Edward Geoffrey Smith Stanley
(ur.
29 marca
1799
w Knowsley Hall w hrabstwie
Lancashire
, zm.
23 pa?dziernika
1869
tam?e) ? premier
Wielkiej Brytanii
w latach 1852, 1858?1859 i 1866?1868. Przewodził
konserwatywnym
gabinetom mniejszo?ciowym. Podczas trzeciej kadencji przeprowadzona została przez
Benjamina Disraeli
druga reforma wyborcza 1867 r. Powi?kszyła liczb? uprawnionych do głosowania, co konserwaty?ci uznali za ryzykowne posuni?cie.
Wczesne lata ?ycia i pocz?tki kariery politycznej
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Był synem
Edwarda Stanleya, 13. hrabiego Derby
, i Charlotte Hornby, corki Geoffreya Hornby’ego. Wykształcenie odebrał w
Eton College
oraz w
Christ Church
na
Uniwersytecie Oksfordzkim
. W 1822 r. został wybrany do
Izby Gmin
jako reprezentant okr?gu
Stockbridge
. Zwi?zany był wowczas ze stronnictwem
wigow
. Swoj? pierwsz? mow? wygłosił 30 marca 1824 r. podczas debaty nad
Manchester Gas Light Bill
. W latach 1826?1830 reprezentował
okr?g wyborczy Preston
. Od 1831 r. był deputowanym z okr?gu
Windsor
. Od 1832 r. reprezentował
North Lancashire
.
W 1830 r. został Głownym Sekretarzem Irlandii w wigowskim rz?dzie
lorda Greya
. W 1831 r. został członkiem ?cisłego gabinetu. Odpowiadał za wprowadzenie w 1831 r.
Irish Education Act
. W 1833 r. obj?ł stanowisko ministra wojny i kolonii, na ktorym rozpocz?ł działania zmierzaj?ce do likwidacji niewolnictwa w Imperium Brytyjskim. W 1834 r., kiedy rz?d zaproponował likwidacj?
Ko?cioła Irlandii
, opu?cił zarowno gabinet, jak i parti? wigow. Po wyst?pieniu z gabinetu zało?ył własne stronnictwo, mieszcz?ce si? politycznie pomi?dzy wigami a Parti? Konserwatywn?. Z biegiem czasu zacz?ł zbli?a? si? do
torysow
i wst?pił do ich stronnictwa w 1837 r. W 1841 r. wszedł w skład konserwatywnego gabinetu
Roberta Peela
, gdzie ponownie obj?ł tek? ministra wojny i kolonii.
Zasiadaj?c w Izbie Gmin przyszły premier nosił
tytuł grzeczno?ciowy
?lorda Stanleya”. W 1844 r. na podstawie
Writ of Acceleration
otrzymał jeden z tytułow ojca (barona Stanley of Bickerstaffe) i zasiadł w
Izbie Lordow
. W 1845 r. popadł z premierem w konflikt na tle walki o zniesienie
ustaw zbo?owych
i zrezygnował ze stanowiska ministra. Po zniesieniu ustaw w 1846 r. doszło do rozłamu w Partii Konserwatywnej i Stanley stan?ł na czele wi?kszo?ci konserwatystow, ktorzy wycofali swoje poparcie dla premiera Peela. W 1851 r. odziedziczył po ?mierci ojca tytuł 14. hrabiego Derby.
W 1852 r. Derby stan?ł na czele mniejszo?ciowego gabinetu, znanego jako
Who? Who? Ministry
. Wi?kszo?? stanowisk zaj?li w nim nieznani szerszemu gronu politycy. Tylko 3 z nich było członkami
Tajnej Rady
. Nazwa tego gabinetu wzi?ła si? od tego, ?e stary
ksi??? Wellington
, kiedy przedstawiano ministrow w Izbie Lordow, po wyczytaniu ka?dego nazwiska pytał s?siadow
Kto? Kto?
(?Who? Who?”). Gabinet powstał w lutym, ale nie zdołał zebra? parlamentarnej wi?kszo?ci i upadł jeszcze w grudniu tego samego roku.
Drugi rz?d Derby’ego został sformowany w 1858 r. W tym okresie zmieniono system zarz?du nad brytyjskimi
Indiami
, gdy? dotychczasowy nie zdał egzaminu podczas
powstania Sipajow
. Zlikwidowano wowczas
Brytyjsk? Kompani? Wschodnioindyjsk?
i nadzoruj?c? j? z ramienia rz?du Rad? Kontroli. Na ich miejsce powołano odpowiednio Rad? Indii oraz Ministerstwo ds. Indii. Rownie? ten rz?d Derby’ego nie uzyskał wi?kszo?ci parlamentarnej i upadł w 1859 r.
Derby ponownie stan?ł na czele rz?du w 1866 r. W tym okresie przeprowadzono reform? wyborcz?, ktora znacznie rozszerzyła kr?g podmiotow uprawnionych do głosowania. Promotorem tej reformy był
kanclerz skarbu
Benjamin Disraeli. Wywołała ona jednak spor w łonie Partii Konserwatywnej, ktory zaowocował dymisj? kilku ministrow.
W 1868 r. Derby zrezygnował ze stanowiska premiera z powodu złego stanu zdrowia. Zmarł w 1869 r. Tytuł parowski odziedziczył jego najstarszy syn,
Edward
.
Lord Derby interesował si? sportem, hazardem i literatur? klasyczn?. Przetłumaczył na
j?zyk angielski
Iliad?
Homera
, u?ywaj?c
białego wiersza
.
21 marca 1825 r. po?lubił Emm? Bootle-Wilbraham (zm. 26 kwietnia 1876), cork?
Edwarda Bootle-Wilbrahama, 1. barona Skelmersdale
, i Mary Taylor, corki Edwarda Taylora. Edward i Emma mieli razem dwoch synow i cork?:
Pierwszy gabinet, luty ? grudzie? 1852
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Drugi gabinet, luty 1858 ? czerwiec 1859
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Zmiany
- czerwiec 1858 r. ? lord Stanley zast?puje lorda Ellenborough na stanowisku przewodnicz?cego Rady Kontroli,
Edward Bulwer-Lytton
zast?puje lorda Stanleya na stanowisku ministra kolonii
- wrzesie? 1858 r. ? likwidacja Rady Kontroli, w jej miejsce powstaje
Ministerstwo ds. Indii
na czele z lordem Stanleyem
- marzec 1859 r. ?
Thomas Sotheron-Estcourt
zast?puje Spencera Horatio Walpole’a na stanowisku ministra spraw wewn?trznych
Trzeci gabinet, czerwiec 1866 ? luty 1868
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Zmiany
- marzec 1867 r. ? ksi??? Buckingham zast?puje lorda Carnarvona na stanowisku ministra kolonii,
ksi??? Marlborough
zast?puje Buckinghama na stanowisku Lorda Przewodnicz?cego Rady, John Pakington zast?puje Jonathana Peela na stanowisku ministra wojny,
Henry Lowry-Corry
zast?puje Pakingtona na stanowisku pierwszego lorda Admiralicji, Stafford Northcote zast?puje lorda Cranborne’a na stanowisku ministra ds. Indii,
ksi??? Richmond
zast?puje Northcote’a na stanowisku przewodnicz?cego Zarz?du Handlu
- maj 1867 r. ? Gathorne Hardy zast?puje Spencera Horatio Walpole’a na stanowisku ministra spraw wewn?trznych, Walpole pozostaje w gabinecie jako
minister bez teki
, nast?pcy Hardy’ego na stanowisku przewodnicz?cego Rady Praw Ubogich nie wchodz? w skład gabinetu
W Izbie Lordow
(od 1834)
|
|
|---|
W Izbie Gmin
(1834?1922)
|
|
|---|
Liderzy Partii Konserwatywnej
(od 1922)
|
|
|---|
| W dniu powstania
|
|
|---|
| Po?niejsi członkowie gabinetu
|
|
|---|
| W dniu powstania
|
|
|---|
| Po?niejsi członkowie gabinetu
|
|
|---|
| W dniu powstania
|
|
|---|
| Po?niejsi członkowie gabinetu
|
|
|---|
| W dniu powstania
|
|
|---|
| Po?niejsi członkowie gabinetu
|
|
|---|