한국   대만   중국   일본 
Bohater ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Bohater

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Galahad , bohater Legend arturia?skich , obraz George’a Frederica Wattsa
Mocarze Wiktora Wasniecowa , od lewej: Dobrynia Nikiticz , Ilja Muromiec i Alosza Popowicz

Bohater ? osoba, ktora odznaczyła si? niezwykłymi czynami, m?stwem, pomoc? i ofiarno?ci? wobec innych ludzi. Tytułem ?bohater” okre?la si? tak?e posta? w utworze literackim , filmie , Biblii itp. ? zast?puje si? jednak go terminem posta? literacka , jako ?e słowo bohater posiada ograniczone konotacje heroizmu i pierwszoplanowo?ci [1] . Nazwa ma pochodzenie ira?skie ? bahadur - m??ny, atleta itp., lub w?gierskie bator ? dzielny, st?d przydomek krola Stefana Batorego . W j?zyku staropolskim odpowiednikiem było słowo gardzina , podobnie w czeskim i słowackim hrdina .

?rodła kulturowe [ edytuj | edytuj kod ]

Osoby b?d?ce bohaterami cz?sto doczekuj? si? po?wi?conych im dzieł literackich, opowie?ci w postaci legend , mitow czy epopei . W wielu przypadkach opisywani bohaterowie nie musieli w ogole istnie? w rzeczywisto?ci, lub ich istnienie jest w?tpliwe. Społeczne uznanie jako bohaterowie zyskuj? ci, ktorych dokonania s? w danym społecze?stwie, kulturze i epoce uznawane za wa?ne, niebezpieczne, nadzwyczajne i trudne [2] .

Istniej?cy w zachowanych w kulturze dziełach czy opowie?ciach bohaterowie s? zazwyczaj osobami, ktore działaj? zgodnie z przyj?tymi imperatywami kulturowymi i s? wzorcami moralnymi dla społeczno?ci. Pełni? tak?e cz?sto funkcj? wychowawcz? w socjalizacji jednostki. W mitologiach bohaterowie s? osobami, ktore zazwyczaj potrafi? dokona? czynow, jakie przysługuj? tylko bogom .

Carl Gustav Jung zwracał uwag? na archetypowy charakter mitu bohatera.

Powszechny mit bohatera szkicuje obraz jakiego? pot??nego m??czyzny lub człowieka-boga, ktory pokonuje wszelkie zło daj?ce si? personifikowa?, jak rownie? wszystkie rodzaje wrogow, smokow, w??ow, olbrzymow i demonow, i tak uwalnia własny narod od zniszczenia i ?mierci.

Carl Gustav Jung, Symbole und Traumdeutung , w: Gesammelte Werke , t. 18/1, s. 259.


Joseph Campbell w ksi??ce Bohater o tysi?cu twarzy omawia teori? wyprawy archetypowego bohatera. Stawia tez?, ?e wszystkie mity z całego ?wiata, ktore przetrwały tysi?ce lat, ł?czy ta sama fundamentalna struktura, ktor? nazywa monomitem [3] .

Bohater ryzykuje wypraw? ze ?wiata powszednio?ci do krainy nadnaturalnych dziwow; spotyka tam fantastyczne siły i odnosi rozstrzygaj?ce zwyci?stwo, po czym powraca z tej tajemniczej wyprawy obdarzony moc? czynienia dobra ku po?ytkowi swych bli?nich

Joseph Campbell, Bohater o tysi?cu twarzy , s. 34?35.

Uj?cie poj?cia w biologii ewolucyjnej [ edytuj | edytuj kod ]

W biologii ewolucyjnej u?ywa si? poj?cia bohater na okre?lenie osobnika, ktory po?wi?ca si? na rzecz danej populacji , z ktor? jest spokrewniony, przyczyniaj?c si? tym samym do jej przetrwania. Richard Dawkins tłumaczy zachowania typowe dla bohaterow jako wynik ewolucji na poziomie doboru genowego , gdzie geny, ktorych nosicielem jest bohater maj? wi?ksze szanse przetrwania, dzi?ki jego samopo?wi?ceniu. Z punktu widzenia memetyki działanie bohaterow przyczyniaj? si? do przetrwania, a nawet ekspansji pewnych idei .

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. Henryk Markiewicz, Posta? literacka i jej badanie , W: Autor ? podmiot literacki ? bohater. Z dziejow form artystycznych w literaturze polskiej (zbior.), Wrocław 1983
  2. Krzysztof Kwa?niewski: Społeczne rodowody bohaterow . Warszawa: Instytut Wydawniczy CRZZ, 1977.
  3. Joseph Campbell: Bohater o tysi?cu twarzy . Pozna?: Zysk i S-ka, 1997. ISBN  83-71-50224-9 .