Pomnik B. N?mcovej w Czeskiej Skalicy
Tablica w
Litomy?li
(fragment)
Litomy?l
, Rynek ? dom B. N?mcovej
Nagrobek na cmentarzu w Pradze
Bo?ena N?mcova
, z domu
Barbora Novotna
, po?niej
Barbora Panklova
(ur.
4 lutego
1820
w
Wiedniu
, zm.
21 stycznia
1862
w
Pradze
) ?
czeska
pisarka
, uznawana za prekursork? nowej czeskiej prozy.
Bo?ena N?mcova urodziła si? 4 lutego 1820 w
Wiedniu
jako Barbora Novotna. Za jej ojca uwa?a si?
Austriaka
Johanna Pankla, a matk?
Czeszk?
Terez? Novotn?. Latem 1820 roku rodzice N?mcovej wzi?li ?lub; od tego momentu nazywała si? Barbora Panklova. W 1821 roku Panklovie przenie?li si? do
Ratibo?ic
, gdzie pracowali na dworze
Katarzyny Wilhelminy ?aga?skiej
i hrabiego Schulenburga. Z rodzicami Bo?eny mieszkała babka ? Magdalena Novotna (1825), ktora miała ogromny wpływ na przyszł? pisark?. Od 1826 roku Barbora ucz?szczała do szkoły w
Chwałkowicach
, a od 1830 roku do szkoły w
Czeskiej Skalicy
.
W 1837 roku jej rodzice znale?li jej narzeczonego Josefa N?mca (1805?1879), z ktorym wzi?ła ?lub jeszcze tego samego roku. Josef N?mec pracował jako celnik. Nie lubił swojej pracy i cz?sto był przenoszony, a wraz z nim miejsce zamieszkania zmieniała jego rodzina. Mał?e?stwo Josefa i Bo?eny nie nale?ało do najszcz??liwszych.
Rok 1840 N?mcova sp?dziła na leczeniu si? u doktora ?ejki, z ktorym si? zaprzyja?niła i ktory poznał j? z owczesnymi patriotycznymi pisarzami. Rok po?niej (1841) przeniosła si? do
Pragi
. Pod wpływem
Vaclava Nebeskiego
i
Karla Jaromira Erbena
zacz?ła pisa? po czesku. W roku 1843 przeprowadziła si? wraz z m??em do
Doma?lic
, w ktorych działała jako pierwszy ?budziciel narodu”. W 1847 roku znowu opu?ciła
Doma?lice
. Rok po?niej jej m?? Josef N?mec został oskar?ony o spisek i przez dwa nast?pne lata mał?e?stwo N?mcow przenosiło si? z miejsca na miejsce. Dopiero w 1850 roku Josef N?mec został przeniesiony na
W?gry
. Bo?ena N?mcova wraz z czwork? swoich dzieci przeniosła si? jednak do
Pragi
, gdzie natychmiast nawi?zała kontakty z czynnymi literatami wyra?aj?cymi narodowo-patriotyczne idee. W 1852 roku wyruszyła do m??a, po drodze zwiedzaj?c
Słowacj?
. W nast?pnych latach odbyła jeszcze kilka podro?y na
W?gry
. W 1853 roku Josef N?mec został odwołany ze swojej funkcji. Najpierw obni?ono mu płac? o połow?, a po?niej całkowicie j? zabrano. Josef N?mec został bez pracy, a Bo?ena N?mcova zacz?ła szuka? pomocy u znajomych z
Pragi
, jednak cz?sto bezskutecznie. W tym samym czasie napisała
Babuni?
. Zaprzyja?niła si? z wydawc? Morawskich Nowin (Moravskych novin) Franti?kem Kacelem, ktory zacz?ł wydawa? jej dzieła. Wkrotce poznała rownie?
Karolin? Sv?tl?
i
Sofi? Podlipsk?
).
W 1853 r. zmarł jej syn Hynek. Po jego ?mierci nasiliły si? nieporozumienia z m??em. Josef N?mec wniosł pozew rozwodowy, ktory jednak potem wycofał.
W tym okresie N?mcova zbli?yła si? do
majowcow
. Jednocze?nie wycofała si? z ?ycia publicznego. Pojawiła si? jedynie na pogrzebie
Karla Havli?ka Borovskiego
w 1856 r. i zło?yła na jego trumnie koron? cierniow?.
Jesieni? 1861 r. N?mcova opu?ciła m??a i przeniosła si? do
Litomy?li
. Probowała utrzymywa? si? z pracy dla wydawcy Augusta. Choroba i trudna sytuacja finansowa zmusiły j? do powrotu do m??a do Pragi. Niedługo po?niej zmarła. Została pochowana na
Wyszehradzie
. Jej m?? spocz?ł w
Taborze
.
W literaturze istniało przypuszczenie, ?e Bo?ena N?mcova była nie?lubn? cork? ksi??nej
Katarzyny ?aga?skiej
lub jej siostry
Doroty
. Na korzy?? tej hipotezy ?wiadczy nie tylko podobie?stwo do ksi??nej, ale rownie? bliskie zwi?zki N?mcovej z Katarzyn? ?aga?sk? i przypuszczenie, ?e prawdopodobnie była starsza, ni? oficjalnie podawała (jako rok urodzenia podaje si? 1816 lub 1817). Obecnie nie ulega jednak w?tpliwo?ci, ?e nie była ona rodzon? cork? mał?e?stwa Panklowych, ale nie była te? cork? ksi??nej Katarzyny Wilhelminy ?aga?skiej. Podobie?stwo do pani ?agania ka?e szuka? jej pochodzenia w bezpo?rednim otoczeniu ksi??nej
[1]
.
Wizerunek N?mcovej zamieszczono na czeskim banknocie o nominale 500
koron
.
Pierwszymi dziełami N?mcovej były wiersze, niektore pisane po niemiecku.
- Slavne rano
- ?enam ?eskym
- Moje vlast
- Baru?ka
- Cesta z pouti
- ?tyry doby
, wydawano tak?e pod tytułem
?ty?i doby
- Dev?t k?i??
- Diva Bara
- Dlouha noc
- Dobry ?lov?k
- Domaci nemoc
- Dopisy z lazni Franti?kovych
- Hospodyn? na slovi?ko
- Chudi lide
- Chy?e pod horami
- Karla
- Listy p?itele p?itelkyni
- Ba?nie czeskich dzieci (Narodni bachorky a pov?sti)
; wydanie polskie 1990
- Obrazek vesnicky
- O dvanacti m?si?kach
- Pan u?itel
- Pomn?nka ?lechetne du?e
- Rozarka
- Selska politika
- Sestry
- Silny Ctibor
- Slovenske pohadky a pov?sti
- ↑
Robert Zarzycki.
?aga?skie Portrety - Bo?ena Nemcowa
. ?Goniec ?aga?ski”, 1997, wiosna. ?aga?.
brak numeru strony