Karta Atlantycka

Karta Atlantycka ( ang. Atlantic Charter ) ? o?miopunktowa deklaracja podpisana 14 sierpnia 1941 roku przez Winstona Churchilla i Franklina Delano Roosevelta na pokładzie okr?tu HMS ?Prince of Wales” , kotwicz?cego u wybrze?y Nowej Fundlandii na Oceanie Atlantyckim (st?d pochodzi nazwa). Okre?lała cele polityki Wielkiej Brytanii i USA w okresie II wojny ?wiatowej i po jej zako?czeniu oraz zasady powojennych stosunkow mi?dzynarodowych.

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Deklaracj? podpisali premier Zjednoczonego Krolestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Połnocnej Winston Churchill oraz prezydent Stanow Zjednoczonych z ramienia Partii Demokratycznej Franklin Delano Roosevelt. Za jej najwa?niejsze cele uznano prawo wszystkich narodow do posiadania własnych rz?dow i własnego niepodległego pa?stwa, do rozwoju gospodarczego i ?ycia w pokoju po pokonaniu tyranii faszystowskiej . Zdecydowanie eksponowała zasad? pokojowego rozstrzygania sporow mi?dzynarodowych , zgodnie z zasadami sprawiedliwo?ci i prawa mi?dzynarodowego, wyra?ała nadziej? na ustanowienie po ostatecznym zniszczeniu tyranii nazistowskiej trwałego pokoju , wspominała o potrzebie zaprowadzenia w przyszło?ci stałego systemu bezpiecze?stwa na szersz? skal? oraz o potrzebie zmniejszenia zbroje?.

24 wrze?nia 1941 roku na konferencji mi?dzynarodowej w Londynie podpisana przez członkow koalicji antyhitlerowskiej, m.in. ZSRR , Australi? , emigracyjne rz?dy Polski , Francji , Belgii , Czechosłowacji , Luksemburga , Holandii , Norwegii , Grecji , Jugosławii oraz przez dominia Indie Brytyjskie , Kanad? , Zwi?zek Południowej Afryki .

Do Karty odwoływały si? Deklaracja Narodow Zjednoczonych i Traktat brytyjsko-radziecki (1942) . Niektore zapisy Karty (pierwszy, drugi, trzeci, czwarty i osmy) nigdy nie zostały przez sprzymierzonych zrealizowane. Sygnatariuszem, ktory d??ył do ekspansji zarowno terytorialnej jak i polityczno-gospodarczej był Zwi?zek Radziecki. Zmiany terytorialne, ktore zaszły bez zgody pa?stwa, ktorego dotyczyły to cesje terytorialne Finlandii , Polski, Rumunii , Czechosłowacji i Japonii na rzecz Zwi?zku Radzieckiego, a tak?e Niemiec na rzecz Polski i ZSRR. Punkt czwarty został pogwałcony w przypadku nieprzywrocenia niepodległo?ci Estonii , Łotwy , Litwy , a tak?e wszystkich pa?stw, ktore stały si? radzieckimi satelitami. Nie nast?piło po wojnie deklarowane rozbrojenie, b?d? ograniczenie zbroje?. Doszło te? do licznych interwencji zbrojnych zarowno USA jak i Zwi?zku Radzieckiego.

Postanowienia Karty Atlantyckiej [ edytuj | edytuj kod ]

W karcie Atlantyckiej prezydent Stanow Zjednoczonych i premier Wielkiej Brytanii ustanowili " pewne wspolne zasady w polityce pa?stwowej " swych krajow, " na ktorych opieraj? nadzieje na lepsz? przyszło?? dla całego ?wiata ". Zasad tych było osiem:

sygnatariusze nie d??? do zyskow terytorialnych lub jakichkolwiek innych;
sygnatariusze nie ?ycz? sobie zmian terytorialnych, ktore nie zgadzałyby si? z wolno wypowiedzianymi ?yczeniami narodow, ktorych te zmiany dotycz?;
sygnatariusze uznaj? prawo wszystkich narodow do wyboru formy własnego rz?du; pragn? przywrocenia niepodległo?ci i niezale?nych rz?dow w tych wszystkich pa?stwach, ktore zostały pozbawione swej niepodległo?ci;
sygnatariusze b?d? si? starali o to, aby wszystkie pa?stwa, wielkie i małe, zwyci?skie czy zwyci??one, miały dost?p na rownych zasadach do ?wiatowego handlu i surowcow, niezb?dnych dla ich rozwoju ekonomicznego;
sygnatariusze d??? do ustalenia jak najdalej id?cej wspołpracy pomi?dzy wszystkimi narodami na polu gospodarczym, by zapewni? wszystkim polepszenie warunkow pracy, rozwoj ekonomiczny oraz dobre warunki społeczne;
sygnatariusze chcieliby, po ostatecznym pokonaniu tyranii hitlerowskiej, widzie? taki pokoj, ktory by zapewnił wszystkim narodom warunki bezpiecznego ?ycia wewn?trz swoich granic i dawał pewno??, ?e wszyscy mieszka?cy wszystkich krajow b?d? mogli prowadzi? ?ycie wolne od l?ku i n?dzy;
na zasadzie takiego pokoju, morza i oceany b?d? otwarte dla wszystkich;
sygnatariusze wierz?, ?e wszystkie narody ?wiata, zarowno ze wzgl?dow praktycznych, jak i zasad moralnych, b?d? si? musiały zgodzi? na wyrzeczenie si? metody przemocy.

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Prawo mi?dzynarodowe i historia dyplomatyczna. Wybor dokumentow. Oprac. L. Gelberg, T.III, Warszawa 1960
United States Information Service: Druga wojna ?wiatowa . Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990. ISBN 83-03-03103-1 .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]