Galahad
, bohater
Legend arturia?skich
, obraz
George’a Frederica Wattsa
Mocarze
Wiktora Wasniecowa
, od lewej:
Dobrynia Nikiticz
,
Ilja Muromiec
i
Alosza Popowicz
Bohater
? osoba, ktora odznaczyła si? niezwykłymi czynami, m?stwem, pomoc? i ofiarno?ci? wobec innych ludzi. Tytułem ?bohater” okre?la si? tak?e posta? w
utworze literackim
,
filmie
,
Biblii
itp. ? zast?puje si? jednak go terminem
posta? literacka
, jako ?e słowo bohater posiada ograniczone konotacje heroizmu i pierwszoplanowo?ci
[1]
. Nazwa ma pochodzenie ira?skie ?
bahadur
- m??ny, atleta itp., lub w?gierskie
bator
? dzielny, st?d przydomek krola
Stefana Batorego
. W j?zyku staropolskim odpowiednikiem było słowo
gardzina
, podobnie w czeskim i słowackim
hrdina
.
Osoby b?d?ce bohaterami cz?sto doczekuj? si? po?wi?conych im dzieł literackich, opowie?ci w postaci
legend
,
mitow
czy
epopei
. W wielu przypadkach opisywani bohaterowie nie musieli w ogole istnie? w rzeczywisto?ci, lub ich istnienie jest w?tpliwe. Społeczne uznanie jako bohaterowie zyskuj? ci, ktorych dokonania s? w danym społecze?stwie, kulturze i epoce uznawane za wa?ne, niebezpieczne, nadzwyczajne i trudne
[2]
.
Istniej?cy w zachowanych w kulturze dziełach czy opowie?ciach bohaterowie s? zazwyczaj osobami, ktore działaj? zgodnie z przyj?tymi
imperatywami kulturowymi
i s? wzorcami
moralnymi
dla społeczno?ci. Pełni? tak?e cz?sto funkcj? wychowawcz? w
socjalizacji
jednostki. W
mitologiach
bohaterowie s? osobami, ktore zazwyczaj potrafi? dokona? czynow, jakie przysługuj? tylko
bogom
.
Carl Gustav Jung
zwracał uwag? na
archetypowy
charakter mitu bohatera.
Powszechny mit bohatera szkicuje obraz jakiego? pot??nego m??czyzny lub człowieka-boga, ktory pokonuje wszelkie zło daj?ce si? personifikowa?, jak rownie? wszystkie rodzaje wrogow, smokow, w??ow, olbrzymow i demonow, i tak uwalnia własny narod od zniszczenia i ?mierci.
Carl Gustav Jung,
Symbole und Traumdeutung
, w:
Gesammelte Werke
, t. 18/1, s. 259.
Joseph Campbell
w ksi??ce
Bohater o tysi?cu twarzy
omawia teori? wyprawy archetypowego bohatera. Stawia tez?, ?e wszystkie mity z całego ?wiata, ktore przetrwały tysi?ce lat, ł?czy ta sama fundamentalna struktura, ktor? nazywa
monomitem
[3]
.
Bohater ryzykuje wypraw? ze ?wiata powszednio?ci do krainy nadnaturalnych dziwow; spotyka tam fantastyczne siły i odnosi rozstrzygaj?ce zwyci?stwo, po czym powraca z tej tajemniczej wyprawy obdarzony moc? czynienia dobra ku po?ytkowi swych bli?nich
Joseph Campbell,
Bohater o tysi?cu twarzy
, s. 34?35.
Uj?cie poj?cia w biologii ewolucyjnej
[
edytuj
|
edytuj kod
]
W
biologii ewolucyjnej
u?ywa si? poj?cia bohater na okre?lenie osobnika, ktory po?wi?ca si? na rzecz danej
populacji
, z ktor? jest spokrewniony, przyczyniaj?c si? tym samym do jej przetrwania.
Richard Dawkins
tłumaczy zachowania typowe dla bohaterow jako wynik ewolucji na poziomie
doboru genowego
, gdzie geny, ktorych nosicielem jest bohater maj? wi?ksze szanse przetrwania, dzi?ki jego samopo?wi?ceniu. Z punktu widzenia
memetyki
działanie bohaterow przyczyniaj? si? do przetrwania, a nawet ekspansji pewnych
idei
.
- ↑
Henryk Markiewicz,
Posta? literacka i jej badanie
, W:
Autor ? podmiot literacki ? bohater. Z dziejow form artystycznych w literaturze polskiej
(zbior.), Wrocław 1983
- ↑
Krzysztof Kwa?niewski:
Społeczne rodowody bohaterow
. Warszawa: Instytut Wydawniczy CRZZ, 1977.
Brak numerow stron w ksi??ce
- ↑
Joseph Campbell:
Bohater o tysi?cu twarzy
. Pozna?: Zysk i S-ka, 1997.
ISBN
83-71-50224-9
.
Brak numerow stron w ksi??ce
Podgatunki
|
|
---|
Czasopisma
|
|
---|
Kultura
|
|
---|
Nagrody
|
|
---|
Rasy w fantastyce
|
|
---|
Stworzenia w fantastyce
|
|
---|
Powi?zane tematy
|
|
---|