Izabela Klara Eugenia Habsburg

Władczyni hiszpa?skich Niderlandow (razem z Albrechtem )
Okres	od 1598 do 1621
Jako ?ona	Albrechta VII Habsburga
Hrabina palatynka Burgundii (razem z Albrechtem )
Okres	od 1598 do 1621
Jako ?ona	Albrechta VII Habsburga
Namiestnik hiszpa?skich Niderlandow
Okres	od 1598 do 1633
Jako ?ona	Albrechta VII Habsburga
Dane biograficzne
Dynastia	Habsburgowie
Data i miejsce urodzenia	12 sierpnia 1566 Segowia
Data i miejsce ?mierci	1 grudnia 1633 Bruksela
Ojciec	Filip II Habsburg
Matka	El?bieta de Valois
M??	Albrecht VII Habsburg
Dzieci	Filip, Albrecht, Anna Mauritia
Multimedia w Wikimedia Commons

Izabela Klara Eugenia Habsburg (ur. 12 sierpnia 1566 w Segowii , zm. 1 grudnia 1633 w Brukseli ) ? infantka hiszpa?ska i portugalska, arcyksi??na austriacka, namiestniczka i wspołwładczyni Niderlandow Hiszpa?skich , najstarsza corka krola Hiszpanii i Portugalii Filipa II Habsburga i jego trzeciej ?ony, El?biety de Valois , corki krola Francji Henryka II .

U boku ojca [ edytuj | edytuj kod ]

Narodziny Izabeli wywołały wielkie zadowolenie u krola Filipa, ktory stwierdził, ?e nie cieszyłby si? bardziej z narodzin syna. Filip miał ju? wowczas syna i nast?pc?, Don Carlosa , ktory jednak upo?ledzony na umy?le zako?czył swe ?ycie w 1568 r. odseparowany od ?wiata na rozkaz ojca. Matka Izabeli, krolowa El?bieta (pocz?tkowo zreszt? zar?czona z Don Carlosem), cieszyła si? miło?ci? swojego m??a, ktory nie odst?pował jej na krok, towarzysz?c jej nawet wtedy, gdy zachorowała na osp? . El?bieta była pierwszy raz w ci??y w 1564 r., ale poroniła. Izabela miała młodsz? siostr?, urodzon? w 1567 r. Katarzyn? Michalin? . El?bieta zaszła w ci??? po raz czwarty, ale poroniła i zmarła w połogu razem ze swoim synem.

Izabela i Katarzyna dorastały pod opiek? ojca i macochy, Anny Habsburg , ktora w ko?cu dała Filipowi oczekiwanego syna i dziedzica, po?niejszego Filipa III . Filip II znany był ze swojej skryto?ci i chłodnego usposobienia. Swoje dwie corki obdarzał jednak wielkim uczuciem, cz?sto pisuj?c do nich listy, ktore podpisywał: Wasz dobry ojciec . Izabela była rownie? jedyn? osob?, ktorej Filip pozwalał pomaga? sobie w pracy. Infantka sortowała dokumenty i tłumaczyła na j?zyk hiszpa?ski pisma z włoskich posiadło?ci Korony hiszpa?skiej. Opiekowała si? rownie? ojcem przez 3 ostatnie lata jego ?ycia, ktore krol sp?dził przykuty do ło?ka cierpi?c na puchlin? wodn? , podagr? oraz liczne inne choroby. Stary krol zmarł 13 wrze?nia 1598 r.

Mał?e?stwo [ edytuj | edytuj kod ]

W 1568 2-letnia Izabela została obiecana swojemu kuzynowi, arcyksi?ciu Rudolfowi , po?niejszemu cesarzowi Rudolfowi II. Do mał?e?stwa jednak nie doszło, gdy? po 20 latach oczekiwania cesarz ogłosił, ?e nie zamierza si? z nikim ?eni?.

Kiedy w 1589 r. został zamordowany wuj Izabeli, krol Francji Henryk III Walezy , Filip ogłosił swoj? cork? dziedziczk? korony francuskiej. Mimo i? ju? od ponad 200 lat sukcesja tronu we Francji odbywała si? według reguł prawa salickiego , ktore wykluczało kobiety z linii sukcesji, Izabela zyskała pewne poparcie we Francji. Parlament paryski okre?lił j? mianem prawowitej władczyni . Dzi?ki pomocy ksi?cia de Mercoeur udało si? Hiszpanom uchwyci? w 1590 r. przyczołki w Bretanii . Jednak krol z mocy prawa salickiego, Henryk IV Burbon , zdołał obroni? swoje prawa do tronu i koronowa? si? w 1594 r. W 1598 r. został uznany przez Filipa II.

Izabela wyszła za m?? dopiero w wieku 31 lat. 18 kwietnia 1599 r. w Walencji po?lubiła swojego kuzyna, arcyksi?cia Albrechta VII Habsburga ( 15 listopada 1559 ? 13 lipca 1621 ), młodszego brata Rudolfa II, syna cesarza Maksymiliana II i Marii , corki cesarza Karola V , dziadka Izabeli. Albrecht i Izabela mieli razem dwoch synow i cork?:

• Filip (ur. 21 pa?dziernika 1605 ), zmarł w niemowl?ctwie
• Albrecht (ur. 27 stycznia 1607 ), zmarł w niemowl?ctwie
• Anna Mauritia, zmarła w niemowl?ctwie

Albrecht był od 1596 r. namiestnikiem Niderlandow, wcze?niej był wicekrolem Portugalii i arcybiskupem Toledo . Przed ?lubem został zwolniony ze ?lubow ko?cielnych przez papie?a Klemensa VIII . Tu? przed ?mierci? Filip II przekazał prawa do Niderlandow swojej corce i jej m??owi.

W Hiszpa?skich Niderlandach [ edytuj | edytuj kod ]

W 1601 r. para arcyksi???ca zamieszkała w Niderlandach Hiszpa?skich, wspolnie sprawuj?c tam rz?dy namiestnicze. Po ?mierci Albrechta w 1621 r. Izabela pozostała namiestniczk? w imieniu swojego bratanka krola Filipa IV . Wst?piła rownie? do klasztoru klarysek (Descalzas Reales) w Madrycie. Okres rz?dow Albrechta i Izabeli uznawany jest za złot? er? hiszpa?skich Niderlandow, okresem pokoju po 40 latach wojny i rozwoju gospodarczego.

Du?? zasług? arcyksi?stwa było przywrocenie autorytetu Korony w podległych sobie prowincjach. Rz?dy Albrechta i Izabeli przyczyniły si? do wykształcenia odr?bnej to?samo?ci narodowej mieszka?cow Niderlandow Hiszpa?skich oraz do wykorzenienia antyhiszpa?skich nastrojow, co mocniej zwi?zało te ziemie z hiszpa?sk? metropoli?. Mał?onkowie przyczynili si? rownie? do ostatecznego tryumfu katolicyzmu w południowych Niderlandach. Pod ich mecenatem wybudowano wiele barokowych ko?ciołow, co dało impuls do wspaniałego rozwoju flamandzkiej sztuki doby baroku .

Pod patronatem Albrechta i Izabeli tworzyli tacy arty?ci jak Peter Paul Rubens (od 1609 r. nadworny malarz pary arcyksi???cej), Pieter Brueghel (młodszy) i wielu innych. Arcyksi???cy dwor w Brukseli stał si? jednym z najwi?kszych centrow kulturalnych Europy. Był rownocze?nie swoistym tyglem narodowo?ciowym. Znajdowali si? tam hiszpa?scy zakonnicy, belgijscy szlachcice, niemieccy najemnicy, włoscy doradcy, burgundzcy urz?dnicy czy angielscy muzycy. Brukselski dwor po pokoju londy?skim z 1604 r. stał rownie? wa?nym centrum dyplomatycznym. Przez miasto przechodziła korespondencja mi?dzy dworami w Londynie , Madrycie , Hadze , Wiedniu , Pary?u , Grazu , Innsbrucku , Lizbonie i Pradze .

Po ?mierci m??a w 1621 r. Izabela została namiestnikiem Niderlandow. Okres jej samodzielnych rz?dow to czas wojny trzydziestoletniej . Hiszpa?skie Niderlandy były cz?sto atakowane przez stadhoudera Republiki Zjednoczonych Prowincji , Fryderyka Henryka Ora?skiego . Ataki zostały odparte. Wojska hiszpa?skie odnosiły natomiast znaczne sukcesy, takie jak zdobycie Bredy w 1625 r., ’s-Hertogenbosch w 1629 r. i Maastricht w 1632 r.

Z Izabel? wi??e si? powstanie nazwy ?kolor izabelowy”. Według legendy podczas trwaj?cego w latach 1601 - 1604 obl??enia Ostendy Izabela miała ?lubowa? Naj?wi?tszej Maryi Pannie, ?e nie zdejmie koszuli dopoki miasto nie padnie. Kiedy Ostenda w ko?cu skapitulowała koszula arcyksi??nej była wła?nie ?koloru izabelowego” ^[a] .

Funkcj? namiestnika pełniła do swojej ?mierci w 1633 r. Zast?pił j? jej bratanek, kardynał Ferdynand Habsburg .

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]