Kurt Ferdinand Friederich Hermann von Schleicher
ⓘ
Kurt Ferdinand Friederich Hermann von Schleicher
(ur.
7 kwietnia
1882
w
Brandenburgu
, zm.
30 czerwca
1934
w
Neubabelsberg
) ? niemiecki polityk, generał i przedostatni
kanclerz Niemiec
w okresie
Republiki Weimarskiej
(1932?1933), zamordowany podczas
nocy długich no?y
.
Urodził si? w
Brandenburgii
jako syn pruskiego oficera. Do armii pruskiej wst?pił w 1900. W czasie
I wojny ?wiatowej
słu?ył w adiutanturze
Groenera
. W 1920 awansował na ł?cznika politycznego wojska niemieckiego.
Wierzył, ?e armia niemiecka ma tak?e zadania socjalne. Swoj? karier? polityczn? rozpoczynał w Prusach. Od 1930 był praw? r?k? ministra obrony narodowej
Republiki Weimarskiej
Wilhelma Groenera
(w obu rz?dach
Heinricha Bruninga
). Pomimo tego, ?e swoj? karier? w du?ej mierze zawdzi?czał Groenerowi, swoimi intrygami personalnymi doprowadził do utraty zaufania prezydenta
Hindenburga
do ministra obrony. Dymisja 13 maja 1932 Groenera ? przeciwnika
nazistow
(doprowadził on m.in. do zdelegalizowania
SA
i
SS
) i jednego z nielicznych zwolennikow rz?dow Republiki Weimarskiej w?rod generalicji
Reichswehry
, była wst?pem do zainicjowanego przez Schleichera upadku całego rz?du kanclerza Bruninga.
W tym okresie von Schleicher utrzymywał dobre kontakty z kierownictwem
NSDAP
i SA, licz?c ?e zapewni sobie ich poparcie w walce z przeciwnikami politycznymi. Sam jednak nie zamierzał bra? odpowiedzialno?ci za rz?dy. Licz?c na to, ?e zachowa pozycj? głownego rozgrywaj?cego na scenie politycznej, jako kandydata na kanclerza wysun?ł
Franza von Papena
, w ktorego rz?dzie obj?ł stanowisko ministra obrony. Uprzednie intrygi von Schleichera spowodowały jednak, ?e von Papenowi nie udało si? utworzy? wi?kszo?ci parlamentarnej. Prezydent von Hindenburg nie chciał si? natomiast zgodzi? na rz?dzenie za pomoc? prezydenckich
dekretow
.
Działalno?? von Schleichera doprowadziła do serii wyborow parlamentarnych w Niemczech, w wyniku ktorych ?adna z sił politycznych nie zdołała utworzy? rz?du maj?cego stabiln? wi?kszo?? parlamentarn?. Wymagało to bowiem wej?cia do koalicji rz?dz?cej b?d? nazistow, b?d? komunistow.
NSDAP
w kolejnych wyborach od 1930 zdobywała od 30 do 37% głosow, staj?c si? w 1932 najliczebniejsz?
frakcj? parlamentarn?
w
Reichstagu
. Tak znaczne poparcie sugerowało konieczno?? sformowania rz?du z udziałem NSDAP.
Adolf Hitler
w tej sytuacji konsekwentnie domagał si? funkcji
kanclerza Rzeszy
, na co przez długi czas nie zgadzał si? prezydent
Paul von Hindenburg
. W grudniu 1932 r. von Schleicher doprowadził do odwołania von Papena ze stanowiska kanclerza, twierdz?c na forum Reichstagu, ?e dalsze jego rz?dy doprowadz? do wojny domowej w Niemczech, a
Reichswehra
straciła zaufanie do kanclerza i nie stanie po jego stronie.
Ust?pienie von Papena spowodowało, ?e von Schleicher sam musiał obj?? tek? kanclerza, co nast?piło 3 grudnia 1932. Za głowne zadania von Schleicher stawiał sobie popraw? warunkow ?ycia
Niemcow
i powstrzymanie zagro?e? dla demokracji. Cały czas liczył przy tym na to, ?e uda mu si? przekona? von Hindenburga do rz?dow za pomoc? dekretow. Prezydent jednak?e kategorycznie nie zgadzał si? na to i polecił von Schleicherowi utworzy? rz?d wi?kszo?ciowy. Proby jego utworzenia, oparte na zało?eniu dokonania rozłamu w
NSDAP
w oparciu o
Gregora Strassera
spełzły na niczym wobec załamania si? pozycji von Strassera w NSDAP.
W tych warunkach von Hindenburg przy zakulisowych intrygach von Papena prowadzonych z udziałem i za po?rednictwem syna prezydenta
Oskara
, zaakceptował kandydatur? Hitlera na kanclerza Rzeszy z von Papenem jako wicekanclerzem i parlamentarn? wi?kszo?ci? zło?on? z
DNVP
i
NSDAP
. Hitler uzyskał jednocze?nie z nominacj? zgod? prezydenta na rozpisanie kolejnych przedterminowych wyborow do Reichstagu.
28 stycznia 1933 prezydent odwołał von Schleichera. 30 stycznia powstał nowy rz?d z
Adolfem Hitlerem
jako kanclerzem i Franzem von Papenem jako wicekanclerzem. W nocy z 27 na 28 lutego w niewyja?nionych do dzi? okoliczno?ciach spłon?ł budynek Reichstagu. Wydarzenie to stało si? dogodnym pretekstem do rozp?tania przez
Hitlera terroru wobec przeciwnikow politycznych i wprowadzenia stanu wyj?tkowego. Zawieszeniu uległy prawa obywatelskie. W przeprowadzonych na pocz?tku marca 1933 roku kolejnych wyborach wygrała NSDAP, otrzymuj?c 44% głosow. W połowie miesi?ca proklamowano powstanie
III Rzeszy
[1]
. Hitler uzyskał nadzwyczajne pełnomocnictwa pozwalaj?ce kanclerzowi na wydawanie ustaw nawet sprzecznych z konstytucj? Republiki Weimarskiej i został
dyktatorem
. Von Schleicher sprzeciwiał si? budowanemu w Niemczech systemowi
totalitarnemu
opowiadaj?c si? za rz?dami
autorytarnymi
opartymi na wojsku (
Reichswehrze
).
Działalno?? polityczna von Schleichera w du?ej mierze doprowadziła do zdestabilizowania i tak niepewnej sytuacji politycznej w Niemczech. Sprzyjała ona zwi?kszeniu popularno?ci partii skrajnych ? komunistow i nazistow, pogł?bieniu podziałow w społecze?stwie i parlamencie niemieckim. Mi?dzy innymi to dzi?ki intrygom von Schleichera armia straciła do niego zaufanie jako powa?nego kandydata do obj?cia urz?du kanclerza i opowiedziała si? za Hitlerem, w stosunku do ktorego była dotychczas raczej niech?tna.
Ze starcia dwoch osobowo?ci ? Hitlera i von Schleichera ? d???cych w sposob bezkompromisowy do przej?cia pełni władzy, zwyci?sko wyszedł ten pierwszy. W du?ej mierze dlatego, ?e umiał przekona? społecze?stwo, wielki przemysł i armi?, ?e potrafi wyprowadzi? pa?stwo z zam?tu, jaki spowodował kryzys parlamentarny w Niemczech. Kurt von Schleicher mimo usuni?cia si? w cie? nadal posiadał powa?ne wpływy, zwłaszcza w kr?gach wy?szych dowodcow armii. Z tego powodu jako niewygodny dla hitlerowcow został zamordowany podczas tzw.
?Nocy długich no?y”
w nocy z 29 na 30 czerwca 1934.
|
po?niejsi członkowie rz?du
|
|
---|
Pierwsi Ministrowie
Elektoratu Brandenburgii
|
|
---|
Ministrowie Stanu
Krolestwa Prus
(1702?1802)
|
|
---|
Szef Ministrow Prus
(1802?1848)
|
|
---|
Premier Prus (1848?1918)
|
|
---|
Premier Prus (1918?1932)
|
|
---|
Komisarz Rzeszy (1932?1933)
|
|
---|
Premier Prus (1933?1945)
|
|
---|
Ministrowie Obrony (1919?1935)
|
|
---|
Minister wojny (1935?1938)
|
|
---|
Dowodca
Oberkommando
der Wehrmacht
(1938?1945)
|
|
---|
Minister wojny (1945)
|
|
---|
Ministrowie obrony narodowej
NRD (1956?1990)
|
|
---|
Ministrowie obrony narodowej
Republiki Federalnej Niemiec (1955?)
|
|
---|