Dowod składowy ? papier warto?ciowy o charakterze towarowym, zbywalny przez indos dokument wydany przez dom składowy , składaj?cy si? z dwoch cz??ci, z ktorych jedna (rewers) stwierdza posiadanie rzeczy zło?onych na skład, a druga (warrant) stwierdza ustanowienie zastawu na rzeczach zło?onych na skład.

Zaliczany jest do towarowych papierow warto?ciowych. Owymi papierami warto?ciowymi s?: dowod składowy (jako cało??), a tak?e rewers i warrant. Jest tak?e papierem na zlecenie, czyli przenoszonym w drodze indosu. Jest on dowodem zawarcia umowy składu, ktora poci?ga za sob? okre?lone skutki (uprawnienia i obowi?zki) dla składaj?cego i przyjmuj?cego na skład. Do funkcji dowodu składowego nale?? m.in.: kredytowa, gwarancyjna, obiegowa, płatnicza, refinansowa, inwestycyjna oraz legitymacyjna.

Funkcje dowodu składowego [ edytuj | edytuj kod ]

Dowod składowy ? jako towarowy papier warto?ciowy ? ukształtowany został do spełniania konkretnych celow gospodarczych. Dowod składowy spełnia w obrocie prawnym mi?dzy innymi funkcje:

1. Kredytow? ? jest instrumentem prawnym słu??cym do łatwego pozyskiwania ?rodkow finansowych. Funkcja kredytowa przejawia si? przede wszystkim w mo?liwo?ci uzyskania kredytu towarowego, polegaj?cego na odło?eniu w czasie terminu płatno?ci w zamian za wystawienie i puszczenie w obieg dowodu. Pozwala to na dokonywanie niemal niezliczonej liczby transakcji bez konieczno?ci uruchamiania ?rodkow pieni??nych, co czyni obrot sprawniejszym i bezpieczniejszym. Podstaw? takiego kredytowania jest umowa składu zawarta z domem składowym i wystawienie dowodu składowego. Dowod składowy jest tak?e wygodnym ?rodkiem zyskania kredytu bankowego. W doktrynie i praktyce przedwojennej wskazywano na silniejsz? pozycj? indosowanego dowodu składowego (warrantu) w tego typu transferach ni? weksla trasowego (warunek posiadania dwoch indosow zamiast trzech jako weksel).
2. Gwarancyjn? ? zabezpiecza zarowno prawa podmiotu uprawnionego, jak i zobowi?zanego. Dowod składowy zabezpiecza zapłat? inkorporowanej w nim wierzytelno?ci zarowno przez osoby zobowi?zane na nim podpisane, jak i przede wszystkim przez fizycznie zidentyfikowany towar, b?d?cy przedmiotem umowy składu, ktory mo?e by? przez dom składowy sprzedany bez potrzeby uruchamiania długotrwałej i kosztownej procedury s?dowej.
3. Obiegow? ? jest narz?dziem prostego przenoszenia praw do okre?lonych towarow za pomoc? specjalnie ukształtowanej cesji wekslowej ? indosu na okre?lon? bli?ej liczb? podmiotow. Podstaw? tego obrotu s?: posiadanie przez dowod charakteru papieru warto?ciowego oraz instytucj? indosu. Najbardziej przystosowany do obrotu jest dowod składowy opiewaj?cy na towary zamienne(oznaczone co do gatunku), poł?czone ze sob? i nale??ce do kilku wła?cicieli ( alla rinfusa ). Dowod taki zawsze ma zabezpieczenie w towarze, ktory przedsi?biorca składowy zobowi?zany jest wyda? uprawnionemu, mimo ?e np. konkretna partia towaru zło?ona przez dany podmiot uległa zepsuciu lub w inny sposob zmniejszyła si? jego warto??.
4. Płatnicz? ? jest surogatem pieni?dza, słu??cemu do regulowania zobowi?za? z pomoc? wr?czania papieru warto?ciowego.
5. Refinansow? ? polegaj?c? na mo?liwo?ci zło?enia dowodu do banku w celu jego redyskonta ? wykupienia, za sum? pomniejszon? o stosowan? prowizj?, przed terminem płatno?ci. Uprawniony ma wowczas mo?liwo?? uzyskania gotowki przed terminem upływu okresu składu.
6. Inwestycyjn? ? jest atrakcyjn? form? lokowania kapitału. Jest przy tym papierem ?bezpiecznym” dla inwestora, pozwalaj?cym na zaspokojenie roszcze? albo z towaru zło?onego w przedsi?biorstwie składowym albo bezpo?rednio od zobowi?zanego.
7. Legitymacyjn? ? wskazuje na podmiot uprawniony i zobowi?zany danego stosunku prawnego.

Cechy dowodu składowego [ edytuj | edytuj kod ]

Dowod składowy, jako kategoria papierow warto?ciowych oraz dokument inkorporuj?cy w sobie prawo do rzeczy, charakteryzuje si? nast?puj?cymi cechami:

1. jego zdolno?? do przenoszenia przez indos;
2. piecz? wystawcy tych papierow nad towarem, ktore ?reprezentuj?” one w obrocie;
3. fakt wyra?enia jego warto?ci nie w jednostkach pieni??nych, lecz na podstawie innych wyznacznikow po?rednio wskazuj?cych na okre?lon? sum? pieni?dzy;
4. fakt stanowienia przez taki dokument elementu stosunku prawnego, opartego na umowie (np. składu).

Geneza dowodu składowego [ edytuj | edytuj kod ]

Genezy dowodow składowych nale?y upatrywa? w działalno?ci wielkich przedsi?biorstw handlowych zajmuj?cych si? przeładunkiem i przechowywaniem towarow. W toku rozwoju instytucji domu składowego wykształciły si? dwa rodzaje dowodu składowego: jedno i dwucz??ciowego.

Dowod jednocz??ciowy ? b?d?cy dokumentem jednolitym, od ktorego nie mo?na oddzieli? innych dokumentow, ukształtowany został w krajach o rozwini?tym handlu: Stanach Zjednoczonych, Anglii, Hiszpanii czy Niemczech. Ten system pojedynczych dowodow składowych upraszcza obrot towarami: przeniesienie ich własno?ci b?d? obci??eni wymaga tylko posługiwania si? jednolitym dokumentem, ktory jako cało?? reprezentuje towar. Wydany jest ona na ??danie składaj?cego.

Dowod podwojny ? oparty na istnieniu dwoch dokumentow, tj. rewersu i warrantu, wykształcony został we Francji, Belgii, Austrii czy Włoszech. Polega na tym, i? towar zło?ony na skład mo?e by? sprzedany przez zbycie rewersu, zastawiony za? za pomoc? warrantu. Rewers i warrant mog? zosta? odł?czone od dowodu składowego i by? przenoszone za pomoc? indosu. Staj? si? one samodzielnymi papierami warto?ciowymi i reprezentuj? ten sam towar.

Przenoszenie praw z dowodu składowego [ edytuj | edytuj kod ]

Dowod składowy, jak i ka?da z jego cz??ci oddzielnie mog? by? przenoszone przez indos (pisemne o?wiadczenie umieszczone na papierze zbywaj?cego, oznaczaj?ce przeniesienie praw na inn? osob?). Z chwil? wydania dowodu składowego przedmiotem obrotu mo?e by? tylko ten dokument (lub jego cz??ci). Bez tego dokumentu rozporz?dzenie towarem jest niewa?ne. Do przenoszenia przez indos dowodow składowych stosuje si? Prawo wekslowe o indosie.

Dom składowy ma obowi?zek wydania towaru lub jego rownowarto?ci wobec ka?dego, kto nabył cały dowod składowy, b?d? te? jego poszczegolne cz??ci. Odpowiada tak?e za szkod? spowodowana zniszczeniem, ubytkiem lub uszkodzeniem towaru. Mo?liwo?? wystawienia nowego dowodu składowego w zamian za ju? istniej?cy, podział zło?onego towaru na cz??ci i wystawienia osobnych dowodow składowych na ka?d? z tych cz??ci, b?d? w przypadku zagubienia go dom składowy powinien wystawia? nowe dowody składowe, pami?taj?c o zabezpieczeniu praw uprawnionych. Stary dowod składowy dom składowy powinien odebra? i uniewa?ni? lub zniszczy?. Koszty tych zabiegow ponosi zgłaszaj?cy ??danie.

Dowod składowy w prawie polskim [ edytuj | edytuj kod ]

W prawie polskim dowod składowy jako papier warto?ciowy został uregulowany ustaw? z dnia 16 listopada 2000 r. o domach składowych oraz zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu post?powania cywilnego i innych ustaw ( Dz.U. z 2000 r. nr 114, poz. 1191 ), ktora weszła w ?ycie z dniem 4 stycznia 2001 r. Ustawa ta została uchylona przez art. 104 ustawy z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsi?biorcow ( Dz.U. z 2011 r. nr 106, poz. 622 ) ze skutkiem na 1 lipca 2011 r. Zgodnie z zasad? numerus clausus papierow warto?ciowych ^[1] , oznacza to zniesienie z t? dat? dowodu składowego jako instytucji prawnej. Przyczyn? uchylenia przepisow o dowodzie składowym było znikome wykorzystanie tej instytucji w praktyce obrotu gospodarczego ^[2] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]