Hausa

Hausa
Hausawa
	; Hausa?czyk z połnocnej Nigerii graj?cy na instrumencie muzycznym
Miejsce zamieszkania	Niger , ; Nigeria
J?zyk	hausa
Religia	islam
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hausa (inaczej: Hausa?czycy, daw. te? Hausowie, nazwa własna Hausawa ) ? lud afryka?ski , ktorego tereny macierzyste obejmuj? połnocno-zachodni? Nigeri? i południowy Niger . Skupiska Hausa?czykow znajduj? si? w wielu krajach Afryki Zachodniej wskutek ich działalno?ci handlowej i misjonarskiej. Posługuj? si? j?zykiem hausa .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Od X wieku Hausa?czycy tworzyli społeczno?? rolniczo-my?liwsk?. Z czasem wykształcił si? u nich system miast-pa?stw: warownych osiedli, ktore panowały nad okolicznymi obszarami i wokoł ktorych rozwijały si? handel i rzemiosło. Do takich miast pa?stw nale?ały m.in. Zaria , Kano , Katsina i Gobir . Partnerami ekonomicznymi Hausa?czykow były wowczas pa?stwa Mali , Songhaj i Kanem-Bornu . Od XIV wieku na tereny Hausa?czykow zacz?ł napływa? islam za spraw? kupcow i duchownych muzułma?skich. Przez dłu?szy czas islam wspoł?ył pokojowo z religiami rodzimymi. Poło?yła temu kres ?wi?ta wojna prowadzona przez kaznodziej? Usmana dan Fodio (1754?1817), z pochodzenia Fulanina . Ok. 1810 Fulanie podporz?dkowali sobie ziemi? Hausa?czykow i wprowadzili scentralizowany feudalny system władzy oparty na szariacie . W czasach kolonialnych ziemie Hausa?czykow zaj?li Anglicy, ktorzy pozostawili jednak lokalnym emirom znaczny zakres samodzielno?ci. Po odzyskaniu przez Nigeri? niepodległo?ci Hausa?czycy kontroluj? jej połnocne stany.

Religia [ edytuj | edytuj kod ]

Obecnie Hausa?czycy s? w wi?kszo?ci sunnitami . Tradycyjna religia (zob. religie rodzime Afryki ) przetrwała w?rod ludno?ci zwanej Maguzawa . Ich religia koncentruje si? wokoł wszechmocnych duchow bori .

Obyczaje i zwyczaje [ edytuj | edytuj kod ]

Struktura społeczna jest mocno zhierarchizowana i istniej? ro?ne stopnie dostojnikow, jak i ludzi zale?nych. Podstawowe zaj?cia to: rolnictwo (uprawa sorgo , pszenicy, manioku, orzeszkow ziemnych), rzemiosło (tkactwo, kowalstwo, farbowanie tkanin) oraz handel. Hausa?czycy uprawiali co najmniej od XVI wieku dalekosi??ny handel karawanowy na całym obszarze Afryki Zachodniej. ?ycie rodzinne jest zorganizowane w sposob patriarchalny: panuje poligynia , a dodatkowo cz?sto przestrzega si? zwyczaju kulle polegaj?cego na zakazie opuszczania przez kobiety w wieku rozrodczym domostwa.