Edoardo Chiossone

Data i miejsce urodzenia	20 stycznia 1833 Arenzano
Data i miejsce ?mierci	11 kwietnia 1898 Tokio
Zawod, zaj?cie	grawer , malarz, kolekcjoner sztuki
Narodowo??	włoska
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Edoardo Chiossone (ur. 20 stycznia 1833 w Arenzano , zm. 11 kwietnia 1898 w Tokio ) ? włoski grawer , malarz i kolekcjoner sztuki, zagraniczny doradca rz?du japo?skiego. Projektant pierwszego japo?skiego banknotu. Zgromadzone przez siebie zbiory sztuki japo?skiej i dalekowschodniej przekazał testamentem uczelni Accademia Ligustica di Belle Arti w Genui . Stały si? one podstaw? zbiorow muzeum sztuki orientalnej jego imienia ? Museo d’Arte Orientale Edoardo Chiossone .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Edoardo Chiossone urodził si? 20 stycznia 1833 roku w Arenzano jako syn Domenica i Benedetty Gherardi ^[1] .

Działalno?? we Włoszech [ edytuj | edytuj kod ]

W latach 1847?1855 ucz?szczał do Accademia Ligustica di Belle Arti w Genui na kursy grawerskie pod kierunkiem Raffaele Granary. W 1857 roku wygrawerował obraz Giuseppe Isoli Giotto i Qmabue , a w 1858 Chleb i łzy Domenica Induna . Ta ostatnia praca została wyro?niona w 1861 roku na wystawie włoskiej we Florencji , a nast?pnie wysłana do Pary?a na wystaw? ?wiatow?. Inne jego prace tego typu to: Matka Bo?a Pocieszycielka Strapionych , według obrazu Nicolo Barabina z 1859 roku, Dante spotyka si? z Pia de' Tolomei , według obrazu Giacinta Massoli i Koniec Alessandra de' Medici według Gabriele Castagnoli. 28 czerwca 1862 roku otrzymał tytuł zasłu?onego akademika Accademia Ligustica. Swoj? działalno?? grawersk? kontynuował w latach nast?pnych ^[1] .

Około 1862 roku zacz?ł si? interesowa? produkcj? banknotow i papierow warto?ciowych . Twierdził, ?e nowe włoskie pa?stwo powinno produkowa? i mie? własne papiery warto?ciowe i banknoty bez konieczno?ci korzystania z pomocy zagranicznych firm. Bank Krolestwa Włoch, w ktorym pracował od 1867 roku, wysłał go na szkolenie do Frankfurtu do firmy Dondorf & Naumann ^[a] . W ci?gu kolejnych lat Chiossone gł?boko zaanga?ował si? w pełne opanowanie techniki wymaganej dla całego procesu produkcji banknotow ^[2] .

Wyjazd do Japonii [ edytuj | edytuj kod ]

Praca zawodowa [ edytuj | edytuj kod ]

W 1874 roku, podczas swojego pobytu w Londynie , otrzymał ze strony japo?skiej misji wysłanej do Europy w celu opracowania programu modernizacji gospodarki japo?skiej propozycj? zorganizowania i kierowania nowym zakładem drukowania banknotow i obligacji rz?dowych. Chiossone przyj?ł ofert? i 14 stycznia 1875 roku przybył do Tokio, aby rozpocz?? prac? w zakładzie poligraficznym japo?skiego Ministerstwa Skarbu ( ?kura-sh? ). Podpisał trzyletni kontrakt (jako o-yatoi gaikokujin ? zagraniczni doradcy i eksperci wynajmowani przez rz?d Japonii ze wzgl?du na specjalistyczn? wiedz? pomocn? w modernizacji kraju) ^[3] , przedłu?ony nast?pnie do lipca 1891 roku. Razem z nim prac? podj?ło dwoch technikow niemieckich: Karl Anton Bruck i Bruno Liebers ^[1] . W 1876 roku wyprodukował pierwsze nowoczesne znaczki pocztowe w historii poczty japo?skiej, zwane koban kitte . Zostały one odtworzone w 1994 roku w pami?tkowej serii, razem z portretem Chiossone. Był jedynym obcokrajowcem w Japonii, ktoremu po?wi?cono pami?tkowy znaczek ^[2] .

Bogata dokumentacja z jego działalno?ci w Japonii zachowała si? zarowno w samym zakładzie poligraficznym, jak i w muzeum jego imienia w Genui. W zbiorach tokijskich znajduj? si? mi?dzy innymi banknoty, ktore sam zaprojektował i wygrawerował i ktore weszły do obiegu w latach 1877?1878. S? to: banknot z cesarzow? Jing? (?yła na przełomie II/III wieku) na awersie, wydany w 1882 roku, obligacje wymienne Banku Japonii, ktore ukazały si? w 1885 roku, a tak?e pocztowki, znaczki pocztowe małego formatu, wydane w 1876 roku i znaczki skarbowe wykonane w 1882 roku ^[1] . Podczas swego 23-letniego pobytu w Japonii Chiossone wygrawerował ponad 500 matryc pod banknoty, znaczki, obligacje rz?dowe i inne papiery warto?ciowe pa?stwa japo?skiego ^[4] . W muzeum jego imienia w Genui zachowało si? ponad 100 okazow tego typu: bonow skarbowych, skryptow dłu?nych i obligacji, certyfikatow kredytow przemysłowych, znaczkow pocztowych, znaczkow skarbowych i s?dowych oraz znaczkow akcyzy pa?stwowej (na tyto?, alkohol i soj?) ^[1] .

Działalno?? artystyczna [ edytuj | edytuj kod ]

Umieszczenie podobizny cesarzowej Jing? stało si? dla Chiossone pocz?tkiem jego działalno?ci artystycznej w Japonii. Był wnikliwym obserwatorem zmian, ktore miały miejsce w Japonii podczas jego pobytu. Był doceniany nie tylko ze wzgl?du na umiej?tno?ci zawodowe, ale tak?e ze wzgl?du na swoj? zdolno?? do kulturowego uto?samiania si? z krajem goszcz?cym. Jego działalno?? jako malarza-portrecisty mo?na podzieli? na trzy głowne nurty: portrety wspołczesnych osobisto?ci, wizerunki przedstawicieli staro?ytnej i wspołczesnej kultury i polityki na papierach warto?ciowych oraz ilustrowana dokumentacja japo?skiego dziedzictwa artystycznego ^[2] .

Dorobek malarski Chiossone z okresu pobytu w Japonii jest znacz?cy. Namalował on w stylu zachodnim portrety cesarza Meiji , cesarzowej Sh?ken, ksi?cia Takahito i jego syna, nast?pcy tronu, ksi?cia Yoshihito (przyszłego cesarza Taish? ), kilku ministrow i doradcow oraz niemieckiego naukowca Philippa von Siebolda i ameryka?skiego bankiera Williama C. Ralstona ^[1] .

Najsłynniejszym z portretow stał si? portret cesarza ( go-shin’ei ) ^[5] Meiji z 1888 roku, ktory uwa?any za zdj?cie, był w rzeczywisto?ci fotograficzn? kopi? obrazu. Projekt ten wspolnie obmy?lili w styczniu 1888 roku Edoardo Chiossone i Riy? Maruki (1854?1923), jeden z najbardziej znanych tokijskich fotografow tamtych czasow, ktory odtworzył dzieło Chiossone według własnej koncepcji. Poniewa? realizacja tego projektu wymagała długiego czasu fotografowania, jedynym sposobem osi?gni?cia celu okazało si? zrobienie portretu bez wiedzy cesarza. Podczas wizyty cesarskiej, w czasie posiłku, Chiossone wykonał ukradkiem kilka szkicow twarzy i poz władcy, robi?c przy tym szczegołowe notatki. Wszyscy byli pod gł?bokim wra?eniem pracy Chiossone i postanowili pokaza? je cesarzowi, ktory zezwolił na rozpowszechnianie nowej ?fotografii” ^[2] .

Z drugiej strony, ?ywe zainteresowanie w Japonii kultur? zachodni? doprowadziło do powstania w Tokio w 1876 roku akademii sztuki europejskiej ? K?bu Bijutsu Gakk? ( ang. Art School of the Ministry of Public Works ^[6] , do ktorej w charakterze wykładowcow zaproszono włoskich artystow: Antonio Fontanesi , Vincenzo Ragusa , GV Cappelletti). Znajomo?? sztuki japo?skiej przez Chiossone znalazła swoj wyraz w katalogu japo?skich obrazow i rysunkow, ktory przygotował w styczniu 1879 roku i opublikował w Rio de Janeiro ^[1] .

W okresie od 1 maja do 19 wrze?nia 1879 roku Chiossone odbył podro? po Japonii w celu gł?bszego zapoznania si? z dziedzictwem artystycznym i kulturowym kraju: ?wi?tyniami, sanktuariami i pomnikami historii. Znalazło to swoj wyraz w raporcie przygotowanym przez jego towarzysza podro?y, dyrektora biura poligrafii, Ry?suke Tokun? (1825?1883) i zatytułowanym Junkai nikki ( Dziennik podro?y , Tokio 1890), a tak?e w 66 zdj?ciach i 20 kopiach ^[1] .

Działalno?? kolekcjonerska [ edytuj | edytuj kod ]

Dzi?ki swej gruntownej znajomo?ci sztuki japo?skiej, zdobytej pozycji społecznej i szerokim kontaktom z najwybitniejszymi przedstawicielami ?ycia politycznego, gospodarczego, kulturalnego Japonii, Chiossone zgromadził jedn? z najbardziej niezwykłych kolekcji sztuki tego kraju, licz?c? ponad 15 tysi?cy eksponatow i obejmuj?c? grafik?, malarstwo, bro?, zbroje, wyroby z br?zu, ceramik? i porcelan?, wyroby emaliowane, lakierowane, maski teatralne, tekstylia, monety i inne przedmioty ^[1] .

Jako wyraz uznania dla swoich zasług otrzymał Order Wschodz?cego Sło?ca czwartej klasy, a w 1886 roku został mianowany honorowym członkiem ekskluzywnego stowarzyszenia sztuki Ry?chi-kai (powstało w 1879 r.), przekształconego w 1887 roku w Nihon Bijutsu Ky?kai (Japo?skie Stowarzyszenie Sztuki) ^[1] .

W 1882 roku Chiossone przekazał du?? liczb? japo?skich i chi?skich instrumentow muzycznych dla konserwatorium muzycznego w Mediolanie, a rz?d włoski przyznał mu z tej okazji złoty medal. W zało?onym w 1911 roku muzeum Teatro alla Scala , konserwatorium zdeponowało niemal wszystkie otrzymane od Chiossone instrumenty. Wiele z nich zostało zniszczonych podczas II wojny ?wiatowej , podczas gdy te w konserwatorium w du?ej mierze zachowały si?. W maju 1881 roku na mi?dzynarodowej wystawie w Bostonie , pojawiły si? niektore grawiury w miedzi autorstwa Chiossone, wystawione przez zakład poligraficzny z Tokio ^[1] .

Testament i ?mier? [ edytuj | edytuj kod ]

W testamencie napisanym 11 stycznia 1898 roku Chiossone przekazał cał? kolekcj? na rzecz Accademia Ligustica di Belle Arti (jak sam okre?lił: ?mojej artystycznej matce”) ^[1] . Zmarł na udar mozgu w Tokio 11 kwietnia tego samego roku. Został pochowany na cmentarzu Aoyama ^[7] . Jego zbiory, zinwentaryzowane przez Ambasad? Włoch w Tokio, zostały w 1899 roku przetransportowane do Genui, po czym, po wielu perypetiach biurokratycznych i nie bez wsparcia gminy Genua, zostały 8 listopada 1905 roku udost?pnione publiczno?ci w pałacu Akademii. W kolejnych dekadach przeprowadzono inwentaryzacj? i katalogowanie zbiorow, ktore ponownie udost?pniono publiczno?ci, tym razem ju? jako muzeum imienia ofiarodawcy , ulokowane w Villetta Di Negro ^[1] .

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]