Ten artykuł nale?y dopracowa? : od 2013-04 → zweryfikowa? tre?? i doda? przypisy , → usun?? tre?ci oparte na nierzetelnych ?rodłach lub poda? w przypisach wiarygodne ?rodła informacji. Po wyeliminowaniu niedoskonało?ci nale?y usun?? szablon {{Dopracowa?}} z tego artykułu. Uwaga: Aby ułatwi? prac?, stosuj standardowe parametry z dat?: nierzetelne=2024-06

Gyula Andrassy

Data i miejsce urodzenia	30 czerwca 1860 T?keterebes
Data i miejsce ?mierci	11 czerwca 1929 Budapeszt
Multimedia w Wikimedia Commons

Gyula Andrassy młodszy ( w?g.   Ifj. Andrassy Gyula ; ur. 30 czerwca 1860 w T?keterebes , zm. 11 czerwca 1929 w Budapeszcie ) ? w?gierski szlachcic, pan na Csikszentkiraly (dzi? rumu?skie Sancr?ieni ) i Krasnej Horce ( Andrassy de Csikszentkiraly et Krasznahorka ), austriacki hrabia , polityk, zwolennik trializmu , w?gierski minister spraw wewn?trznych (1906?1910) i w 1918 r. (krotko) ostatni minister spraw zagranicznych Austro-W?gier .

Był drugim synem hrabiego Gyuli Andrassyego (1823-1890), wybitnego w?gierskiego polityka, premiera W?gier w latach 1867?1871 i ministra spraw zagranicznych Austro-W?gier w latach 1871?1879.

Karier? polityczn? rozpocz?ł w 1892 r. jako podsekretarz stanu w rz?dzie Sandora Wekerle . W 1893 r. obj?ł tek? ministra edukacji, po czym od 10 czerwca 1894 do 15 stycznia 1895 r. z ramienia w?gierskiej Partii Liberalnej pełnił w rz?dzie Sandora Wekerle funkcj? odpowiadaj?c? randze ministra spraw zagranicznych (w?g. kiraly szemelye koruli miniszter ). W 1898 r. wraz ze swoim starszym bratem opu?cił Parti? Liberaln?, lecz powrocił do niej rok po?niej po upadku rz?du Dezs? Banffyego .

Po doj?ciu do władzy w pa?dzierniku 1903 r. hrabiego Istvana Tiszy stan?ł na czele dysydentow z Partii Liberalnej, wraz z ktorymi wł?czył si? do koalicji stronnictw opozycyjnych. W 1905 r. stan?ł na czele Partii Konstytucyjnej. W latach 1906?1910 był ministrem spraw wewn?trznych w koalicyjnym rz?dzie ?agrariuszy” z Sandorem Wekerle na czele. Jesieni? 1907 r., po fali manifestacji i strajkow, podczas ktorych ??dano powszechnych wyborow, przedstawił projekt nowej ustawy wyborczej. Przewidywał on skomplikowany system pluralistyczny, ro?nicuj?cy wyborcow i ?wag?” ich głosow w zale?no?ci od stopnia zamo?no?ci i wykształcenia, a dla najubo?szych i analfabetow wprowadzaj?cy dodatkowo wybory po?rednie ^[1] . Powszechne oburzenie szerokich rzesz ludno?ci spowodowało, ?e sejm ? głosami post?powych posłow, głownie z Partii Niepodległo?ci ? projekt ten odrzucił.

W 1914 r. opowiedział si? za wypowiedzeniem wojny Serbii. W 1916 r., po ?mierci Franciszka Jozefa i koronacji jego nast?pcy, cesarza Karola I Habsburga na krola W?gier (jako Karola IV) stan?ł po stronie nowego władcy. Uznaj?c kontynuacj? autokratycznych i nacjonalistycznych rz?dow premiera Tiszy za gro?b? dla pa?stwa, zm?czonego ju? działaniami wojennymi, wł?czył si? do koalicji stronnictw opozycyjnych, ktore doprowadziły w czerwcu 1917 r. do dymisji gabinetu Tiszy. Jesieni? 1918 r. na krotko (od 24 pa?dziernika do 2 listopada) został ministrem spraw zagranicznych Austro-W?gier, ktor? to funkcj? sprawował do dnia ich rozpadu. W tym czasie ogłosił zerwanie sojuszu z Niemcami i zadeklarował ch?? zawarcia osobnego pokoju z pa?stwami ententy . W 1920 r. powrocił do w?gierskiego Zgromadzenia Narodowego, gdzie nast?pnie został liderem Chrze?cija?skiej Partii Narodowej.

Napisał m.in.:

• Diplomatie und Weltkrieg (Berlin/Wien 1920);
• Ungarns Ausgleich mit Osterreich vom Jahre 1867 (Leipzig 1897).

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]