Kazirodztwo w sztuce: Pieter Jozef Verhaghen,
Lot i jego corki
(1780)
Kazirodztwo
?
zachowanie seksualne
w stosunku do osoby blisko
spokrewnionej
[1]
, ale tak?e osob
spowinowaconych
, np. poprzez
adopcj?
czy
mał?e?stwo
krewnego. W wielu
kulturach
kazirodztwo pozostaje tematem
tabu
i postrzegane jako jednoznacznie
złe
? co uzasadnia si? zwi?kszonym ryzykiem wyst?pienia u
potomstwa
wad wrodzonych
,
niepełnosprawno?ci fizycznej i intelektualnej
oraz przedwczesnej ?mierci
[2]
. Jest ono tym wi?ksze, im wy?szy jest stopie? pokrewie?stwa genetycznego rodzicow
[3]
.
W ?wiecie ro?lin istniej? skomplikowane organy zapobiegaj?ce
samozapyleniu
. W stosunku do samych siebie ro?liny mog? by? jałowe (
samopłonne
). W innych wypadkach ro?ny bywa czas dojrzewania ich
pylnikow
i
znamion
, co zapobiega
samozapyleniu
, b?d? te?
pylnik
i
znamiona
s? od siebie przestrzennie oddalone. Znane jest te? zjawisko
heterostylii
.
Zapłodnienie
słu?y przede wszystkim przemieszczaniu
materiału genetycznego
. Jako ?e u ro?lin rozwin?ły si? organy zapobiegaj?ce
samozapłodnieniu
wskutek
obojnactwa
, przemawia to za tym, ?e
zapłodnienie krzy?owe
jest jednoznacznie pozytywne dla procesow
selekcji naturalnej
.
U zwierz?t najcz??ciej nie wyst?puj? organy zapobiegaj?ce kazirodztwu, jako ?e ich wi?ksza ruchliwo?? w dostatecznym stopniu zapewnia przemieszanie si? osobnikow w
populacji
. Na ogoł
rodzina
po wykarmieniu młodych rozprasza si?. W wielu wypadkach (np. u
wiewiorki
?rodkowoeuropejskiej) matka aktywnie wygania swe dzieci po zaprzestaniu karmienia. Poniewa? rodzina nie pozostaje we wspolnocie, wymiana
genow
w obr?bie
populacji
jest tym samym zapewniona.
Niebezpiecze?stwo regularnego
chowu wsobnego
wyst?puje tylko tam, gdzie rodzina jest silnie zespolona. Tam te? napotyka si? wrodzone zahamowania przed krzy?owaniem si? z rodzicami albo rodze?stwem. Przykładowo
g?? g?gawa
nie ł?czy si? w pary ze wspołplemie?cami, z ktorymi wzrastała, nawet gdy nie s? to rodzone siostry i bracia. U
makakow japo?skich
stwierdzono co? w rodzaju zakazu kazirodztwa w odniesieniu do relacji matki z synem.
Jane van Lawick-Goodall
zauwa?yła, ?e dwa dojrzałe płciowo
szympansy
jako jedyne samce w grupie nie kopulowały z samic?, ktora była ich matk?
[4]
. Mo?liwym mechanizmem zapobiegaj?cym krzy?owaniu si? osobnikow zwierz?t, w tym człowieka, blisko spokrewnionych jest
efekt Westermarcka
[5]
.
Przedstawiciele wczesnej antropologii (na przykład
Lewis Henry Morgan
) ?ywili przekonanie, ?e zwi?zki mi?dzy
krewnymi
prowadz? do biologicznego pogarszania si? gatunku ludzkiego. W ?wietle dzisiejszej wiedzy z zakresu
genetyki
pogl?d ten wydaje si? zasadny. Badania nad dzie?mi urodzonymi w zwi?zkach krewnych pierwszego stopnia wykazały, ?e 42% z nich rodzi si? powa?nymi wadami urodzeniowymi b?d? umiera tu? po porodzie, a kolejne 11% zostaje dotkni?tych przez łagodne upo?ledzenie umysłowe
[2]
. W kazirodczym zwi?zku cz??ciej ujawniaj? si? te? choroby autosomalne recesywne, poniewa? potencjalnie oboje rodzice mog? przekaza? dziecku chorobotworczy
allel
[6]
.
Je?li para blisko ze sob?
spokrewniona
wyda na ?wiat
potomstwo
, mo?e nast?pi? u niego wzmocnienie
recesywnych
oraz dominuj?cych cech zarowno negatywnych jak i pozytywnych. Wynik takiego zwi?zku mo?e by? zarowno albo bardzo niekorzystny albo bardzo korzystny zale?nie od danego układu
genetycznego
w zbiorowo?ci, w obr?bie ktorej zachodzi mieszanie
genow
[7]
.
W?rod
Egipcjan
(podobnie jak w?rod
Persow
czy
Hindusow
) rozpowszechnione były zwi?zki kazirodcze, a miło?? mi?dzy
rodze?stwem
dla ?zachowania czysto?ci krwi” była nawet u?wi?cona. Mał?e?stwo mi?dzy bratem a siostr? nie było zabronione, a faraonom czasami nawet nakazywano zawieranie mał?e?stw kazirodczych. Przegl?d literatury naukowej wykazał, ?e potomstwo kuzynostwa ma szans? na chorob? genetyczn? kilka punktow procentowych wi?ksz?, ni? przeci?tne dziecko, a potomstwo rodze?stwa lub zwi?zkow rodzic-dziecko ? kilkadziesi?t punktow procentowych
[8]
. W staro?ytnej
Grecji
tabu
kazirodztwa było powszechne i uregulowane prawnie jako powa?ne przest?pstwo w prawodawstwie wielu
polis
[9]
.
Według tezy fi?skiego socjologa
Edwarda Westermarcka
z 1891 roku ludzie nie uznaj? swoich bardzo bliskich krewnych za atrakcyjnych seksualnie, a tabu tkwi w samym umy?le. Zgodnie z teori? Westermarcka m??czy?ni nie tworz? zwi?zkow seksualnych z matkami i siostrami nie z powodu norm społecznych, lecz po prostu dlatego, ?e nie poci?gaj? ich osoby, z ktorymi si? wychowali. Ani m??czy?ni, ani kobiety nie s? w stanie rozpozna? swoich krewnych jako krewnych, mog? jednak zastosowa? reguł?, ktora w 99% przypadkow zapobiega kazirodztwu: unikaj? tworzenia zwi?zkow z tymi, ktorych znaj? z dzieci?stwa. W ten sposob wytwarza si? awersja seksualna do najbli?szych krewnych. Zjawisko to jest form?
wdrukowania
.
Reguła ta nie zapobiega mał?e?stwu kuzynow, ale ujawnienie si? niepo??danych
genow
recesywnych
w takich zwi?zkach jest mało prawdopodobne. Mog? natomiast pojawi? si? u potomstwa takich par korzy?ci wynikaj?ce z poł?czenia grup genow dobrze przystosowanych do wspołpracy mi?dzy sob?.
Teza Westermarcka znajduje oparcie w
etologii
(przykładowo
przepiorki
rozpoznaj? swoich braci i siostry nawet wtedy, gdy chowały si? oddzielnie, i wol? ł?czy? si? z kuzynami, ni? z obcymi), a tak?e w historii obyczajowo?ci. W
izraelskich
kibucach
niespokrewnione dzieci, ktore wychowuj? si? wspolnie w ?łobkach, cz?sto zawieraj? przyja?nie na całe ?ycie, ale prawie nigdy nie zawieraj? ze sob?
mał?e?stw
. Na
Tajwanie
, zgodnie ze starymi zwyczajami chi?skimi, praktykuje si? w niektorych rodzinach mał?e?stwo
shim-pua
, w ktorym dziewczynka od czasow niemowl?cych wychowuje si? w domu swojego przyszłego m??a. Takie mał?e?stwa s? cz?sto bezpotomne, gdy? partnerzy nie s? dla siebie atrakcyjni seksualnie. Natomiast odwrotnie: gdy siostra i brat wychowuj? si? oddzielnie, to gdy spotkaj? si? w odpowiednim wieku, cz?sto zakochuj? si? w sobie
[10]
.
Według teorii
Zygmunta Freuda
ludzie maj? ukryte skłonno?ci kazirodcze, ale społeczne tabu i normy pozwalaj? im opanowa? te pokusy. Zygmund Freud twierdził, ?e rodzic płci przeciwnej stanowi dla ka?dego człowieka pierwszy i najsilniejszy obiekt po??dania seksualnego (wi??e si? to z tak zwanym
kompleksem Edypa
). Poniewa? tabu kazirodztwa nie mo?na znale?? w psychice jednostki, istnieje potrzeba surowego zakazu. Freud uwa?ał, ?e gdyby nie tabu kazirodztwa, to cały gatunek ludzki cechowałby si? wysokim stopniem
wsobno?ci
i skutkiem tego powstawałyby aberracje
genetyczne
.
Kazirodztwo jako tabu kulturowe
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Tabu
(
zakaz
) kazirodztwa nale?y do najbardziej powszechnych zakazow, wyst?puje w zasadzie we wszystkich kulturach
[11]
[12]
. Akceptowane społecznie kazirodztwo było spotykane tylko w
staro?ytnym Egipcie
,
Persji
,
Fenicji
, u
Inkow
,
Celtow
i mieszka?cow
Tajwanu
[11]
.
W ?wietle
antropologii kulturowej
?rodło zakazu kazirodztwa le?y w czynnikach kulturowych. Zgodnie z teori?
Claude’a Levi-Straussa
zakaz ten jest podstawowym elementem organizacji społecznej, on wła?nie le?y u podstaw rozwoju
społecze?stw pierwotnych
. Jego funkcj? jest ?uruchamianie”
wymiany matrymonialnej
, dzi?ki ktorej ludzie nawi?zuj? stosunek
powinowactwa
. Istotna wi?c tre?? zakazu kazirodztwa nie wyczerpuje si? w samym fakcie zakazu czego?; ona z natury swej ma rodzi? wymian? ? wymian? m??czyzn i kobiet mi?dzy poszczegolnymi grupami; ona te? stanowi reguł?, norm? wyra?aj?c? pragnienie grupy nawi?zania przyjaznych stosunkow z inn? grup? i wyj?cia z izolacji.
Egzogamia
afirmuje drugiego człowieka (po to zabrania mał?e?stw w ramach grupy, aby je zawierano mi?dzy członkami ro?nych grup) i wskazuje na korzy?ci społeczne, ktore wynikaj? z faktu wymiany
[13]
.
Antropologia strukturalna
Claude’a Levi-Straussa
uznaje kazirodztwo za wr?cz swego rodzaju pocz?tek kultury, punkt graniczny mi?dzy
natur?
a
kultur?
, w ktorym jedna si? ko?czy, a druga zaczyna, przynale?ny do obydwu tych sfer (ktore poza tym s? w opozycji).
Zakaz kazirodztwa bywał jednak ro?nie definiowany w ro?nych
kulturach
. W grupach społecznych, ktore cechuje
endogamia
, dopuszcza si? (lub te? dopuszczało si?) zwi?zki mi?dzy stosunkowo bliskimi krewnymi (zwłaszcza gdy s? to niezbyt liczne grupy społeczne, np.
arystokracja
, rodziny krolewskie, ze szczegolnym przykładem dynastii
faraonow
). W takim kontek?cie mał?e?stwo mi?dzy kuzynami lub mi?dzy stryjem a bratanic? czasem nie było po prostu uwa?ane za kazirodztwo, cho? w innym kontek?cie kulturowym kazirodztwem jest.
W przypadku dynastii
faraonow
Egiptu
, ze wzgl?du na ich ?wi?ty, boski status w tamtej kulturze, mieli oni bardzo zaw??ony wybor potencjalnych mał?onkow. Wydanie niektorych siostr faraona za kogokolwiek innego, ni? on, byłoby ?wi?tokradztwem.
Tradycja
egipska ?ci?le okre?lała, ktore relacje pokrewie?stwa w rodzinie faraona s? kazirodztwem, a ktore nie. Na przykład zwi?zek faraona z niektorymi
siostrami
nie był uznawany za kazirodztwo, a z niektorymi innymi był. Podobnie było w przypadku władcow
Inkow
.
Sapa Inka
(krol) był uznawany za potomka bogow i tylko kobiety ?boskiej krwi” mogły by? jego ?onami. Zazwyczaj zostawała ni? jego siostra. Przypuszcza si?, ?e te bliskie wi?zy pokrewie?stwa doprowadzały np. do
chorob genetycznych
, jak to było w rodzinie
Echnatona
[14]
[15]
[16]
.
Skrajnie abiologiczn? tez? prezentuje Nancy Thornhill, dowodz?c, ?e tabu kazirodztwa stanowi faktycznie zbior norm
mał?e?skich
wymy?lonych przez obdarzonych władz? m??czyzn, aby uniemo?liwi? ich rywalom akumulacj? bogactw poprzez mał?e?stwa z kuzynkami. W ?wietle tej teorii zakaz kazirodztwa nie ma podło?a biologicznego, ale zwi?zany jest z władz?
[17]
.
Prawdopodobnie najbardziej znanym przekazem na temat kazirodztwa jest
grecki mit
o
Edypie
przestrzegaj?cy przed ?nieczystym zachowaniem” (zobacz
Kompleks Edypa
). Z drugiej jednak strony, w mitach greckich powszechne s? kazirodcze zwi?zki pomi?dzy bogami, takie jak zwi?zek
Gai
i
Uranosa
oraz
Zeusa
i
Demeter
, z ktorego narodziła si?
Persefona
[18]
. W
mitologii egipskiej
natomiast
Horus
pojmuje za ?on? swoj? matk?
Izyd?
[19]
. W
mitologii chi?skiej
legendarny pierwszy władca
Chin
Fuxi
poj?ł za ?on? swoj? siostr? imieniem
Nugua
[20]
.
Biblijna
Ksi?ga Rodzaju
opowiada histori?
Lota
, ktory po ucieczce ze skazanej na zagład?
Sodomy
, uszedł wraz z corkami w bezpieczne miejsce, w gory. Tam jego corki, upoiwszy ojca winem, dopu?ciły si? kazirodztwa wspoł?yj?c z nim. Owocami tego zwi?zku byli Moab i
Ben-Ammi
, protopla?ci plemion
Moabitow
i
Ammonitow
[21]
. Biblia zakazuje kazirodztwa w
Ksi?dze Kapła?skiej
[22]
oraz
Nowym Testamencie
w
1. Li?cie ?w. Pawła do Koryntian
[23]
.
Pocz?tkowo
Ko?cioł
zabraniał zawierania mał?e?stw tylko do czwartego stopnia pokrewie?stwa po mieczu według rzymskiego systemu oblicze?; w X-XII w. zakazał zawierania mał?e?stw do siodmego stopnia według rachuby germa?skiej, odpowiadaj?cej mniej wi?cej czternastemu stopniowi rachuby rzymskiej. W 1215 r.
Sobor latera?ski IV
ograniczył do czwartego stopnia przeszkody wynikaj?ce z prawowitego pokrewie?stwa i powinowactwa, a wynikaj?ce z powinowactwa nieprawego ? do stopnia drugiego
[24]
[25]
[26]
.
Sura
An-Nisa
, fragment Koranu uznawanego przez muzułmanow za bezpo?rednie słowa
Boga
skierowane do
Mahometa
, precyzuje, z ktorymi kobietami wolno si? ?eni? m??czyznom wedle
islamu
:
Nie ?e?cie si? z niewiastami, ktore były ?onami ojcow waszych, jest to wyst?pek, jest tu ?cie?ka do zguby; lecz je?li si? złe stanie, zachowaj tw? niewiast?. Nie wolno wam ?eni? si?: z matk?, z waszymi corkami, siostrami, synowicami, mamkami, ich corkami, z matkami ?on waszych, z corkami niewiast, ktorymi si? opiekujecie, chybaby?cie nigdy nie mieszkali z ich matkami. Nie b?dziesz tak?e pojmował: twoich pasierbic, ani dwie ?yj?ce siostry; je?eli wyst?pek popełniony. (4:26-27)
Kazirodztwo
KK z 1997
|
Ci??ar gatunkowy
|
wyst?pek
|
Przepis
|
art. 201 k.k.
|
Kara
|
pozbawienia wolno?ci od 3 miesi?cy do lat 5.
|
Strona podmiotowa
|
umy?lna w zamiarze bezpo?rednim i quasi-ewentualnym
|
Odpowiedzialno?? od 15. roku ?ycia
|
nie
|
Typ kwalifikowany
|
nie
|
Zastrze?enia dotycz?ce poj?? prawnych
|
Kazirodztwo
? przest?pstwo polegaj?ce na dopuszczeniu si? obcowania płciowego w stosunku do
wst?pnego
,
zst?pnego
,
przysposobionego
, przysposabiaj?cego, brata lub siostry.
Stypizowane w art. 201
Kodeksu karnego
z 1997 jako
wyst?pek
.
Czyn zabroniony
rownie? w kodeksach karnych z 1969 i z
1932
(w tym ostatnim w w??szym zakresie, poniewa? zakazowi nie podlegało obcowanie z osob? przysposobion? lub przysposabiaj?c?).
Przepis karny:
- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny
- (
Dz.U. z 2022 r. poz. 1138
)
Art. 201.
Kto dopuszcza si? obcowania płciowego w stosunku do wst?pnego, zst?pnego, przysposobionego, przysposabiaj?cego, brata lub siostry, podlega karze pozbawienia wolno?ci od 3 miesi?cy do lat 5.
Dobrowolne stosunki seksualne mi?dzy dorosłymi krewnymi nie podlegaj? karze w
Belgii
,
Holandii
,
Luksemburgu
,
Hiszpanii
,
Francji
i
Portugalii
[27]
[28]
.
Kazirodztwo w kulturze na przestrzeni wiekow
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Jako
tabu
kulturowe temat kazirodztwa stanowiło temat inspiracji dla wielu artystow.
- W mitologii
Mit
o
Edypie
stanowił jeden z czołowych tematow
tragedii greckiej
, niektore z tych sztuk do dzi? s? wystawiane.
- W muzyce
Mieczysław Karłowicz
skomponował w 1906
poemat symfoniczny
Stanisław i Anna O?wiecimowie
op. 12 (o miło?ci brata i siostry).
Richard Wagner
w dramacie muzycznym
Walkiria
przedstawia miło?? rodze?stwa Zyglindy i Zygmunta, owocem ich zwi?zku jest Siegfried, bohater dwoch kolejnych oper cyklu
Pier?cie? Nibelunga
.
- W literaturze
Jonathan Littell
w epopei
Łaskawe
ustami głownego bohatera Maximiliana Aue opowiada o jego miło?ci do siostry ? bli?niaczki Uny.
Thomas Mann
w ksi??ce
Wybraniec
opisuje dzieje ?redniowiecznego bohatera, ktory jest owocem zwi?zku rodze?stwa, po?niej ?eni si? z własn? matk?, pokutuje i zostaje
papie?em
.
Vladimir Nabokov
w powie?ci
Ada albo ?ar
opisuje nami?tne uczucie mi?dzy Ivanem ?Vanem” Veenem i Ad? Veen, ktorzy oficjalnie s? kuzynostwem pierwszego stopnia a naprawd? ? rodze?stwem ? dzie?mi Mariny Durmanow i Demona Veena.
Gabriel Garcia Marquez
w powie?ci
Sto lat samotno?ci
opisał histori? rodziny przekl?tej na 100 lat, za zawarcie mał?e?stwa pomi?dzy dwojk? bliskich kuzynow.
Mario Puzo
w powie?ci historycznej
Rodzina Borgiow
inspiruj?c si? renesansowymi plotkami, opisał romans mi?dzy głownymi bohaterami, dzie?mi
papie?a
Aleksandra VI
?
Lukrecj? Borgi?
i jej bratem
Cezarem
.
George R.R. Martin
w serii ksi??ek
Pie?ni Lodu i Ognia
i pozostałych ksi??ek dziej?cych si? w tym samym uniwersum, opisuje kazirodcze relacje w rodzie Targaryenow oraz romans krolowej Cersei Lannister z jej bratem bli?niakiem Jaimiem.
Wiera Szkolnikowa
w powie?ci ?
Namiestniczka
” opisuje kazirodcze zwi?zki mi?dzy bli?ni?tami rodu Aellinow, na przykładzie Inuona i Ivenn?, jako naturaln? cech? tego rodu.
- W kinematografii
- Milczenie
Ingmara Bergmana
1963 (jedna z bohaterek jest rozpaczliwie zakochana w swojej siostrze)
- Moja siostra, moja miło??
Vilgota Sjomana
1966 (mi?dzy bratem a siostr?)
- Droga do Saliny
, re?. Georges Lautner 1970, na podstawie Maurice Cury
Sur la route de Salina
1962 (mi?dzy bratem a siostr?)
- Szmery w sercu
Louisa Malle'a
1971 (mi?dzy matk? a nastoletnim synem)
- Homo faber
Volkera Schlondorffa
1991, na podstawie powie?ci
Maxa Frischa
- Oldboy
Park Chan-wooka
2003
- Delta
Kornela Mundruczo
2008
- My Mother
(franc.
Ma Mere
)
Christophe’a Honore
2004 (film przygotowany w oparciu o ksi??k?
Ma mere
Georges’a Bataille
(1966, tłum. pol.
Moja matka
, przeł. Bo?ena S?k., Wyd. Wema 1991, s. 103) ? opowiada o kazirodczym zwi?zku pomi?dzy 17-letnim młodzie?cem i jego 43-letni?, rozwi?zł?, atrakcyjn? matk?)
- Dekalog IV
Krzysztofa Kie?lowskiego
1988 (skomplikowana relacja mi?dzy ojcem i cork?)
- Od pocz?tku do ko?ca
, re?.
Aluizio Abranches
2009 ? historia braci przyrodnich, ktorych zwi?zek wraz z ich dojrzewaniem staje si? coraz bardziej nasycony seksualno?ci?
- ↑
Kazirodztwo
. [w:]
Słownik J?zyka Polskiego PWN
[on-line]. sjp.pwn.pl. [dost?p 2011-07-27].
- ↑
a
b
The Problem With Incest
[online], Psychology Today
[dost?p 2016-12-29]
.
- ↑
Mohd
M.
Fareed
Mohd
M.
,
Mohammad
M.
Afzal
Mohammad
M.
,
Estimating the Inbreeding Depression on Cognitive Behavior: A Population Based Study of Child Cohort
, ?
PLoS ONE
”, 10,
2014
,
DOI
:
10.1371/journal.pone.0109585
,
ISSN
1932-6203
,
PMID
:
25313490
,
PMCID
:
PMC4196914
[dost?p 2016-12-29]
.
- ↑
Irenaus Eibl-Eibesfeldt
:
Miło?? i nienawi??
. Warszawa:
PWN
, 1987, s. 188-189.
- ↑
Markus J. Rantala, Urszula M. Marcinkowska.
The role of sexual imprinting and the Westermarck effect in mate choice in humans
. ?Behavioral Ecology and Sociobiology”. 65 (5), s. 859-873, May 2011.
- ↑
Centrum Genetyki Medycznej Genesis - Badania genetyczne u par planuj?cych ci??e
[online], genesis.pl
[dost?p 2016-12-29]
[zarchiwizowane z
adresu
2016-12-29]
.
- ↑
Ewa Nowicka
:
?wiat człowieka - ?wiat kultury
. Warszawa: 1991, s. 355.
- ↑
Genetic Counseling and Screening of Consanguineous Couples and Their Offspring: Recommendations of the National Society of Genetic Counselors
. [dost?p 2015-01-04]. [zarchiwizowane z
tego adresu
(2017-02-13)].
- ↑
Jarosław
J.
Rominkiewicz
Jarosław
J.
,
Θεομισ? δ? κα? α?σχρ?ν α?σχιστα. Kazirodztwo w staro?ytnej Grecji
, ?Prawo”, 325,
2018
, s. 11?57,
DOI
:
10.19195/0524-4544.325.1
,
ISSN
0524-4544
[dost?p 2022-12-29]
.
- ↑
Matt Ridley
:
Czerwona krolowa. Płe? a ewolucja natury ludzkiej
. Pozna?: Dom Wydawniczy Rebis, 2001, s. 302-304.
- ↑
a
b
Kazirodztwo. W:
Zbigniew Lew-Starowicz
:
Słownika Encyklopedycznego Miło?? i Seks
. Warszawa: Wyd. Europa, 1999.
ISBN
83-87977-17-9
.
Brak numerow stron w ksi??ce
- ↑
Ewa Nowicka
:
?wiat człowieka ? ?wiat kultury
. Warszawa: 199], s. 354.
- ↑
Lucjan Kocik
:
Wzory Mał?e?stwa i Rodziny. Od tradycyjnej jednorodno?ci do wspołczesnych skrajno?ci
. Krakow: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, 2002, s. 50-52.
- ↑
Burridge AL.
Marfan syndrome and the 18th dynasty royal family of ancient Egypt. Preliminary research report [Part II]
. ?Paleopathol Newsl”, s. 8?13, September 2000.
PMID
:
11624649
.
- ↑
Braverman IM, Redford DB, Mackowiak PA.
Akhenaten and the strange physiques of Egypt's 18th dynasty
. ?Ann. Intern. Med.”. 150 (8), s. 556?60, April 2009.
PMID
:
19380856
.
- ↑
Risse GB.
Pharaoh Akhenaton of ancient Egypt: controversies among Egyptologists and physicians regarding his postulated illness
. ?J Hist Med Allied Sci”. 26 (1), s. 3?17, January 1971.
PMID
:
4925839
.
- ↑
Matt Ridley
:
Czerwona krolowa. Płe? a ewolucja natury ludzkiej
. Pozna?: Dom Wydawniczy Rebis, 2001, s. 304.
- ↑
Zygmunt
Z.
Kubiak
Zygmunt
Z.
,
Mitologia Grekow i Rzymian
, Krakow: Wydawnictwo Znak, 2013,
ISBN
978-83-240-2075-1
,
OCLC
852973383
[dost?p 2022-12-29]
.
Brak numerow stron w ksi??ce
- ↑
Piotr
P.
Gorajec
Piotr
P.
,
Barbara
B.
Mani?ska
Barbara
B.
,
Krzysztof
K.
Kurek
Krzysztof
K.
,
Staro?ytny Egipt
, Warszawa: New Media Concept, 2007,
ISBN
978-83-89840-03-5
,
OCLC
749739581
[dost?p 2022-12-29]
.
Brak numerow stron w ksi??ce
- ↑
Wolfram
W.
Eberhard
Wolfram
W.
,
Symbole chi?skie słownik ; obrazkowy j?zyk Chi?czykow
, wyd. 2, Krakow 2007,
ISBN
978-83-242-0766-4
,
OCLC
248647981
[dost?p 2022-12-29]
.
Brak numerow stron w ksi??ce
- ↑
Pismo ?wi?te Starego Testamentu, Genesis, 19.
- ↑
Biblia
?
Por. Kpł 18, 7-20.
?
Nikt z was nie b?dzie si? zbli?ał do ciała swojego krewnego, aby odsłoni? jego nago??. Ja jestem Pan! Nie b?dziesz odsłania? nago?ci swojego ojca lub nago?ci swojej matki. Jest ona twoj? matk? ? nie b?dziesz odsłania? jej nago?ci. Nie b?dziesz odsłania? nago?ci swojej macochy, bo to jest nago?? twojego ojca. Nie b?dziesz odsłania? nago?ci swojej siostry, corki twojego ojca lub corki twojej matki, bez wzgl?du na to, czy urodziła si? w domu, czy na zewn?trz. Nie b?dziesz odsłania? nago?ci corki twojego syna lub corki twojej corki, bo s? one twoj? nago?ci?. Nie b?dziesz odsłania? nago?ci corki ?ony twojego ojca, bo jest ona dzieckiem twojego ojca, jest twoj? siostr?. Nie b?dziesz odsłania? nago?ci siostry swojego ojca, bo ona jest krewn? twojego ojca. Nie b?dziesz odsłania? nago?ci siostry swojej matki, bo jest ona krewn? twojej matki. Nie b?dziesz odsłania? nago?ci brata swojego ojca: nie b?dziesz si? zbli?ał do jego ?ony, bo jest ona twoj? ciotk?.Nie b?dziesz odsłania? nago?ci swojej synowej, bo jest ona ?on? twojego syna, nie b?dziesz odsłania? jej nago?ci. Nie b?dziesz odsłania? nago?ci swojej bratowej, jest to nago?? twojego brata. Nie b?dziesz odsłania? nago?ci kobiety i jej corki. Nie b?dziesz brał corki jej syna ani corki jej corki, aby odsłoni? jej nago??, bo s? one jej ciałem. Byłaby to rozpusta! Nie b?dziesz brał kobiety razem z jej siostr?, aby odsłoni? jej nago?? za ?ycia tamtej, byłoby to sposobno?ci? do niezgody.
- ↑
Biblia
? 1. Kor 5, 1. 4-5 ?
Słyszy si? powszechnie o rozpu?cie mi?dzy wami, i to o takiej rozpu?cie, jaka si? nie zdarza nawet w?rod pogan; mianowicie, ?e kto? ?yje z ?on? swego ojca. A wy unie?li?cie si? pych?, zamiast z ubolewaniem ??da?, by usuni?to spo?rod was tego, ktory si? dopu?cił wspomnianego czynu. Ja za? nieobecny wprawdzie ciałem, ale obecny duchem, ju? pot?piłem, tak jakby był w?rod was, sprawc? owego przest?pstwa. Przeto wy, zebrawszy si? razem w imi? Pana naszego Jezusa, w ł?czno?ci z duchem moim i z moc? Pana naszego Jezusa, wydajcie takiego szatanowi na zatracenie ciała, lecz ku ratunkowi jego ducha w dzie? Pana Jezusa. Wcale nie macie si? czym chlubi?! Czy? nie wiecie, ?e odrobina kwasu całe ciasto zakwasza? Wyrzu?cie wi?c stary kwas, aby?cie si? stali nowym ciastem, jako ?e prza?ni jeste?cie. Chrystus bowiem został zło?ony w ofierze jako nasza Pascha. Tak przeto odprawiajmy ?wi?to nasze, nie przy u?yciu starego kwasu, kwasu zło?ci i przewrotno?ci, lecz ? prza?nego chleba czysto?ci i prawdy. Napisałem wam w li?cie, ?eby?cie nie obcowali z rozpustnikami. Nie chodzi o rozpustnikow tego ?wiata w ogole ani o chciwcow i zdziercow lub bałwochwalcow; musieliby?cie bowiem całkowicie opu?ci? ten ?wiat. Dlatego pisałem wam wowczas, by?cie nie przestawali z takim, ktory nazywaj?c si? bratem, w rzeczywisto?ci jest rozpustnikiem, chciwcem, bałwochwalc?, oszczerc?, pijakiem lub zdzierc?. Z takim nawet nie siadajcie wspolnie do posiłku. Jak?e bowiem mog? s?dzi? tych, ktorzy s? na zewn?trz? Czy? i wy nie s?dzicie tych, ktorzy s? wewn?trz? Tych, ktorzy s? na zewn?trz, os?dzi Bog. Usu?cie złego spo?rod was samych.
- ↑
Jean-Louis Flandrin
:
Historia rodziny
. Warszawa:
Oficyna Wydawnicza Volumen
koedycja z
Lig? Republika?sk?
, 1998, s. 33-35. Cytat: Czy prawo kanoniczne dostarczało wowczas bardziej realistycznej definicji pokrewie?stwa? We wczesnym ?redniowieczu okre?lało je bardzo ro?nie. Pocz?tkowo Ko?cioł zabraniał zawierania mał?e?stw tylko do czwartego stopnia pokrewie?stwa po mieczu według rzymskiego systemu oblicze?; w X-XII w. posun?ł si? do zakazu zawierania mał?e?stw do siodmego stopnia według rachuby germa?skiej, odpowiadaj?cej mniej wi?cej czternastemu stopniowi rachuby rzymskiej. Graniczyło to z absurdem: zakładaj?c, ?e w ka?dym pokoleniu ka?de mał?e?stwo wychowało syna cork?, ktorzy z kolei zało?yli własne rodziny ? co sytuuje si? poni?ej rzeczywistej ?redniej w koniunkturze wy?u demograficznego w XI?XII w. ? kandydat do mał?e?stwa miałby zakaz po?lubienia 2731 kuzynek ze swego pokolenia, nie licz?c ich wst?pnych i zst?pnych w wieku nadaj?cym si? do mał?e?stwa, co oznacza...wszystkich panien na wydaniu, jakie mogł pozna?, a nawet wi?cej... IV sobor latera?ski w 1215 r. ograniczył do czwartego stopnia przeszkody wynikaj?ce z prawowitego pokrewie?stwa i powinowactwa, a wynikaj?ce z powinowactwa nieprawego ? do drugiego stopnia. Fakty te ujawniaj? oczywi?cie brak realizmu zalece? we wczesnym ?redniowieczu i nie ?wiadcz? o realizmie po?niejszych zalece? prawa kanonicznego. Protestanci jeszcze bardziej ograniczyli zreszt? przeszkody płyn?ce z pokrewie?stwa, a Ko?cioł katolicki zdecydował si? na to w 1917 r., gdy ogłosił nowy kodeks prawa kanonicznego...Jak?e jednak mo?na si? nie dziwi?, widz?c paralelizm mi?dzy ewolucj? zakazow, a tym co mo?emy dostrzec w ewolucji wspołzale?no?ci rodowych. Wydaje si?, ?e osi?gn?ły one szczyt mi?dzy X i XII w., a wła?nie wtedy zakazy rozszerzyły si? ponad miar?... jest oczywiste, ?e nie sposob było zna? 10 687 krewnych po mieczu tworz?cych pokrewie?stwo do siodmego stopnia według oblicze? stosowanych w prawie kanonicznym.
- ↑
Karlheinz Deschner
:
Krzy? Pa?ski z Ko?ciołem. Seksualizm w Historii Chrze?cija?stwa
. Gdynia: Wyd. Uraeus, 1994, s. 270, 505. Cytat: ...chrze?cija?stwo zabraniało mał?e?stw mi?dzy naturalnymi krewnymi nawet bardzo dalekiego stopnia, mianowicie a? po czternasty stopie?, według rachuby rzymskiej... Obliczono, ?e ?rednia liczba osobnikow ?yj?cych po?rod krewnych do czternastego stopnia wynosi szesna?cie tysi?cy. Uwzgl?dniaj?c wszystkie rodzaje pokrewie?stwa, liczba ta wzrasta do 1 048 576 osob... (
Synod w Epaone
517 r. - kanon 30, Synod Clermont 535 r. - kanon 11, Synod Orleans 538 r. - kanon 27, Synod Tours 567 r. - kanon 21...Podobnie i papie?e pomijaj?c nieliczne wyj?tki, albo zupełnie, albo w znacznej mierze, zabraniali mał?e?stw mi?dzy krewnymi).
- ↑
Jacques Le Goff (z Dominique
J.L.G.(D.
Simonnet
Jacques Le Goff (z Dominique
J.L.G.(D.
i inni
,
Najpi?kniejsza historia miło?ci
, Warszawa:
Wydawnictwo Cyklady
, 2004, s. 49, Cytat: Dominique Simonnet: - Ka?dy, kto miał jaki? wa?ny powod, mogł nie dopu?ci? do ?lubu. Do czego to było potrzebne?
Jacques Le Goff
: ? Miało zapobiega? zwi?zkom osob spokrewnionych. Pierwotnie interdykt si?gn?ł a? do siodmego pokolenia wstecz, lecz w mniej lub bardziej endogamicznym społecze?stwie było to nierealistyczne, tote? zadowolono si? ograniczeniem go do czterech pokole?
.
- ↑
Rumunia chce zalegalizowa? kazirodztwo
. TVN24, 22 marca 2009. [dost?p 2009-03-22]. [zarchiwizowane z
tego adresu
(24 marca 2009)].
- ↑
Kazirodztwo a genetyczny poci?g seksualny (syndrom GSA) ? strona 1 ? Zdrowie
[online], kobieta.onet.pl
[dost?p 2017-11-24]
(
pol.
)
.
Formy popełnienia
|
|
---|
Przest?pstwa
przeciwko
| mieniu
|
|
---|
wolno?ci
|
|
---|
?yciu i zdrowiu
|
|
---|
bezpiecze?stwu
w komunikacji
|
|
---|
wolno?ci seksualnej
i obyczajno?ci
|
|
---|
rodzinie i opiece
|
|
---|
czci i nietykalno?ci osobistej
|
|
---|
wymiarowi sprawiedliwo?ci
|
|
---|
wiarygodno?ci dokumentow
|
|
---|
obrotowi pieni?dzmi i
papierami warto?ciowymi
|
|
---|
obrotowi gospodarczemu
|
|
---|
porz?dkowi publicznemu
|
|
---|
wyborom i referendum
|
|
---|
|
---|