Jan W??yk (1575?1638)

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	1620
Konsekrator	Wawrzyniec Gembicki
Konsekrowani biskupi
Paweł Piasecki	1628
Andrzej Gembicki	1628
Jan Chryzostom Zamoyski	1633
Andrzej Szołdrski	1634
Stanisław Grochowski	1634
Jan Lipski	1636
Piotr Gembicki	1637
Wspołkonsekrowani biskupi
Maciej Łubie?ski	1621

Jan W??yk
	Prymas Polski i Litwy
Kraj działania	I Rzeczpospolita
Data i miejsce urodzenia	1575 ; Wola W??ykowa
Data i miejsce ?mierci	1638 ; Łowicz
Miejsce pochowku	bazylika katedralna Wniebowzi?cia Naj?wi?tszej Maryi Panny i ?w. Mikołaja w Łowiczu
	Arcybiskup gnie?nie?ski
Okres sprawowania	1627-1638
	Prymas Polski
Okres sprawowania	1627-1638
Wyznanie	katolicyzm
Ko?cioł	rzymskokatolicki
Sakra biskupia	1620
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jan W??yk herbu W?? (ur. 1575 w W??ykowej Woli , zm. 27 maja 1638 w Łowiczu ) ? interrex I Rzeczypospolitej w latach 1632-1633, arcybiskup gnie?nie?ski i prymas Polski 1627-1638, biskup pozna?ski 1624-1627, biskup przemyski 1619-1624, archidiakon lubelski, prepozyt sandomierski, kanonik krakowski, opat komendatoryjny w Mogile w 1613, archidiakon warszawski w 1614 ^[1], pisarz krolewski w 1605 roku, sekretarz krolewski w latach 1605-1613 ^[2].

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Pochodził ze ?redniozamo?nej szlachty z wojewodztwa sieradzkiego. Studiował w Kolegium jezuitow w Kaliszu . W 1591 zapisał si? na Uniwersytet Krakowski , w 1592 studiował na Uniwersytecie Padewskim ^[3]. Studiował przez 7 lat w Rzymie, edukacj? uwie?czył doktoratem obojga praw.

Po powrocie do kraju szybko uzyskiwał kolejne beneficja ko?cielne. Był archidiakonem lubelskim , kanonikiem krakowskim, prepozytem sandomierskim, opatem komendatoryjnym mogilskim (od 1613). Jako opat odnowił i rozbudował ?wi?tyni? w Mogile . Od 1614 archidiakon warszawski.

Był sekretarzem krola Zygmunta III Wazy , specjalizuj?cym si? zwłaszcza w sprawach włoskich.

W 1619 nominowany przez monarch? biskupem przemyskim , prowizj? papiesk? otrzymał 17 lutego 1620. Sakr? przyj?ł z r?k prymasa Wawrzy?ca Gembickiego . Odbył w biskupstwie przemyskim synod diecezjalny w 1621, zarz?dził przeprowadzenie wizytacji kanonicznej, cz?sto uczestniczył w posiedzeniach kapituł. Odzyskał tak?e na terenie diecezji kilka ?wi?ty? z r?k innowiercow .

13 maja 1624 został przeniesiony na biskupstwo pozna?skie . Rz?dy obj?ł w niej 1 lipca 1624 i sprawował do maja 1627.

22 marca 1627 został arcybiskupem gnie?nie?skim i prymasem Polski. Diecezj? rz?dził gorliwie, rezyduj?c w Łowiczu kontaktował si? z kapituł? i konsystorzem za pomoc? licznych listow. Jako metropolita zwołał dwa synody prowincjonalne. Na synodzie w 1628 uchwalono kontrybucj? na cele wojenne oraz rozpatrywano kwestii ko?cielnych. Uchwały synodu w 22 statutach poruszaj? szereg spraw zwi?zanych z katechizacj? wiernych, przygotowaniem do ?wi?ce? kapła?skich, urz?dow biskupich, zakonu oraz reprezentacji duchowie?stwa w Trybunale Koronnym . Były one wa?n? kodyfikacj? partykularnego prawa kanonicznego, zostały ogłoszone drukiem pod tytułem Synodus provincialis Gnesnensis A.D. 1628 die 22 mai celebrata (wydane 1630 i 1761), znane jako "Zbior prymasa W??yka". Drugi synod prowincjonalny zwołał do Warszawy w 1634.

Od 30 kwietnia 1632 do 6 lutego 1633 był interreksem Krolestwa Polskiego. Był członkiem konfederacji generalnej zawi?zanej 16 lipca 1632 roku ^[4]. Był elektorem Władysława IV Wazy z wojewodztwa pozna?skiego w 1632 ^[5], Podpisał jego pacta conventa ^[6].

6 lutego 1633 koronował na krola Polski Władysława IV, a 13 wrze?nia 1637 jego ?on? Cecyli? Renat? .

Zmarł 27 maja 1638 w Łowiczu po kilkumiesi?cznej chorobie. Pochowany w kolegiacie łowickiej .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Piotr Nitecki , Biskupi Ko?cioła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny , Warszawa 2000, s. 475.
↑ Wojciech Krawczuk, Pisarze kancelarii koronnych Zygmunta III Wazy, w: Studia Historyczne 1993, r. XXXVI, z. 2, s. 162.
↑ Danuta Quirini-Popławska, Nieznana Matriculazione Universita Legista Polona Uniwersytetu Padewskiego z lat 1591-1598, w: Studia ?rodkowoeuropejskie i Bałkanistyczne ≫ 2017 ≫ Tom XXV, s. 20.
↑ Volumina Legum , t. III, Petersburg 1859, s. 351.
↑ Suffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych, y W. X. Litewskiego, Zgodnie na Naiasnieyssego Władisława Zygmunta ... roku 1632 ... Woiewodztwo Krakowskie., s. A2.
↑ Porz?dek Na Seymie Walnym Elekcyey, miedzy Warszaw? a Wol?, Przez opisane Artykuły, do samego tylko Aktu Elekcyey nale??ce, vchwalony y postanowiony. Roku Pa?skiego, M. DC. XXXII. Dnia 27. Wrze?nia, s. 16.

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Marceli Kosman , Mi?dzy tronem a ołtarzem , Pozna?, 2000, ISBN 83-7272-017-7

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Catholic-hierarchy
Jan W??yk ? dokumenty w bibliotece Polona
Jan W??yk h. W?? , Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dost?p 2021-12-24].

[1] Piotr Nitecki , Biskupi Ko?cioła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny , Warszawa 2000, s. 475.

[2] Wojciech Krawczuk, Pisarze kancelarii koronnych Zygmunta III Wazy, w: Studia Historyczne 1993, r. XXXVI, z. 2, s. 162.

[3] Danuta Quirini-Popławska, Nieznana Matriculazione Universita Legista Polona Uniwersytetu Padewskiego z lat 1591-1598, w: Studia ?rodkowoeuropejskie i Bałkanistyczne ≫ 2017 ≫ Tom XXV, s. 20.

[4] Volumina Legum , t. III, Petersburg 1859, s. 351.

[5] Suffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych, y W. X. Litewskiego, Zgodnie na Naiasnieyssego Władisława Zygmunta ... roku 1632 ... Woiewodztwo Krakowskie., s. A2.

[6] Porz?dek Na Seymie Walnym Elekcyey, miedzy Warszaw? a Wol?, Przez opisane Artykuły, do samego tylko Aktu Elekcyey nale??ce, vchwalony y postanowiony. Roku Pa?skiego, M. DC. XXXII. Dnia 27. Wrze?nia, s. 16.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Biskupi misyjni	Jordan (968?982/984) Unger (982/992?1000)
Biskupi diecezjalni	Unger (1000?1012) Roman (1012??1030) Ederam (ok. 1030??przed 1049) Franko (1075???) Eckhard (1097/1102?1103?) Paweł I (ok. 1103??po 1113) Goswin (???) Bogufał I (??1146) Pean (1146?1152) Stefan (1152?1159) Bernard (1159?1164) Radwan (1164?1172) Cherubin (1172?1180) Arnold (ok. 1180?1186) Piotr Łab?d? (1186?przed 1191) Benedykt (???) Mrokota (??1196) Arnold (1196/1201?1211) Paweł II (1211?1242) Bogufał II (1242?1253) Piotr I (1253?1254) Bogufał III z Czerlina (1254?1264) Falenta (1265?1267) Mikołaj (1267?1278) Jan Wyszkowic (1278?1285) Jan Gerbicz (1285?1297) Andrzej Zaremba (1297?1317) Domarad Grzymała (1318?1324) Jan Doliwa (1325?1335) Jan Łodzia (1335?1346) Andrzej z Wi?licy (1347?1348) Wojciech Pałuka (1348?1355) Jan z Lutogniewa (1356?1374) Mikołaj z Kornika (1375?1382) Jan Kropidło (1382?1384) Dobrogost z Nowego Dworu (1384?1394) Jan (1394?1395) Mikołaj Kurowski (1395?1399) Wojciech Jastrz?biec (1399?1412) Piotr Wysz (1412?1414) Andrzej Łaskarz (1414?1426) Mirosław Brudzewski (1426?1427) Stanisław Ciołek (1428?1437) Andrzej Bni?ski (1438?1479) Uriel Gorka (1479?1498) Jan Lubra?ski (1498?1520) Piotr Tomicki (1520?1525) Jan Latalski (1525?1536) Jan z Ksi???t Litewskich (1536?1538) Stanisław Ole?nicki (1538?1539) Sebastian Branicki (1539?1544) Paweł Dunin Wolski (1544?1546) Benedykt Izdbie?ski (1546?1553) Andrzej Czarnkowski (1553?1562) Adam Konarski (1562?1574) Łukasz Ko?cielecki (1577?1597) Jan Tarnowski (1598?1600) Wawrzyniec Go?licki (1601?1607) Andrzej Opali?ski (1607?1623) Jan W??yk (1624?1627) Maciej Łubie?ski (1627?1631) Adam Nowodworski (1631?1634) Henryk Firlej (1635) Andrzej Szołdrski (1636?1650) Kazimierz Florian Czartoryski (1650?1655) Wojciech Tolibowski (1655?1663) Stefan Wierzbowski (1664?1687) Stanisław Jan Witwicki (1688?1698) Mikołaj Stanisław ?wi?cicki (1699?1707) Michał Bartłomiej Tarło (1710?1715) Krzysztof Antoni Szembek (1716?1719) Piotr Franciszek Tarło (1721?1722) Jan Joachim Tarło (1722?1732) Stanisław Jozef Hozjusz (1733?1738) Teodor Kazimierz Czartoryski (1739?1768) Andrzej Stanisław Młodziejowski (1768?1780) Antoni Onufry Ok?cki (1780?1793) Ignacy Antoni Raczy?ski (1794?1806) Tymoteusz Gorze?ski (1809?1825) Teofil Wolicki (1828?1829) Marcin Dunin (1831?1842) Leon Przyłuski (1845?1865) Mieczysław Ledochowski (1866?1886) Julius Dinder (1886?1890) Florian Stablewski (1891?1906) Edward Likowski (1914?1915) Edmund Dalbor (1915?1926) August Hlond (1926?1946) Walenty Dymek (1946?1956) Antoni Baraniak (1957?1977) Jerzy Stroba (1978?1996) Juliusz Paetz (1996?2002) Stanisław G?decki (od 2002)
Biskupi pomocniczy	Wit (1260?1263) Stefan ze Lwowa (1382?1384) Jan (1386?1404) Mikołaj (??1397) Marek (1414?1424) Jan (1420?1439) Bernard (1449?1453) Mikołaj (1455?1463) Wincenty Wierzbi?ta (1469?1494) Wojciech z Bydgoszczy (1494?1506) Wojciech z Sochaczewa (1506?1529) Adrian ?akowski (1531?1539) Jakub Dziaduski (1540?1568) Stanisław Szedzi?ski (1586?1604) Jan W?gorzewski (1573?1586) Jakub Brze?nicki (1586?1604) Andrzej Rychlicki (1607?1616) Kasper Hap (1618?1619) Jan Trach Gni?ski (1619?1625) Jan Baykowski (1626?1650) Jan Branecki (1651?1655) Wojciech Grabowski (1656?1659) Maciej Marian Kurski (1661?1681) Kazimierz Jan z Bnina Opali?ski (1680?1681 koadiutor ) Hieronim Wierzbowski (1682?1712) Piotr Franciszek Tarło (1713?1717) Bernard Gozdzki (1722?1725) Karol Samuel Poni?ski (1725?1727) Baltazar Wilksycki (1728?1729) Franciszek Kaznowski (1729?1732) Adam Stanisław Grabowski (1733?1736) Jozef Tadeusz Kierski (1736?1768) Jozef Pawłowski (1748?1759) Władysław Klemens Walknowski (1768?1779) Ludwik Jozef de Mathy (1779?1802) Franciszek Ksawery Rydzy?ski (1781?1795) Jan Chrzciciel Albertrandi (1796?1798) Stanisław ?arnowiecki (1805?1808) Jozef Chełkowski (1833?1837) Jan Kanty D?browski (1843?1853) Franciszek Stefanowicz (1855?1871) Jan Chryzostom Janiszewski (1871?1891) Edward Likowski (1887?1914) Paweł Jedzink (1915?1918) Stanisław Kostka Łukomski (1920?1926) Karol Rado?ski (1927?1929) Walenty Dymek (1929?1946) Franciszek Jedwabski (1947?1975) Tadeusz Etter (1959?1984) Marian Przykucki (1974?1981) Stanisław Napierała (1980?1992) Zdzisław Fortuniak (1982?2014) Marek J?draszewski (1997?2012) Grzegorz Balcerek (od 1999) Damian Bryl (2013?2021) Szymon Stułkowski (2019?2022) Jan Glapiak (od 2021)

Prymasi Polski	Mikołaj Tr?ba (1417?1422) Wojciech Jastrz?biec (1423?1436) Wincenty Kot (1436?1448) Władysław Oporowski (1449?1453) Jan Sprowski (1453?1464) Jan Gruszczy?ski (1464?1473) Jakub z Sienna (1474?1480) Zbigniew Ole?nicki (1481?1493) Fryderyk Jagiello?czyk (1493?1503) Andrzej Boryszewski (1503?1510) Jan Łaski (1510?1531) Maciej Drzewicki (1531?1535) Andrzej Krzycki (1535?1537) Jan Latalski (1537?1540) Piotr Gamrat (1541?1545) Mikołaj Dzierzgowski (1545?1559) Jan Przer?bski (1559?1562) Jakub Ucha?ski (1562?1581) Stanisław Karnkowski (1581?1603) Jan Tarnowski (1603?1605) Bernard Maciejowski (1605?1608) Wojciech Baranowski (1608?1615) Wawrzyniec Gembicki (1616?1624) Henryk Firlej (1624?1626) Jan W??yk (1627?1638) Jan Lipski (1638?1641) Maciej Łubie?ski (1641?1652) Andrzej Leszczy?ski (1653?1658) Wacław Leszczy?ski (1659?1666) Mikołaj Jan Pra?mowski (1666?1673) Kazimierz Florian Czartoryski (1673?1674) Andrzej Olszowski (1674?1677) Jan Stefan Wyd?ga (1677?1685) Michał Stefan Radziejowski (1687?1705) Stanisław Szembek (1706?1721) Teodor Potocki (1723?1738) Krzysztof Antoni Szembek (1739?1748) Adam Ignacy Komorowski (1749?1759) Władysław Aleksander Łubie?ski (1759?1767) Gabriel Podoski (1767?1777) Antoni Kazimierz Ostrowski (1777?1784) Michał Jerzy Poniatowski (1785?1794) Ignacy Krasicki (1795?1801) Ignacy Antoni Raczy?ski (1807?1818) Tymoteusz Gorze?ski (1821?1825) Teofil Wolicki (1828?1829) Marcin Dunin (1831?1842) Leon Przyłuski (1845?1865) Mieczysław Ledochowski (1866?1886) Juliusz Jozef Dinder (1886?1890) Florian Stablewski (1891?1906) Edward Likowski (1914?1915) Edmund Dalbor (1915?1926) August Hlond (1926?1948) Stefan Wyszy?ski (1948?1981) Jozef Glemp (1981?2009) Henryk Muszy?ski (2009?2010) Jozef Kowalczyk (2010?2014) Wojciech Polak (od 2014)
Prymasi Krolestwa Polskiego	Franciszek Skarbek-Malczewski (1818?1819) Szczepan Hołowczyc (1819?1822) Wojciech Jozef Skarszewski (1824?1827) Jan Paweł Woronicz (1828?1829) Aleksander Kakowski (1925?1938)
Prymasi Galicji i Lodomerii	Andrzej Alojzy Ankwicz (1815?1833) Franz Xavier Luschin (1834?1835) Franciszek de Paula Pisztek (1835?1846) Michał Lewicki (1848?1858)