY ^[A]