Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leon Wanat
(ur.
14 czerwca
1906
w
Krakowie
, zm.
5 listopada
1977
w
Warszawie
) ?
polski
nauczyciel i pisarz. W czasie
II wojny ?wiatowej
wi?ziony przez
Niemcow
na
Pawiaku
, gdzie został tzw. wi??niem funkcyjnym ? pisarzem w kancelarii wi?ziennej
[1]
. Po wojnie autor wspomnie? i dwoch monografii na temat warszawskiego wi?zienia.
Urodził si? 14 czerwca 1906 w
Krakowie
. Z zawodu był nauczycielem
[2]
, przed wojn? pracował w szkole w
Chorzowie
[3]
. W roku 1939 uko?czył
Pa?stwowy Instytut Nauczycielski
w Warszawie, jednak wkrotce potem został powołany do
wojska
i wzi?ł udział w
kampanii wrze?niowej
[3]
. Po kl?sce powrocił do Warszawy, gdzie wł?czył si? w powstaj?cy
ruch oporu
[3]
.
Został aresztowany przez
Gestapo
30 marca 1940 pod zarzutem przynale?no?ci do polskiego podziemia
[1]
[2]
. Po krotkim ?ledztwie i przesłuchaniach w
wi?zieniu przy Daniłowiczowskiej
,
wi?zieniu mokotowskim
i w
siedzibie Gestapo w al. Szucha
27 maja 1940 został przewieziony na Pawiak, gdzie sp?dził kolejne cztery lata
[2]
. Dzi?ki znajomo?ci
j?zyka niemieckiego
i
ładnemu pismu
został pisarzem wi?ziennym odpowiedzialnym za kancelari? przyj?? wi??niow (
niem.
Einnahmekanzlei
)
[2]
. Latem 1944 roku, na wie?? o zbli?aniu si?
Armii Czerwonej
do Warszawy, postanowił uciec z wi?zienia, bowiem obawiał si?, ?e Niemcy rozstrzelaj? go jako ?wiadka popełnionych przez siebie zbrodni wojennych na wi??niach przetrzymywanych na Pawiaku
[3]
. 17 lipca 1944 udało mu si? uciec z wi?zienia
[1]
[2]
[3]
.
W roku 1958 wydał drukiem wspomnienia wojenne ?Za murami Pawiaka”
[1]
[4]
, ktorych znacz?c? cz??? stanowił dobrze udokumentowany zarys historii wi?zienia na Pawiaku
[5]
. Dokumentalno-wspomnieniowa ksi??ka była pierwsz? prob? napisania monografii wi?zienia na Pawiaku i doczekała si? wielu wznowie?
[3]
.
Jako jeden z najwa?niejszych ?wiadkow oskar?enia brał udział w warszawskim procesie
Josefa Meisingera
, komendanta Gestapo na
dystrykt warszawski
, i w hamburskim procesie
Ludwiga Hahna
[3]
[6]
. W roku 1977, tu? przed ?mierci?, był tak?e jednym z konsultantow historycznych podczas kr?cenia filmu
Ostatnie okr??enie
,
przedstawiaj?cego ostatnie poł roku ?ycia
Janusza Kusoci?skiego
[7]
.
Zmarł 5 listopada 1977 i został pochowany na warszawskich
Pow?zkach
(kwatera CII11-4-7)
[8]
. Kilka miesi?cy po jego ?mierci, w roku 1978 ukazała si? trzecia jego ksi??ka na temat Pawiaka, monografia ?Kartki z Pawiaka”
[9]
.
Bibliografia przedmiotowa
[
edytuj
|
edytuj kod
]
- Władysław
W.
Bartoszewski
Władysław
W.
,
?Za murami Pawiaka”, Leon Wanat, Warszawa 1960: recenzja
, ?Rocznik Warszawski”, T. 2, 1961, s. 365?367
,
ISSN
0080-360X
[dost?p 2015-05-06]
.
- Tadeusz
T.
Kur
Tadeusz
T.
,
Sprawiedliwo?? pobła?liwa: proces kata Warszawy Ludwiga Hahna w Hamburgu
, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975, s. 607
.
- mk,
Zamach na Franza Burkla - jednego z najbardziej bestialskich oprawcow z Pawiaka
, [w:] PolskieRadio.pl [online], 7 wrze?nia 2013
[dost?p 2015-05-07]
.
- Mateusz
M.
Zimmerman
Mateusz
M.
,
Akcja Burkl. Jak spadła pierwsza Głowka
, [w:] Onet Wiadomo?ci [online], 10 wrze?nia 2013
[dost?p 2015-05-06]
.
- Filmpolski:
Ostatnie okr??enie
. [w:]
FilmPolski.pl
[on-line]. 2013. [dost?p 2015-05-07].
Sprawd? autora:1.
- Leon
L.
Wanat
Leon
L.
,
Za murami Pawiaka
,
Pola
P.
Gojawiczy?ska
, wyd. 1, Warszawa:
Ksi??ka i Wiedza
, 1958, s. 315
.
- Leon
L.
Wanat
Leon
L.
,
Apel wi??niow Pawiaka
, Wyd. 2 popr. i poszerz, Warszawa: Ksi??ka i Wiedza, 1976, s. 365
.
- Leon
L.
Wanat
Leon
L.
,
Kartki z Pawiaka
,
Stanisław
S.
Podlewski
, Warszawa: Novum, 1978, s. 85
.