Firlejowie ? polski rod magnacki herbu Lewart .

Firlejowie w Polsce [ edytuj | edytuj kod ]

Według Herbarza Polski Kaspra Niesieckiego , pierwszy pradziad Firlejow został sprowadzony do Polski przez Władysława Łokietka w 1317 roku. Był to Ostafi herbu Lewart , potomek Lamfrida, margrabiego prowincji Wielonie?skiej i pochodził z Frankonii , z Niemiec ( Bawaria ). W Polsce obj?ł stanowisko stolnika krakowskiego i zamieszkał wraz z rodzin? w D?browicy . Od sprawowanego urz?du tytułowano go z niemiecka firlejer , a powszechnie zwano Firlej . Wg innych protoplastami rodu byli w XIV wieku bracia: Dzier?ek, kanonik kolegiaty ?w. Floriana na krakowskim Kleparzu oraz Eustachy (Ostasz, Hostasiusz) z Bejsc ^[1] .

Firlejowie w okresie XV - XVII wieku nale?eli do najpot??niejszych rodow magnackich w Małopolsce . Wchodzili w koligacje z pierwszymi rodami Rzeczypospolitej ? Wi?niowieckimi , Potockimi , Ossoli?skimi , Opali?skimi , Leszczy?skimi . Piastowali wysokie urz?dy pa?stwowe ( kasztelana krakowskiego, wojewodow , marszałkow , hetmanow ) i ko?cielne ( prymasa , biskupa ). Za swoje zasługi otrzymali od krolow wiele dobr ziemskich.

Wybudowali szereg zamkow i pałacow, m.in. w D?browicy w XIV wieku, w Janowcu ok. 1530 roku, a tak?e w Kocku , Lubartowie, Czemiernikach , Ł?cznej . Rozbudowali zamek w Kazimierzu Dolnym . Posiadali te? dwor na Czwartku w Lublinie. Zało?yli takie miejscowo?ci jak Lubartow (owcze?nie Lewartow), Firlej , Markuszow , Baranow, Czemierniki, Janowiec. Wg Paprockiego w XV wieku boczne linie Firlejow, zacz?ły u?ywa? nazwisk pochodz?cych od ich głownych siedzib, np. Markuszewscy od Markuszowa, Meglewscy od Melgwi , inne to Konarscy, Broniewscy, ale wszystkie u?ywały herbu Lewart. Na przełomie XVI i XVII wieku Firlejowie byli czołowymi eksporterami zbo?a ^[1] .

Od czasow Jana Firleja, Firlejowie byli zagorzałymi kalwinami ( protestantyzm ) pot?pianymi przez katolikow . Cho? wi?kszo?? synow Jana, przeszła na katolicyzm ju? w latach 70 XVI wieku, to jedna gał?? rodu wytrwała w kalwinizmie a? do połowy XVII wieku, gdy wygasła.

Z biegiem czasu rod Firlejow mocno podupadł, najbogatsze linie nie miały m?skich potomkow, a biedniejsze linie rozrosły si? tak mocno, ?e spadły w szeregi ?redniej i ubogiej szlachty.

Historia rodu Firlejow nie jest w pełni znana i udokumentowana. Nieliczne opisy historyczne ko?cz? si? na roku 1730 . W roku 1995 w Janowcu powołano Towarzystwo Przyjacioł Janowca , ktore organizuje spotkania na temat rodu Firlejow i wydaje cykliczne opracowania.

Zarys genealogii [ edytuj | edytuj kod ]

• Piotr Firlej z D?browicy (zm. 1499)
  • Mikołaj Firlej (zm. 1526)
    • Piotr Firlej (wojewoda ruski) (zm.1553)
      • Jan Firlej , marszałek wielki koronny, kalwinista
        • Mikołaj Firlej (zm. 1600) , ( kalwinista , potem katolik)
        • Andrzej Firlej (kasztelan radomski) (zm. 1609) ( kalwinista )
          • Andrzej Firlej (wojewoda sandomierski) (1583-1649) ( kalwinista )
        • Jan Firlej (podskarbi wielki koronny) (zm. 1614) ( kalwinista , potem katolik)
          • Henryk Firlej (1599?1635)
        • Piotr Firlej (wojewoda lubelski) (zm.1619) ( kalwinista , potem katolik)
          • Stanisław Firlej
            • Jan Firlej (zm. po 1670)
          • Piotr Firlej (zm. 1650)
          • Mikołaj Firlej
            • Jan Firlej (kasztelan sanocki)
        • Henryk Firlej (arcybiskup gnie?nie?ski) ( kalwinista , potem katolik)

Pałace i zamki [ edytuj | edytuj kod ]

• 
  Ruiny zamku w D?browicy
• 
  Zamek w Janowcu (ruina)
• 
  Zamek w Bochotnicy (ruina)
• 
  Zamek w Bydlinie (ruina)
• 
  Zamek Ogrodzieniec (ruina)
• 
  Zamek w Kazimierzu Dolnym (ruina)
• 
  Zamek w Czemiernikach
• 
  Zamek Kamieniec (ruina)
• 
  Zamek w Pułtusku
• 
  Pałac Sanguszkow w Lubartowie
• 
  Pałac Jabłonowskich w Kocku
• 
  Pałac Zbaraskich w Krakowie

Inne maj?tki Firlejow:

• Pałac w Kijanach
• Dwor we Włodowicach (nie istnieje)
• Zamek w Komborni (nie istnieje)

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Adam Boniecki : Herbarz polski: wiadomo?ci historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich . Cz. 1. T. V. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ow), 1902, s. 285?296.
• Andrzej A.   Przybyszewski   Andrzej A. , Firlejowie herbu Lewart , Radomy?l Wielki: Wydawnictwo Historyczna.pl [CashNet, Szymon Przybyszewski], 2008, ISBN  978-83-927999-0-0 , OCLC   750531113   . brak strony (ksi??ka)
• Andrzej Szymanek: Mecenat kulturalny Firlejow ; Firlejowie w tradycji lokalnej Lubelszczyzny . Janowiec : TPJ, 2001. ISBN  83-913627-2-8 .