Hipokrates

Hipokrates
Hippokrat?s
?πποκρ?τη?
	; Popiersie Hippokratesa autorstwa Rubensa
Data i miejsce urodzenia	ok. 460 p.n.e. ; Kos
Data i miejsce ?mierci	ok. 375 p.n.e. ; Larysa
Zawod, zaj?cie	lekarz
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach
	Hasło w Wikisłowniku

Hipokrates lub Hippokrates ^[a] z Kos, ( gr. ?πποκρ?τη? ; ur. ok. 460 p.n.e. na wyspie Kos ^[1]^[3], zm. ok. 377 p.n.e. ^[3]/ok. 375 p.n.e. ^[1] w Larysie ) ? lekarz grecki , jeden z prekursorow wspołczesnej medycyny , obdarzony przydomkiem ?ojca medycyny”.

Okres nauki [ edytuj | edytuj kod ]

Zawodu nauczył si? u swego ojca, Heraklidesa, a wiedz? pogł?biał, podro?uj?c m.in. po Egipcie i Azji Mniejszej , zwiedzaj?c Tesali? i Ateny .

Pisma i rozprawy naukowe [ edytuj | edytuj kod ]

Metody i idee jego szkoły znamy z zachowanego dzieła Corpus Hippocraticum , stanowi?cego zbior około siedemdziesi?ciu pism lekarskich sprzed połowy IV wieku p.n.e. zebranych 100 lat po ?mierci Hippokratesa. Pomimo opatrzenia ich jego imieniem pism samego Hippokratesa nie udało si? wyro?ni?, cho? uznaje si?, ?e jest autorem m.in. ?Prognoz koskich” i ?Aforyzmow”, ktore dotycz? takich dziedzin, jak anatomia , patologia , chirurgia , poło?nictwo i inne zabiegi lekarskie (s? one cz?sto podawane mylnie jako cytaty z przysi?gi Hippokratesa , ktora stanowi podstaw? etyki lekarskiej). Dzieła Hippokratesa zostały po raz pierwszy przetłumaczone i wydrukowane w 1525 roku w Wenecji .

W?rod licznych papirusow z pismami o tre?ci medycznej znalezionych w Oksyrynchos , ?wiadcz?cych by? mo?e o tradycji edukacji medycznej w tym mie?cie Gornego Egiptu , jest m.in. papirus 4969 , b?d?cy pierwszym wydanym ?wiadectwem tekstu De Articulis , nale??cego do Corpus Hippocraticum , oraz papirus 4970 - rzadkie ?wiadectwo edukacyjnego wykorzystania przysi?gi Hippokratesa w staro?ytno?ci ^[4]^[5].

Metody bada? chorych [ edytuj | edytuj kod ]

Metoda Hippokratesa opierała si? na metodach racjonalnych . Na podstawie obserwacji i do?wiadcze? wyci?gał wnioski prowadz?ce do ustalenia diagnozy i dobierał odpowiadaj?ce jej sposoby leczenia. Jego szkoła nacechowana była trosk? o zdrowie chorego (łac. salus aegroti suprema lex ? zdrowie chorego najwy?szym prawem). Leczenie miało polega? na wspomaganiu naturalnych procesow zdrowienia, a naczeln? zasad? było nieszkodzenie choremu (łac. primum non nocere ? po pierwsze nie szkodzi?). Głown? sił? lecz?c? jest sama natura, lekarz ma jej jedynie pomaga?, jest wi?c minister naturae (sług? natury), a nie nauczycielem ( magister ). Stworzył pierwsze opisy dotycz?ce zimna, ciepła słonecznego, ?wiatła i ?wicze? fizycznych jako zabiegow leczniczych. Zajmował si? zniekształceniami kr?gosłupa (stworzył urz?dzenie do redukcji skoliozy ). Opisał tak?e sposob amputacji ko?czyn, budow? protez oraz obuwia koryguj?cego wady stop . Opisywał leczenie złama?, ran, hemoroidow, przetok odbytu. Stosował balneoterapi? w leczeniu chorych.

Temperamenty [ edytuj | edytuj kod ]

Wyro?nił w organizmie cztery podstawowe soki (płyny, ? humory ”):

krew ,
?oł? ,
flegma,
czarna ?oł? .

Zaburzenie rownowagi mi?dzy nimi miało by? przyczyn? choroby (patologia humoralna). Przewaga jednego z tych elementow miała rownie? by? przyczyn? okre?lonego typu temperamentu :

sangwiniczny ? przewaga krwi,
choleryczny ? ?ołci,
flegmatyczny ? flegmy,
melancholiczny ? czarnej ?ołci.

Nauk? o temperamentach kontynuował Galen .

Rozwoj medycyny [ edytuj | edytuj kod ]

Wprowadził diet? i higien? jako ?rodki profilaktyczne , zapobiegaj?ce chorobom. Zwalczał rownie? takie przes?dy , jak ten, ?e epilepsj? wywołuje op?tanie przez demona . Wiele terminow wprowadzonych przez niego jest u?ywane do dzi?, np. rak , diagnosis (rozpoznanie), prognosis (rokowanie), therapia (leczenie), epidemia, inne natomiast nosz? jego imi? np. twarz Hippokratesa ? zapalenie otrzewnej, cholera . Uwa?ał, ?e ?rodowisko i klimat wpływa na stan zdrowia i kondycj? człowieka. Swe przemy?lenia zawarł w pracy Peri aeron, hydaton, topon , ktora została przetłumaczona przez Henryka Łuczkiewicza na j?zyk polski pt. O powietrzu, wodach i okolicach .

Twarz Hippokratesa [ edytuj | edytuj kod ]

Hippokrates uwa?ał te?, ?e na podstawie wygl?du człowieka mo?na ustali? jego stan zdrowia. Sama twarz mo?e wiele o tym powiedzie?. Do historii medycyny przeszło te? tzw. ?oblicze Hippokratesa” (łac. facies Hippocratica ), ktore jest oznak? zbli?aj?cej si? ?mierci. Twarz Hippokratesa odznacza si?: zaostrzonymi rysami, wydłu?onym nosem, wpadni?tymi oczami, zapadni?tymi policzkami, ziemist? cer?, spieczonymi ustami. Najcz?stsz? przyczyn? ?mierci u tych osob jest zapalenie otrzewnej lub cholera .

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Imi? tradycyjnie zapisywane w polskich publikacjach przez jedno p, obecnie jednak filologowie klasyczni postuluj? bli?sz? oryginałowi pisowni? przez dwa p. Ro?nica o tyle istotna, i? Hipokrates oznacza po grecku podwładny , a Hippokrates ? koniowładny ^[2].

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ ^a ^b ^c ^d Hippocrates , [w:] Encyclopædia Britannica [dost?p 2021-02-19] ( ang. ) .
↑ Marian Wesoły: Po co nam dzi? Hippokrates?. W: Hippokrates: Wybor pism, tom I . Marian Wesoły (oprac., przypisy i tłumaczenia). Warszawa: Proszy?ski i S-ka, 2008, s. 11, seria: Biblioteka Antyczna, tom 41. ISBN 978-83-7469-874-0 .
↑ ^a ^b Hipokrates , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2021-02-19] .
↑ N. Gonis, The Preface , w: The Oxyrhynchus Papyri . D. Leith, D. C. Parker, S.R. Pickering, N. Gonis, M. Malouta (oprac., przypisy i tłumaczenia). T. 74. Londyn: The Egypt Exploration Society, 2009, s. V, seria: Graeco-Roman Memoirs 95. ISBN 978-0-85698-183-8 .
↑ Opublikowane w: The Oxyrhynchus Papyri . T. 74, dz. cyt. s. 163-164.

[3] Imi? tradycyjnie zapisywane w polskich publikacjach przez jedno p, obecnie jednak filologowie klasyczni postuluj? bli?sz? oryginałowi pisowni? przez dwa p. Ro?nica o tyle istotna, i? Hipokrates oznacza po grecku podwładny , a Hippokrates ? koniowładny ^[2].

[Britannica-1] Hippocrates , [w:] Encyclopædia Britannica [dost?p 2021-02-19] ( ang. ) .

[2] Marian Wesoły: Po co nam dzi? Hippokrates?. W: Hippokrates: Wybor pism, tom I . Marian Wesoły (oprac., przypisy i tłumaczenia). Warszawa: Proszy?ski i S-ka, 2008, s. 11, seria: Biblioteka Antyczna, tom 41. ISBN 978-83-7469-874-0 .

[PWN-4] Hipokrates , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2021-02-19] .

[”GON”-5] N. Gonis, The Preface , w: The Oxyrhynchus Papyri . D. Leith, D. C. Parker, S.R. Pickering, N. Gonis, M. Malouta (oprac., przypisy i tłumaczenia). T. 74. Londyn: The Egypt Exploration Society, 2009, s. V, seria: Graeco-Roman Memoirs 95. ISBN 978-0-85698-183-8 .

[6] Opublikowane w: The Oxyrhynchus Papyri . T. 74, dz. cyt. s. 163-164.

[1]

[a]

[3]

[4]

[5]

[2]