Charles James Fox
Portret p?dzla Karla Antona Hickela
|
| Data i miejsce urodzenia
|
24 stycznia 1749
Londyn
|
| Data i miejsce ?mierci
|
13 wrze?nia 1806
Chiswick
|
| Minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii
|
| Okres
|
od 27 marca 1782
do 5 lipca 1782
|
| Przynale?no?? polityczna
|
Brytyjska Partia Wigow
|
| Poprzednik
|
nowy urz?d
|
| Nast?pca
|
lord Grantham
|
| Minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii
|
| Okres
|
od 2 kwietnia 1783
do 19 grudnia 1783
|
| Poprzednik
|
lord Grantham
|
| Nast?pca
|
lord Temple
|
| Minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii
|
| Okres
|
od 7 lutego 1806
do 13 wrze?nia 1806
|
| Poprzednik
|
lord Mulgrave
|
| Nast?pca
|
lord Howick
|
|
|
Charles James Fox
(ur.
24 stycznia
1749
w
Westminster
, zm.
13 wrze?nia
1806
w
Chiswick
) ?
brytyjski
arystokrata i prominentny polityk partii
wigow
, zwolennik zniesienia niewolnictwa, niepodległo?ci
Stanow Zjednoczonych
i
rewolucji francuskiej
[1]
, młodszy syn
Henry’ego Foksa, 1. barona Holland of Foxley
, i lady
Caroline Lennox
, corki
2. ksi?cia Richmond i Lennox
.
Wykształcenie odebrał w
Eton College
i
Hertford College
na
Uniwersytecie Oksfordzkim
. Rozpieszczany przez rodzicow, zacz?ł prowadzi? ekstrawagancki i rozrzutny tryb ?ycia. W 1774 r. jego długi wynosiły 140 tysi?cy funtow. W tym czasie był rownie? osob? nadaj?c? trendy w modzie. Po podro?y po
Europie
wprowadził w Wielkiej Brytanii mod? zapo?yczon? z francuskiego dworu ? koronki z falbankami, brokat, kosmetyki, czerwone obcasy itd. Taki stroj był znakiem rozpoznawczym towarzystwa
Macaronich
. W wieku 19 lat Fox został przewodnicz?cym tej grupy. Znał 5 j?zykow i był uwa?any za znakomitego oratora.
Pocz?tki kariery politycznej
[
edytuj
|
edytuj kod
]
W 1768 r., w wieku zaledwie 19 lat, został członkiem parlamentu
[1]
, wygrywaj?c wybory do
Izby Gmin
w okr?gu
Midhurst
. Poparł
ksi?cia Grafton
w jego sporach z radykałem
Johnem Wilkesem
. Był wowczas zagorzałym zwolennikiem posiadania przez Wielk? Brytani? kolonii w Ameryce Połnocnej. Na jego cze?? nazwano miasto
Foxborough
w stanie
Massachusetts
. W 1770 r.
lord North
mianował Foksa młodszym lordem Admiralicji. Fox zrezygnował z tego stanowiska w styczniu 1772 r., po sprzeciwie wobec Ustawy o Mał?e?stwach Krolewskich. W grudniu otrzymał stanowisko w Skarbie Jego Krolewskiej Mo?ci, ale w lutym 1774 r. został zdymisjonowany na polecenie krola
Jerzego III
.
Na stanowiskach ministerialnych
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Podczas działalno?ci w opozycji pogl?dy Foksa stały si? bardziej radykalne. Dał si? pozna? jako zwolennik niezale?no?ci 13 ameryka?skich kolonii od Korony brytyjskiej. Zaprzyja?nił si? z
Edmundem Burke’em
i zbli?ył do frakcji
lorda Rockinghama
. W 1780 r. wygrał wybory w okr?gu
Westminster
. Na forum Izby Gmin dał si? pozna? jako zwolennik reform parlamentarnych. W 1782 r., kiedy Rockingham został
premierem Wielkiej Brytanii
, powierzył Foksowi stanowiska ministra spraw zagranicznych
[1]
(Fox był pierwsz? osob? piastuj?c? to stanowisko) i przewodnicz?cego Izby Gmin. Na stanowiskach tych Fox utrzymał si? do lipca 1782 r., kiedy Rockingham zmarł, a nowym premierem został
lord Shelburne
.
Popiersie Charlesa Jamesa Foksa w Chertsey
Do rz?du Fox powrocił w lutym 1783 r., kiedy zawarł koalicj? polityczn? z
lordem Northem
. Ponownie otrzymał stanowisko ministra spraw zagranicznych
[1]
i przewodnicz?cego Izby Gmin. Razem z Northem sprawowali realn? władz?
[1]
, mimo ?e oficjalnie premierem był
ksi??? Portland
. Rz?d spotykał si? z niech?ci? krola Jerzego III, wi?c obaj politycy zostali zwolennikami
ksi?cia Walii
. Ostatecznie koalicja Foksa-Northa zako?czyła si? w grudniu 1783 r., kiedy po upadku projektu ustawy o Indiach Wschodnich autorstwa Foksa naciski stronnikow krola zmusiły obu politykow do rezygnacji z zajmowanych stanowisk.
Wybory powszechne 1784 r. były ci??k? prob? dla Foksa. Jego pozycja była słaba i tylko rozbudowanej kampanii wyborczej wspieranej przez
ksi??n? Devonshire
Fox zawdzi?czał minimalne zwyci?stwo w okr?gu
Tain Burghs
. Mimo tego wci?? pozostawał wpływow? postaci? w partii wigow. W 1786 r. powrocił do okr?gu Westminster. W 1789 r. poparł rewolucj? francusk?, co przyczyniło si? do rozłamu w parlamencie. Popieraj?cy rewolucj?, w liczbie 60 deputowanych, pozostali przy Foksie. Pozostali, ktorych była wi?kszo??, poparli
torysa
,
Williama Pitta Młodszego
. Wcze?niej, jeszcze w 1788 r., doszło mi?dzy obydwoma politykami do sporu o to, kto ma sprawowa? regencj? w imieniu chorego krola. Fox popierał regencj? swojego przyjaciela, ksi?cia Walii, natomiast Pitt chciał władz? regencyjn? zostawi? przy Parlamencie.
Fox popierał konstytucj? francusk? z 3 wrze?nia 1791 r. i był przera?ony egzekucj? krola
Ludwika XVI
. Kiedy w 1793 r. wybuchła wojna angielsko-francuska, Fox krytykował rz?d za decyzj? o wojnie, postuluj?c prowadzenie negocjacji. Mimo ?e był w tych działaniach wspierany przez radykałow, ogoł społecze?stwa uznawał go za defetyst? pozbawionego patriotyzmu. W 1792 r. doprowadził do przyj?cia Ustawy o Zniesławieniu, ktora przywracała ławie przysi?głych prawo orzekania o winie w sprawach o zniesławienie. Wspomagał rownie? postulaty rownouprawnienia katolikow i zniesienia niewolnictwa. Popierał plany reformy wyborczej i zniesienia ?zgniłych okr?gow”, ale sprzeciwiał si? powszechnemu prawu wyborczemu, chc?c je ograniczy? do posiadaczy ziemskich. W 1795 r. po?lubił swoj? długoletni? kochank?, Elisabeth Armistead, aczkolwiek trzymał ten zwi?zek w tajemnicy a? do 1802 r.
W 1797 r. wi?kszo?? zwolennikow Foksa straciła miejsca w Izbie Gmin. Fox wycofał si? wowczas z czynnego ?ycia publicznego i osiadł w wiejskiej rezydencji swojej ?ony w hrabstwie
Surrey
. Do czynnego udziału w ?yciu politycznym wrocił po rezygnacji Pitta w 1801 r. i stał si? najzagorzalszym krytykiem europejskiej polityki rz?du
Addingtona
, po?niej drugiego rz?du Williama Pitta.
Kiedy w 1806 r.
lord Grenville
zast?pił Pitta na stanowisku premiera, Fox ponownie został ministrem spraw zagranicznych
[1]
i przewodnicz?cym Izby Gmin. Starał si? doprowadzi? do zawarcia pokoju z
Francj?
, jednak?e bezskutecznie. 10 czerwca wygłosił płomienn? mow? o przygotowywanej wła?nie Ustawie o Zniesieniu Handlu Niewolnikami
[1]
. Niedługo po?niej poczuł si? ?le. Jego stan zdrowia szybko si? pogorszył. Zmarł 13 wrze?nia w
Cheswick
.
Popierana przez Foksa Ustawa o zniesieniu handlu niewolnikami została przyj?ta 25 marca 1807 r. Fox w swojej ostatniej woli wyraził ?yczenie, aby go pochowa? w
Chertsey
, gdzie mieszkał przez wi?kszo?? ?ycia. Nie uszanowano jednak jego testamentu i został pochowany w
katedrze westminsterskiej
, u boku Williama Pitta, ktory zmarł w tym samym roku. W 2006 r. na stacji kolejowej w Chertsey odsłoni?to popiersie polityka.
- ↑
a
b
c
d
e
f
g
Tadeusz
T.
Nowak
Tadeusz
T.
(red.),
Oksfordzki słownik biograficzny
, Warszawa: Bertelsmann Media, 1999, s. 155?156,
ISBN
83-7227-109-7
(
pol.
)
.
| W dniu powstania
|
|
|---|
| Po?niejsi członkowie gabinetu
|
|
|---|