Edward Bettmann (Bethmann)

Data i miejsce urodzenia	13 pa?dziernika 1899 Duninow
Data i miejsce ?mierci	20 marca 1945 Mauthausen
Poseł II kadencji Sejmu ( II RP )
Okres	od 4 marca 1928 do 30 sierpnia 1930
Przynale?no?? polityczna	Polska Partia Socjalistyczna
Multimedia w Wikimedia Commons

Edward Bettmann (Bethmann) (ur. 13 pa?dziernika 1899 w Duninowie , zm. 20 marca 1945 w Mauthausen ) ? polski działacz socjalistyczny, zwi?zkowy i samorz?dowy. Poseł na Sejm II kadencji w okresie 1928-1930 Zwi?zku Parlamentarnym Polskich Socjalistow . Radny miasta Włocławka . Działacz niepodległo?ciowego ruchu oporu w czasie II wojny ?wiatowej. Wi?zie? obozow koncentracyjnych , zamordowany w Mauthausen .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Syn Maksymiliana, robotnika i majstra w włocławskiej Celulozy oraz Marianny z domu Majewskiej. Po wybuchu I wojny ?wiatowej rozpocz?ł prac? jako robotnik a nast?pnie magazynier, w fabryce Celulozy, gdzie pracował jego ojciec. Jednocze?nie kształcił si? na kursach wieczorowych uzyskuj?c ?wiadectwo dojrzało?ci.

W 1917 wst?pił do tajnej Polskiej Organizacji Wojskowej , a w 1918 do Polskiej Partii Socjalistycznej . W 1920 walczył ochotniczo przeciw bolszewikom w Wojsku Polskim. Od 1922 pracował w radzie Miejskiej jako buchalter. W latach 1919 do 1939 był członkiem włocławskiego Okr?gowego Komitetu Robotniczego PPS. W okresie 1926-1928 był przewodnicz?cym Komitetu Miejskiego PPS, a od 1928 r. skarbnikiem władz okr?gowych partii. Dał si? pozna? jako promotor idei o?wiaty robotniczej - od powstania Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego w roku 1923 a? do wybuchu II wojny ?wiatowej był członkiem zarz?du, a nast?pnie przewodnicz?cym włocławskiego oddziału Towarzystwa.Przewodniczył Radzie Klasowych Zwi?zkow Zawodowych, Zwi?zku Instytucji U?yteczno?ci Publicznej i Stowarzysze? Spo?ywcow "Ł?czno??".

W czasie wyborow parlamentarnych w 1928 w okr?gu nr 10 ( Włocławek , Nieszawa , Lipno ), wraz z Zygmuntem Piotrowskim , został wybrany posłem PPS . Jako delegat włocławskiego komitetu okr?gowego uczestniczył w XXI Kongresie PPS w Sosnowcu w listopadzie 1928.

Dał si? pozna? jako ostry krytyk rz?dow sanacji, przed wyborami "brzeskimi" w sierpniu 1930 został uwi?ziony, pod zarzutem rzekomej dezercji z wojska w 1920 ^[1] Przebywał przez kilka miesi?cy w wi?zieniach Grudzi?dzu i Płocku . Z tego powodu stracił szans? na ponowny udział w wyborach. W 1937 został wybrany do rady miasta z listy PPS. W 1939 został wybrany przewodnicz?cym okr?gowego komitetu robotniczego PPS we Włocławku.

Na pocz?tku wrze?nia 1939 został mianowany cywilnym komendantem obrony miasta. Po upadku Włocławka po raz drugi w swym ?yciu wst?pił jako ochotnik w szeregi Wojska Polskiego. W pa?dzierniku 1939 wrocił do miasta i rozpocz?ł organizacj? miejskiej PPS-WRN . W zwi?zku ze zdekonspirowaniem w maju 1941 przeniosł si? wraz z rodzin? do Warszawy, gdzie Jozef Dzi?gielewski skierował go do władz okr?gu ?oliborz i mianował go komendantem Milicji Robotniczej PPS-WRN na dzielnic?. 14 lutego 1944 został aresztowany przez Gestapo i osadzony na Pawiaku . Wywieziono go do obozu koncentracyjnego w Gross Rosen , a nast?pnie do obozu w Mauthausen , gdzie został zamordowany 20 marca 1945.

Edward Bettmann spocz?ł we Włocławku, jego grob znajduje si? w alei zasłu?onych cmentarza komunalnego.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Zasłu?eni dla Włocławka , red. M. Wojciechowski, Włocławskie Towarzystwo Naukowe 1991
• Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego , Tom I, Warszawa 1978
• Tadeusz i Karol Rzepeccy, Sejm i Senat 1928-1933. Podr?cznik zawieraj?cy wyniki wyborow w wojewodztwach, okr?gach i powiatach, podobizny posłow sejmowych i senatorow, statystyki i mapy pogl?dowe , Pozna? 1928