Commonwealth realm

Commonwealth realm (wym. [ ? k ? m ? n ? w ? l θ r ? l m ] ; krolestwo wspolnotowe ^[1]) ? ka?de z 15 suwerennych pa?stw, ktore uznaj? brytyjskiego monarch? za własn? głow? pa?stwa , b?d?cych jednocze?nie członkami Wspolnoty Narodow ^[2]^[3]^[4]. Zwi?zek w jakim znajduj? si? te pa?stwa ma charakter unii personalnej ^[5].

Termin ten odnosi si? rownie? do samej Wielkiej Brytanii ^[2]^[3]. Wszystkie pozostałe pa?stwa były dawniej cz??ci? brytyjskiego imperium kolonialnego . Status Commonwealth realm posiadało dawniej 19 innych pa?stw, ktore uzyskały niepodległo?? od Wielkiej Brytanii, jednak w po?niejszym czasie przyj?ły ustroj republika?ski ^[3] (w wielu przypadkach nast?piło to w ci?gu kilku lat od niepodległo?ci ^[6]).

W ka?dym z tych krajow, z wyj?tkiem Wielkiej Brytanii, reprezentantem monarchy jest gubernator generalny , ktory wypełnia w jego imieniu obowi?zki konstytucyjne i ceremonialne. Gubernatorzy mianowani s? przez monarch? za sugesti? premiera danego pa?stwa, a w niektorych przypadkach tak?e organow władzy ustawodawczej ^[3].

Termin Commonwealth realm upowszechnił si? wkrotce po zako?czeniu II wojny ?wiatowej , wypieraj?c poj?cie ? dominium ”, ktorym okre?lano terytoria o du?ym stopniu autonomii , niemniej jednak podporz?dkowane Wielkiej Brytanii ^[7]^[6].

Lista [ edytuj | edytuj kod ]

Status Commonwealth realm maj? nast?puj?ce pa?stwa:

Wielka Brytania
Antigua i Barbuda (od 1981 ^[3])
Australia (od 1942 ^[a]^[3])
Bahamy (od 1973 ^[3])
Belize (od 1981 ^[3])
Grenada (od 1974 ^[3])
Jamajka (od 1962 ^[3])
Kanada (od 1931 ^[a]^[3])
Nowa Zelandia (od 1947 ^[a]^[3])
Papua-Nowa Gwinea (od 1975 ^[3])
Saint Kitts i Nevis (od 1983 ^[3])
Saint Lucia (od 1979 ^[3])
Saint Vincent i Grenadyny (od 1979 ^[3])
Tuvalu (od 1978 ^[3])
Wyspy Salomona (od 1978 ^[3])

Dawne [ edytuj | edytuj kod ]

Barbados (1966 ^[3]?2021 ^[8])
Cejlon (1948?1972 ^[6])
Fid?i (1970?1987 ^[6])
Gambia (1965?1970 ^[6])
Ghana (1957?1960 ^[6])
Gujana (1966?1970 ^[6])
Indie (1947?1950 ^[6])
Irlandia (1922?1949 ^[9])
Kenia (1963?1964 ^[6])
Malawi (1964?1966 ^[6])
Malta (1964?1974 ^[6])
Mauritius (1968?1992 ^[6])
Nigeria (1960?1963 ^[6])
Pakistan (1947?1956 ^[6])
Południowa Afryka (1934 ^[a]?1961 ^[10])
Sierra Leone (1961?1971 ^[6])
Tanganika (1961?1962 ^[6])
Trynidad i Tobago (1962?1976 ^[6])
Uganda (1962?1963 ^[6])

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

↑ ^a ^b ^c ^d Daty wej?cia w ?ycie statutu westminsterskiego (w Australii, Nowej Zelandii i Południowej Afryce ? dopiero po jego ratyfikacji przez parlamenty tych krajow).

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Andrzej A. Pogłodek Andrzej A. (red.), Rady S?downictwa w pa?stwach Unii Europejskiej. Przegl?d rozwi?za? [online], 2019, s. 161 .
↑ ^a ^b Commonwealth realms. W: Trischa Mann (red.): Australian Law Dictionary . Wyd. 3. Oxford University Press, 2017. ISBN 978-0-19-186752-1 . [dost?p 2024-01-17].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s Panton 2015 ↓ , s. 140?141
↑ Realms and Commonwealth . The Royal Family. [dost?p 2024-01-17]. ( ang. ) .
↑ Robert Jennings (red.), Arthur Watts (red.): Oppenheim's international law . Wyd. 9. T. 1: Peace. Longman, 1996, s. 246. [dost?p 2024-01-17].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Mara Malagodi, Luke McDonagh, Thomas Poole. The Dominion model of transitional constitutionalism . ?International Journal of Constitutional Law”. 17 (4), s. 1284, pa?dziernik 2019. Oxford University Press. DOI : 10.1093/icon/moz083 . ( ang. ) .
↑ Panton 2015 ↓ , s. 160
↑ David Torrance: Barbados becomes a republic . House of Commons Library, 2021-11-29. [dost?p 2024-01-17]. ( ang. ) .
↑ Panton 2015 ↓ , s. 253.
↑ Panton 2015 ↓ , s. 490.

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Kenneth J. Panton: Historical dictionary of the British Empire . Rowman & Littlefield Publishers, 2015. ISBN 978-0-8108-7801-3 . [dost?p 2024-01-17].

[sw-8] Daty wej?cia w ?ycie statutu westminsterskiego (w Australii, Nowej Zelandii i Południowej Afryce ? dopiero po jego ratyfikacji przez parlamenty tych krajow).

[pl-1] Andrzej A. Pogłodek Andrzej A. (red.), Rady S?downictwa w pa?stwach Unii Europejskiej. Przegl?d rozwi?za? [online], 2019, s. 161 .

[oxf-2] Commonwealth realms. W: Trischa Mann (red.): Australian Law Dictionary . Wyd. 3. Oxford University Press, 2017. ISBN 978-0-19-186752-1 . [dost?p 2024-01-17].

[dict-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s Panton 2015 ↓ , s. 140?141

[royal-4] Realms and Commonwealth . The Royal Family. [dost?p 2024-01-17]. ( ang. ) .

[opp-5] Robert Jennings (red.), Arthur Watts (red.): Oppenheim's international law . Wyd. 9. T. 1: Peace. Longman, 1996, s. 246. [dost?p 2024-01-17].

[ijcl-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Mara Malagodi, Luke McDonagh, Thomas Poole. The Dominion model of transitional constitutionalism . ?International Journal of Constitutional Law”. 17 (4), s. 1284, pa?dziernik 2019. Oxford University Press. DOI : 10.1093/icon/moz083 . ( ang. ) .

[dict-dom-7] Panton 2015 ↓ , s. 160

[barb-9] David Torrance: Barbados becomes a republic . House of Commons Library, 2021-11-29. [dost?p 2024-01-17]. ( ang. ) .

[CITEREFPanton2015253-10] Panton 2015 ↓ , s. 253.

[CITEREFPanton2015490-11] Panton 2015 ↓ , s. 490.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[a]

[8]

[9]

[10]