한국   대만   중국   일본 
Literatura słowe?ska ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Literatura słowe?ska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Targi ksi??ki w lubla?skim centrum kulturalnym Cankarjev dom ? stoisko wydawnictwa Zalo?be Sanje (2008)

Literatura słowe?ska ? dzieła literackie napisane w j?zyku słowe?skim , powstałe od X wieku a? do wspołczesno?ci, tworzone przez Słowe?cow w niepodległym pa?stwie i za granic?. Z przyczyn historycznych utwory autorow słowe?skich od pocz?tku podlegały wpływom niemieckoj?zycznym , a od XIV wieku rownie? włoskim [1] .

?redniowiecze [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwsza strona zabytkow fryzy?skich ( faksymile )

Najstarszymi znanymi zabytkami pi?miennictwa w j?zyku słowe?skim s? pochodz?ce z IX?X wieku tzw. zabytki fryzy?skie (odkryte w niemieckim Freising ) [2] , ktorych powstanie Pavel Jozef ?afarik datował na okres mi?dzy 957 a 993, autorstwo za? przypisywał Abrahamowi [3] (s? to daty zbie?ne z okresem posługi Abrahama jako biskupa Fryzyngi [1] ). Składaj? si? na nie trzy r?kopisy (dwa teksty spowiedzi powszechnej i jedno kazanie [4] ) spisane przez anonimowego autora na łaci?skoj?zycznym kodeksie nale??cym do Abrahama. Wnioskuje si? z tego, i? duchowie?stwo posługiwało si? w kontaktach z ludem j?zykiem miejscowym (w?rod kleru katolickiego przewa?ali obcokrajowcy). Zachowały si? nieliczne zabytki j?zyka słowe?skiego pochodz?ce sprzed XVI wieku [5] , m.in. zapisy imion, nazwisk i miejscowo?ci [4] , a tak?e literatura stosowana z Klasztoru Cystersow w Sti?nej spisana w 1428 i 1440 [2] .

Renesans [ edytuj | edytuj kod ]

Nigdzie w Słowia?szczy?nie walki religijne nie wpłyn?ły tak silnie na charakter kultury, a nawet i po cz??ci charakter i ?ycie narodu, jak u Słowe?cow [6] .

Tadeusz Stanisław Grabowski
Primo? Trubar na miedziorycie z wydania Nowego Testamentu

?ycie kulturalne na ziemiach słowe?skich w XVI wieku, niepokojonych ekspansj? Imperium Osma?skiego na Bałkany , zamierało [7] . Mimo to na tamtejsz? tworczo?? literack? wpływały renesansowe ideały humanizmu pochodz?ce zwłaszcza z Republiki Weneckiej [8] . Szczegolne znaczenie miała reformacja (zyskała one pocz?tkowe poparcie cz??ci habsburskiego dworu ), ktorej postulat wydawania Biblii w j?zykach narodowych zyskał uznanie w?rod Słowe?cow. Nale?y zaznaczy?, i? wykształcona cz??? tego narodu posługiwała si? j?zykiem niemieckim i łaci?skim, dyskredytuj?c słowe?szczyzn? jako j?zyk literacki [2] . Jednym z wyj?tkow był Primo? Trubar , duchowny protestancki , ktory uciekł z kraju w 1547 do Norymbergi aby po kilkunastu latach powroci?, a nast?pnie znow wyemigrowa? [4] . Znany jest on jako autor pierwszych ksi??ek w j?zyku słowe?skim (wydane zostały pod pseudonimem Philopatridus Illyricus oznaczaj?cym ?Przyjaciel Wszystkich Słowe?cow”). Były to zapisane szwabach? katechizm ( Catechismus. In der Windischen Sprach [4] ) oraz elementarz z katechizmem ( Abeceedarium und der klein Catechismus. In der Windischen Sprach [4] ), wydane w niemieckiej Tybindzie w 1550 lub 1551 (nast?pne ksi??ki publikowano ju? w alfabecie łaci?skim ). W 1555 Trubar dokonał translacji Ewangelii Mateusza [9] . Po tym czasie przybył na ziemie niemieckie Jvan Ungnad, ktory ufundował w Urachu drukarni? wydaj?c? ksi??ki w j?zyku chorwackim i słowe?skim [10] . Za namow? Piotra Pawła Vergeria Trubar wydał w latach 1557?1577 w trzech cz??ciach [4] Nowy Testament własnego przekładu [11] (w jednym wydaniu ukazał si? on w 1582 [4] ).

Przed trzydziestu czterema laty nie pisano w naszym j?zyku nawet listow, nie mowi?c ju? o ksi??kach; lud mniemał, ?e j?zyki wendyjski i w?gierski zanadto s? grube i dzikie, ?eby w nich pisa? albo czyta? mo?na było [9] .

Primo? Trubar w przedmowie do tłumaczenia Nowego Testamentu z 1582.

Barok [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwszy przekład całego Pisma ?wi?tego ? Biblia Dalmatina ? cechuj?cy si? lepszym j?zykiem ni? wersja Trubara, ukazał si? w Wittenberdze 1584 w tłumaczeniu Jurija Dalmatina [12] . W tym samym roku Adam Bohori? wydał pierwsz? ksi??k? opisuj?c? gramatyk? j?zyka słowe?skiego pt. Arcticae horulae succisivae, de Latino Carniolana literatura, ad Latinae linguae analogiam accommodata, unde Moshoviticae, Rutenicae, Polonicae, Bohemicae et Lusaticae lingvae, cum Dalmatica et Croatica cognatio, facile deprehenditur (posługiwano si? ni? a? do ok. 1840 kiedy to dokonano reformy ortografii na wzor j?zyka czeskiego [12] ) [13] . J?zyk słowe?ski rozwin?ł w baroku Janez Svetokri?ki [14] , autor pi?ciu tomow kaza? pt. Sacrum promptuarium [15] . XVII wiek jest na ziemiach słowe?skich czasem zastoju. W tym okresie wydawane były tylko nieliczne ksi??ki o tematyce religijnej pisane przez kler katolicki [16] , za? w czasie wojny trzydziestoletniej ruch wydawniczy całkiem zamarł przy czym zachowały si? wył?cznie nieliczne r?kopisy, np. Hoje za Kristusom czyli O na?ladowaniu Chrystusa w przekładzie Andreja Jankovi?a [15] .

O?wiecenie [ edytuj | edytuj kod ]

W 1768 Marko Pohlin , ktorego celem było rozpowszechnienie j?zyka słowe?skiego poza liturgi? ko?cieln? [17] , wydał ksi??k? opisuj?c? gramatyk? j?zyka słowe?skiego (sam autor pisał o j?zyku krai?skim nawi?zuj?c do regionu Kraina [17] ) Słowe?cy zainteresowali si? ideami francuskiego o?wiecenia za spraw? utworzenia napoleo?skich Prowincji Iliryjskich [18] . W tamtejszych szkołach (od 1811 [19] ) dopuszczono nauczanie w j?zyku słowe?skim, co wpłyn?ło na szybki rozwoj kultury w tym j?zyku oraz przy?pieszyło budzenie si? ?wiadomo?ci narodowej [20] . W literaturze tego okresu brak jednak nawi?za? do wzorcow antycznych [21] . Tworcy nie pisali satyr boj?c si? zniech?cenia czytelnikow krytyk?, starali si? za to przywoływa? wzorce pozytywne [22] . Brak te? było w?tkow erotycznych [23] . Uprawiano wszystkie gatunki literackie wymienione w Li?cie do Pizonow Horacego [24] , z tym ?e formy wierszowane pojawiły si? dopiero pod koniec XVIII w. w Pisanicach Janeza Damascena Deva [25] . Nie ceniono prozy , poza bajkami [26] , z dramatow natomiast pisano tylko komedie [27] . Praktycznym celem tworcow było szkolenie j?zyka literackiego za pomoc? klasycznych form [28] . Wi?kszo?? wydawnictw stanowiły publikacje o tematyce religijnej i moralizatorskiej, kalendarze i gramatyki [29] . Ostatecznie, literatura słowe?ska tej epoki nie wydała znacz?cych dzieł [30] .

Romantyzm [ edytuj | edytuj kod ]

Kultura słowe?ska rozwin?ła si? pod wpływem haseł romantycznych z powodu zwi?kszonego zainteresowała Słowe?cow dziejami swojego narodu oraz tematyk? ludow?. Przeszkod? było rozbicie narodu pomi?dzy ro?ne kraje, brak wiod?cego o?rodka literackiego oraz brak ujednoliconej pisowni [19] . Od 1838 słowe?scy działacze narodowi starali si? przekona? cenzur? Cesarstwa Austrii do wydania zgody na działalno?? czasopisma w ich j?zyku [31] (wcze?niej cenzura pozwalała jedynie na sporadyczne publikacje tworczo?ci słowe?skoj?zycznych autorow w prasie niemieckoj?zycznej [32] ). Pierwsz? tak? gazet? był almanach Kranjska ?belica (pol. Kra?ska Pszczołka ), ktory ukazywał si? w latach 1830-1833, za? jego wydawc? i redaktorem naczelnym był bibliotekarz Miha Kastelic . Wokoł pisma skupiła si? grupa literatow, ktorych nieformalnym liderem był Matija ?op [32] . Wi?ksze znaczenia miały jednak Novice (pierwotny tytuł brzmiał Kmetijske in rokodelske novice ) po?wi?cone pocz?tkowo wył?cznie sprawom gospodarczym, nast?pnie za? obejmuj?ce swoj? tematyk? rownie? literatur? i nauk? [31] . Cenzura narzucała pismu ubog? szat? graficzn? oraz tematyk?, mimo to wokoł Novic skupił si? słowe?ski ruch narodowowyzwole?czy, a do 1848 było to jedyne dłu?ej działaj?ce pismo w j?zyku słowe?skim [33] . W 1843 redaktorem naczelnym został Janez Bleiweis , periodyk za? ukazywał si? jako ?połtygodnk” [34] . Wpływ na słowe?skich poetow epoki miała nie tylko kultura niemiecka, ktorej idee oddziaływały na cał? Europ?, ale rownie? literatura polska. Valentin Vodnik , France Pre?eren oraz Stanko Vraz posługiwali si? w ro?nym stopniu j?zykiem polskim, a tak?e znali polsk? poezj? tego okresu [35] . W latach 1839-1844 w Lublanie wydany został pierwszy zbior ludowych pie?ni słowe?skich ( Slove?ske pesni kranjskego naroda ), ktorego zebrania dokonał polski etnograf Emil Korytko [36] (z powodu problemow z wydawcami i cenzur? miało to miejsce ju? po ?mierci Korytki [37] ). Pozycj? Pre?eren w poezji słowe?skiej porownuje si? do pozycji Jana Kochanowskiego w poezji polskiej [38] , gdy? stworzył on podstawy j?zyka poetyckiego swojego narodu [39] . Słowe?skie spory literackie całego XIX-wieku dotyczyły wył?cznie kwestii ?wiatopogl?dowych oraz problemow narodu [40] .

Realizm [ edytuj | edytuj kod ]

Człowiekiem, ktory wprowadził realizm do literatury słowe?skiej był Anton A?kerc [41] , ktory w swojej tworczo?ci nawi?zywał do legend słowia?skich [42] , pocz?tkow chrze?cija?stwa [43] , podro?ach po Włoszech i Rosji [44] , tzw. filozofii Wschodu [45] oraz aktualnych wydarze? (takich jak wojny burskie czy stracenie Jose Rizala ) [46] . Był on redaktorem naczelnym głownego w tym czasie pisma literackiego Ljubljanski Zvon [47] (pol Lubla?ski Dzwon ). J.F. Magier zwrocił uwag?, i? jego ballada Amazonka przypomina Trzech Budrysow Adama Mickiewicza [48] . W swoich po?niejszych balladach poruszał zwłaszcza problematyk? społeczn? [49] .

Literatura słowe?ska po 1945 [ edytuj | edytuj kod ]

Mi?ko Kranjec w 1964 podczas podpisywania swojej nowej powie?ci

W okresie po II wojnie ?wiatowej literatura cieszyła si? w Jugosławii presti?em [50] . Na jej rozwoj wpływ miały m.in. wyjazdy tworcow do krajow bloku zachodniego i zawierane tam kontakty literackie (obywatele Jugosławii posiadali wi?ksz? swobod? w kwestii wydawania paszportow ni? mieszka?cy innych pa?stw komunistycznych ) [51] . Głownymi bohaterami powie?ci byli wtedy ludzie bezskutecznie szukaj?cy szcz??cia oraz t?skni?cy za czym? bli?ej nieokre?lonym [52] . W 1957 nast?pił podział Wolnego Terytorium Triestu pomi?dzy Republik? Włosk? a Socjalistyczn? Federacyjn? Republik? Jugosławii. Słowe?scy pisarze, ktorzy w wyniku podziału stali si? mieszka?cami włoskiego terytorium skar?yli si? na nieprzychylno?? włoskich mediow i niedobor tłumaczy ze słowe?skiego na włoski [53] , a Marko Kravos zwrocił uwag? na brak zrozumienia odmiennych tradycji literackich włoskich Słowe?cow przez jugosłowia?sk? krytyk?. Panuje zgodna opinia, i? władze Jugosławii bardziej interesowały si? słowe?sk? mniejszo?ci? we Włoszech ni? władze obecnej Słowenii [54] (jednak?e finansowanie publikacji dzieł tych tworcow przez SFRJ wymagało politycznego podporz?dkowania [55] ). Na przełomie lat 60. i 70. stosunki polityczne mi?dzy Włochami a Jugosławi? poprawiły si? w zwi?zku z czym zacz?ły powstawa? organizacje pozarz?dowe, ktorych celem było krzewinie dialogu mi?dzykulturowego, za? dwaj włoscy pisarze, Fulvio Tomizza  (inne j?zyki) i Enzo Bettiza publicznie przyznali, ?e czuj? si? ?poł-Słowe?cami” [54] . W okresie socrealizmu poeci powrocili do romantycznej uczuciowo?ci, a ?pi?kno ducha” miało by? odpowiedzi? na ?brzydot? ?wiata”. Pr?d ten wyewoluował nast?pnie w nurt krytyczny (pogardliwie nazywamy ?sentymentalnym humanizmem”) [52] , tez za? sko?czył si? wraz z pesymistyczn? poezj? Dana Zajca i Gregora Strni?y . Toma? ?alamun był głownym tworc? w nurcie reizmu , odrzucaj?cego tematyk? egzystencjaln? oraz skłaniaj?cego si? ku eksperymentom j?zykowym. Sam ?alamun, jako członek grupy OHO , pisał poezj? wizualn? i konkretn? a swoj? tworczo?ci? wpłyn?ł na pisarzy takich jak Andrej Brvar , Milan Jesih , Jure Potokar i Ale? Debeljak [56] . Postmodernizm pojawił si? w słowe?skiej literaturze w latach 80. , a przedstawicielami tego nurtu byli pisarze tacy jak Andrej Blatnik , Andrej Morovic , Igor Zabel , Bo?tjan Seli?kar , Vlado ?abot , Jani Virk , Feri Lain??ek i Aleksa ?u?uli? [57] . Nale?? oni do tzw. pokolenia ?młodej prozy słowe?skiej”, do ktorych zaliczano pisarzy urodzonych ok. 1960. Ich tworczo?? cechowała si? indywidualizmem oraz łamaniem obowi?zuj?cych kanonow [58] . W latach 80. i 90. nast?pił renesans tworczo?ci Sre?ka Kosovela do czego przyczyniła si? nowofalowa grupa muzyczna Laibach oraz grupa artystyczna Novi Kolektivizem . Dzieła zebrane Kosovela nie doczekały si? ponownego wydania, dlatego z czasem cz??? egzemplarzy bibliotecznych zagin?ła [59] .

Literatura słowe?ska po 1991 [ edytuj | edytuj kod ]

Lado Kralj, słowe?ski pisarz wyro?niony w 2011 nagrod? Fabula za ksi??k? Kosec koso brusi uznan? za najlepszy zbior opowiada? [60]

23 grudnia 1990 88,8% Słowe?cow bior?cych udział w referendum opowiedziało si? za odł?czeniem od Jugosławii, a 25 czerwca 1991 Słowenia proklamowała niepodległo?? [61] . W latach 80. i 90. jednym z wiod?cych gatunkow literackich w?rod słowe?skich pisarzy był esej . Pojawiał si? on w tworczo?ci najpopularniejszych oraz najbardziej cenionych autorow ka?dego pokolenia [62] . Poruszali oni szczegolnie tematyk? egzystencjaln?, problemy natury procesow tworczych oraz refleksje nad przeszło?ci? narodu. Nierzadkie były rownie? eseje biograficzne [63] . Wnioski i obserwacje zwi?zane z transformacj? ustrojow? widoczne s? w esejach m.in. Matja?a Kmecla , Draga Jan?ara i Ale?a Debeljaka [64] .

W pierwsz? dekad? po rozpadzie Jugosławii popularno?? powie?ci została w literaturze słowe?skiej wyparta przed krotk? proz? (ang. short short stories). Przykładem tego typu formy mo?e by? 50 opowiada? Ale?a ?ara zebranych w tomie Made in Slovenia . Takie opowiadania znajdziemy rownie? w tworczo?ci pisarzy takich jak Bo?tjan Seli?kar [65] , Andrej Blatnik czy Du?an ?ater (bohaterowie jego prozy to niezrozumiali przez otoczenie samotnicy, arty?ci zmagaj?cy si? z alkoholizmem [66] ) [67] . Zdaniem Toma Virka powodem sukcesu tej formy jest

radykalny metafizyczny nihilizm, ktory wewn?trzny kryzys podmiotu doprowadził do mistrzostwa, a podmiot - tak jak typowe krotkie opowiadanie swojego bohatera - pozostawił w tym kryzysie osamotniony, fragmentarycznie wyrwany z cało?ci sensy i doprowadzony przez to do pustki, ktora skłania si? ju? ku absurdowi albo irracjonalno?ci [65] .

Tomo Virk, Tomo Virk (red.): ?as kratke zgodbe. Antologija slovenske kratke zgodbe . Ljubljana: ?tudentske organizacije univerz, 1998, s. 301, seria: Knji?na zbirka Beletrina. ISBN  961-6211-66-8 . OCLC 444689526 .

W?rod dramatu wyro?nia si? Lekka droga Draga Jan?ara podejmuj?ca tematyk? globalizacji (napisana w 2003, miała swoj? prapremier? w 2008 w Belgradzie , za? słowe?ska premiera odbyła si? rok po?niej w Lublanie) [68] . Akcja dzieje si? w okresie po zako?czeniu prywatyzacji ? w rzeczywisto?ci proces ten zako?czył si? w 2007 wraz ze sprzeda?? Narodowego Banku Kredytowego Maribor, ostatniego du?ego przedsi?biorstwa pa?stwowego , co było pokłosiem referendum ze stycznia 2003 i stanowiło cezur? w procesie transformacji gospodarczej Słowenii) [69] . Jan?ar wykorzystuj?c posta? Maksa Globokara, finansisty [70] zmieniaj?cego swoj ?wiatopogl?d po odwiedzeniu ko?cioła [71] poło?onego w idyllicznej scenerii wsi styryjskiej , krytykuje procesy globalizacyjne oraz przestrzega przed utrat? tradycyjnych warto?ci [72] .

Wraz z rozpadem Jugosławii słowe?skie wydawnictwa został sprywatyzowane, a wi?kszo?? z nich poł?czyła si? w jedno z dwoch przedsi?biorstw: DZS i Mladinska knjiga (podczas kryzysu finansowego rozpocz?tego w 2007 69% akcji tej firmy zostało wykupionych przez banki). W kraju tym działa ok. 100 wydawcow, 140 ksi?gar? (w tym 50 nale??cych do DZS i 47 nale??cych do Mladinska knjiga) i 48 bibliotek publicznych, za? przeci?tny nakład wynosi ok. 1000 egzemplarzy przy ?redniej cenie ksi??ki 19,29 euro [73] . W 1999 zało?ona została organizacja pozarz?dowa Center za slovensko knji?evnost (ang. Centre for Slovenian Literature ), ktorej zadaniem jest promocja literatury słowe?skiej na arenie mi?dzynarodowej, w tym inicjowanie tłumacze? utworow słowe?skoj?zycznych pisarzy na j?zyki obce [74] . 30 stycznia 2014 słowe?ski parlament uchwalił prawo ustanawiaj?ce trwaj?c? sze?? miesi?cy od daty premiery stał? cen? ksi??ki . Prawo to obejmuje tradycyjne ksi??ki, e-booki oraz audiobooki i dotyczy klientow indywidualnych [75] . W 2014 na terenie Słowenii ukazało si? 3514 ksi??ek słowe?skoj?zycznych autorow (co stanowi 66% wszystkich wydanych tytułow), w tym 713 pozycji literatury pi?knej [76] .

Grupy i kierunki literackie [ edytuj | edytuj kod ]

  • OHO ? neoawangardowa grupa pisarzy i plastykow, działaj?ca w latach 1966?1971 [77]
  • Słowe?ska Moderna ? nurt modernistyczny w literaturze słowe?skiej na przełomie XIX i XX w. [78]

Galeria [ edytuj | edytuj kod ]

  • Abecedarium i Catechismus Primoža Trubara...
    Abecedarium i Catechismus Primo?a Trubara...
  • ...to pierwsze książki wydane w języku słoweńskim.
    ...to pierwsze ksi??ki wydane w j?zyku słowe?skim.
  • Kmetijske in rokodelske novice – strona tytułowa z 1843.
    Kmetijske in rokodelske novice ? strona tytułowa z 1843.
  • Carinthia – słoweńska gazeta z 1843 wydawana po niemiecku.
    Carinthia ? słowe?ska gazeta z 1843 wydawana po niemiecku.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ a b Goł?bek 1934 ↓ , s. 653.
  2. ↑ a b c Barac 1969 ↓ , s. 66.
  3. ↑ Plewniak 1902 ↓ , s. 9.
  4. ↑ a b c d e f g Goł?bek 1934 ↓ , s. 654.
  5. ↑ Barac 1969 ↓ , s. 38.
  6. ↑ Grabowski 1906 ↓ , s. 22.
  7. ↑ Barac 1969 ↓ , s. 49.
  8. ↑ Barac 1969 ↓ , s. 51.
  9. ↑ a b Grabowski 1906 ↓ , s. 24.
  10. ↑ Barac 1969 ↓ , s. 67.
  11. ↑ Plewniak 1902 ↓ , s. 10.
  12. ↑ a b Plewniak 1902 ↓ , s. 11.
  13. ↑ Grabowski 1906 ↓ , s. 25.
  14. ↑ Baniowski 2003 ↓ , s. 46.
  15. ↑ a b Goł?bek 1934 ↓ , s. 665.
  16. ↑ Barac 1969 ↓ , s. 102.
  17. ↑ a b Barac 1969 ↓ , s. 103.
  18. ↑ Borowiec 1994 ↓ , s. 10.
  19. ↑ a b Nowak 1995 ↓ , s. 128.
  20. ↑ Piechal 1995 ↓ , s. 7-8.
  21. ↑ Borowiec 1994 ↓ , s. 13.
  22. ↑ Borowiec 1994 ↓ , s. 71.
  23. ↑ Borowiec 1994 ↓ , s. 73.
  24. ↑ Borowiec 1994 ↓ , s. 72.
  25. ↑ Borowiec 1994 ↓ , s. 11.
  26. ↑ Borowiec 1994 ↓ , s. 76.
  27. ↑ Borowiec 1994 ↓ , s. 77.
  28. ↑ Borowiec 1994 ↓ , s. 117.
  29. ↑ Nowak 1995 ↓ , s. 129.
  30. ↑ Borowiec 1994 ↓ , s. 116.
  31. ↑ a b Grabowski 1913 ↓ , s. 13.
  32. ↑ a b Nowak 1995 ↓ , s. 131.
  33. ↑ Grabowski 1913 ↓ , s. 14.
  34. ↑ Grabowski 1913 ↓ , s. 11-12.
  35. ↑ Grabowski 1913 ↓ , s. 10.
  36. ↑ Grabowski 1913 ↓ , s. 11.
  37. ↑ Nowak 1995 ↓ , s. 135.
  38. ↑ ?alamun-Biedrzycka (red.) 1995 ↓ , s. 416.
  39. ↑ Piechal 1995 ↓ , s. 6.
  40. ↑ Barac 1969 ↓ , s. 203.
  41. ↑ Grabowski 1906 ↓ , s. 8.
  42. ↑ Grabowski 1906 ↓ , s. 17.
  43. ↑ Grabowski 1906 ↓ , s. 13.
  44. ↑ Grabowski 1906 ↓ , s. 16.
  45. ↑ Grabowski 1906 ↓ , s. 11.
  46. ↑ Grabowski 1906 ↓ , s. 10.
  47. ↑ Grabowski 1906 ↓ , s. 7.
  48. ↑ Grabowski 1906 ↓ , s. 12.
  49. ↑ Grabowski 1906 ↓ , s. 11-12.
  50. ↑ Madaj i Troka 2009 ↓ , s. 143.
  51. ↑ Madaj i Troka 2009 ↓ , s. 143-144.
  52. ↑ a b ?alamun-Biedrzycka (red.) 1995 ↓ , s. 417.
  53. ↑ Penszko 2009 ↓ , s. 169.
  54. ↑ a b Penszko 2009 ↓ , s. 170.
  55. ↑ Penszko 2009 ↓ , s. 171.
  56. ↑ ?alamun-Biedrzycka (red.) 1995 ↓ , s. 418.
  57. ↑ Madaj i Troka 2009 ↓ , s. 144.
  58. ↑ Madaj i Troka 2009 ↓ , s. 145.
  59. ↑ Tokarz 2004 ↓ , s. 8.
  60. ↑ Government Communication Office: Short Stories about Career Goals Win Fabula Prize . ukom.gov.si, 2011-04-15. [dost?p 2015-10-07]. ( ang. ) .
  61. ↑ Darasz 2005 ↓ , s. 157.
  62. ↑ Darasz 2005 ↓ , s. 152.
  63. ↑ Darasz 2005 ↓ , s. 155.
  64. ↑ Darasz 2005 ↓ , s. 158.
  65. ↑ a b Łukaszewicz 2009 ↓ , s. 63.
  66. ↑ Brzezi?ska 2009 ↓ , s. 71-72.
  67. ↑ Łukaszewicz 2009 ↓ , s. 64.
  68. ↑ Kozak 2009 ↓ , s. 43.
  69. ↑ Kozak 2009 ↓ , s. 48.
  70. ↑ Kozak 2009 ↓ , s. 52.
  71. ↑ Kozak 2009 ↓ , s. 52-53.
  72. ↑ Kozak 2009 ↓ , s. 49.
  73. ↑ Tanja Tuma: No Game Without Drama: Slovenia’s Publishing Industry in Turmoil . publishingperspectives.com, 2013-11-19. [dost?p 2015-10-11]. ( ang. ) .
  74. ↑ Culture of Slovenia: Centre for Slovenian Literature - Culture of Slovenia . culture.si. [dost?p 2015-10-11]. ( ang. ) .
  75. ↑ RECENT DEVELOPMENTS. W: International Publishers Association: Global Fixed Book Price Report . internationalpublishers.org: International Publishers Association, 2014-05-23, s. 5. [dost?p 2015-10-11].
  76. ↑ Statistical Office of Slovenia: In 2014, 5,331 titles of books and brochures were published, among them 1,434 titles of literature . stat.si, 2015-04-16. [dost?p 2015-10-11]. ( ang. ) .
  77. ↑ Gazda 2009 ↓ , s. 458.
  78. ↑ Gazda 2009 ↓ , s. 640.

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

  • Marcin Baniowski: Poj?cie Europy w j?zyku słowe?skim . Bielsko-Biała: Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej, 2003. ISBN  83-89086-19-0 .
  • Antun Barac: Literatura narodow Jugosławii . Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossoli?skich , 1969.
  • Aleksandra Borowiec: Południowosłowia?ski kształt klasycyzmu: proba rekonesansu . Krakow: Towarzystwo Autorow i Wydawcow Prac Naukowych ?Universitas” , 1994. ISBN  83-7052-233-5 .
  • Zdzisław Darasz : Problemy autoidentyfikacji kulturowej i narodowej w literaturze słowe?skiej . Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu ?l?skiego , 1995, seria: Prace Naukowe Uniwersytetu ?l?skiego w Katowicach. ISBN  83-226-0627-3 .
  • Zdzisław Darasz: By? Słowe?cem. Eseistyczne reinterpretacje problemu. W: Barbara Czapik-Lity?ska (red.): Literatury słowia?skie po roku 1989: nowe zjawiska, tendencje, perspektywy . T. 3: Podmiotowo??. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa , 2005, s. 151?171. ISBN  83-7151-717-3 .
  • Zdzisław Darasz (red.): Wspołczesna kultura słowe?ska i jej ?rodła . Warszawa: Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego , 2009. ISBN  978-83-60938-36-2 .
    • Kri?tof Jacek Kozak: Tragiczny wizerunek globalizacji czyli ?Lekka jazda” Draga Jan?ara. W: Zdzisław Darasz (red.): Wspołczesna kultura słowe?ska i jej ?rodła . Warszawa: Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego, 2009, s. 43?57. ISBN  978-83-60938-36-2 .
    • Tomasz Łukaszewicz: Uzale?nienia we wspołczesnej prozie słowe?skiej. W: Zdzisław Darasz (red.): Wspołczesna kultura słowe?ska i jej ?rodła . Warszawa: Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego, 2009, s. 59?66. ISBN  978-83-60938-36-2 .
    • Ewa Brzezi?ska: Kreacja bohaterow w prozie Du?ana ?atera. W: Zdzisław Darasz (red.): Wspołczesna kultura słowe?ska i jej ?rodła . Warszawa: Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego, 2009, s. 67?73. ISBN  978-83-60938-36-2 .
    • Marek Madaj, Kamil Troka: ?Tranzycja” w kulturze słowe?skiej. W: Zdzisław Darasz (red.): Wspołczesna kultura słowe?ska i jej ?rodła . Warszawa: Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego, 2009, s. 143?150. ISBN  978-83-60938-36-2 .
    • Paweł Penszko: Pisarze słowe?scy z Włoch ? mi?dzy słowe?skich a włoskim ?wiatem literackim. W: Zdzisław Darasz (red.): Wspołczesna kultura słowe?ska i jej ?rodła . Warszawa: Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego, 2009, s. 167?174. ISBN  978-83-60938-36-2 .
  • Prawda opowiadania ? prawda rzeczywisto?ci. Horyzonty poznawcze słowe?skiego realizmu. W: Maria D?browska-Partyka : ?wiadectwa i mistyfikacje: przed i po Jugosławii . Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiello?skiego , 2003. ISBN  83-233-1714-3 .
  • Tadeusz Stanisław Grabowski : Anton A?kerc: poeta słowie?ski: sylweta jubileuszowa (1856?1906) . Krakow: G. Gebethner : nakł. aut., 1906, seria: Szkice i Rozprawy z Pi?miennictw Słowia?skich.
  • Słowe?cy, Bleiweisowe ?Novice” a słowianofilstwo. W: Tadeusz Stanisław Grabowski: Słowie?ski poemat na tle polskiem . Krakow: G. Gebethner: ?Towarzystwo Słowia?skie”, 1913, seria: Poprzez Słowia?szczyzn?.
  • Jozef Goł?bek: Literatura słowe?ska. W: Stanisław Lam (red.) : Wielka literatura powszechna . T. IV: Literatury słowia?skie, literatura bizanty?ska i nowogrecka. Warszawa: Trzaska, Evert i Michalski , 1934, s. 653?662.
  • Plewniak: Rzut oka na dzieje i pi?miennictwo Słowie?cow . Pozna?: Dziennik Pozna?ski , 1902.
  • France Pre?eren : Poezje . Warszawa: Pa?stwowy Instytut Wydawniczy , 1995, seria: Biblioteka Poetow.
    • Marian Piechal : Przedmowa. W: France Pre?eren: Poezje . Warszawa: Pa?stwowy Instytut Wydawniczy, 1995, s. 5?21, seria: Biblioteka Poetow.
    • Bo?ena Nowak: Nota biograficzna. W: France Pre?eren: Poezje . Warszawa: Pa?stwowy Instytut Wydawniczy, 1995, s. 127?136, seria: Biblioteka Poetow.
  • Katarina ?alamun-Biedrzycka: Poezja Antona Podbev?ka i Antona Vodnika w latach dwudziestych XX w.: zmiana wizji ?wiata . Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossoli?skich, 1980, seria: Prace Slawistyczne. ISBN  83-04-00182-9 .
  • Katarina ?alamun-Biedrzycka (red.) : Srebro i mech: antologia poezji słowe?skiej . Sejny: Fundacja ?Pogranicze”, 1995, seria: Biblioteka Krasnogrudy. ISBN  83-901303-6-X .
  • Wst?p. W: Bo?ena Tokarz : Mi?dzy destrukcj? a konstrukcj?: o poezji Sre?ka Kosovela w kontek?cie konstruktywistycznym . Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu ?l?skiego, 2004, s. 7?11, seria: Prace Naukowe Uniwersytetu ?l?skiego w Katowicach. ISBN  83-226-1311-3 .
  • Grzegorz Gazda: Słownik europejskich kierunkow i grup literackich XX wieku . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN  978-83-01-15724-1 .
Literatury europejskie
Literatury historyczne
Literatury wspołczesne
?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Literatura_słowe?ska&oldid=69938088 ”