Bitwa pod Guadalajar?
?
starcie zbrojne
, w
hiszpa?skiej wojnie domowej
maj?ce miejsce w dniach
8
?
23 marca
1937
w okolicach miasta
Guadalajara
w czasie
ataku
przeprowadzonego przez włoski
Corpo Truppe Volontarie
oraz wojska generała
Francisco Franco
na pozycj? wojsk republika?skich maj?cego na celu zdobycie stolicy Hiszpanii od połnocy.
Brały w niej udział wojska Republiki,
Brygady Mi?dzynarodowe
, włoski Corpo Truppe Volontarie, zło?ony z trzech dywizji Czarnych Koszul i jednej dywizji piechoty, wspieranych przez jednostki wojska generała Franco w postaci dywizji
Soria
. Przez wielu autorow jest traktowana jako jedna z operacji militarnych składaj?cych si? na
bitw? o Madryt
.
Po trzech nieudanych probach
natarcia
wojsk generała Franco na
Madryt
, prob? zdobycia stolicy podj?ł włoski Corpo Truppe Volontarie w sile czterech
dywizji
? około 35 tys. ludzi. Atak w pasie 25 km miała poprowadzi? 2. Dywizja Piechoty Czarnych Koszul "Fiamme Nere", a za ni? pod??a? miała 3. Dywizja Piechoty Czarnych Koszul "Penne Nere", za? 1. Dywizja Piechoty Czarnych Koszul "Dio lo Vuole" i 4. Dywizja Piechoty "Littorio" miały pozosta? w odwodzie. Prawe skrzydło miała zabezpiecza? hiszpa?ska Dywizja "Soria". Koncentracj? sił przeprowadzano jednak tak chaotycznie i pospiesznie, ?e oddziały Dywizji "Littorio" nadal były w fazie koncentracji, gdy natarcie si? rozpocz?ło. Korpus rozpocz?ł ofensyw? 8 marca o godz. 7:30, po połgodzinnym ostrzale artyleryjskim, przełamuj?c
obron?
50. Brygady republika?skiej, wzdłu? szosy Siguenza-Guadalajara-Madryt. Włosi byli zaskoczeni silnym oporem, ale 9 marca ruszyli ponownie, pozostawiaj?c daleko w tyle Dywizj? "Soria", ktora po kilku kilometrach stan?ła w miejscu. Na zagro?ony odcinek skierowano
XI Brygad? Mi?dzynarodow? im. Ernsta Thalmanna
(około 1000 ludzi) i jedn?
bateri?
dział. W trakcie natarcia Dywizji "Penne Nere", wspartej tankietkami z miotaczami ognia całkowicie zniszczono
Batalion im. Komuny Paryskiej
. XI Brygada opo?niła działania dwoch dywizji korpusu, ale została zmuszona do odwrotu po poniesieniu ci??kich strat. 10 marca wprowadzono do walki
XII Brygad? Mi?dzynarodow? im. Giuseppe Garibaldiego
, w składzie ktorej walczył polski
Batalion im. gen. Jarosława D?browskiego
. 11 marca siły włoskie zaj?ły pałac Ibarra. Czwartego dnia ofensywy, z powodu ?niegu i deszczu, siły włoskie zostały zatrzymane w miasteczku
Brihuega
[
potrzebny przypis
]
.
Siły brygad mi?dzynarodowych przeszły do
kontratakow
na lewe skrzydło nacieraj?cego korpusu, gdzie XII Brygada Mi?dzynarodowa zatrzymała marsz dywizji "Soria". Dowodztwo republika?skie wprowadzaj?c do walki dalsze oddziały oraz lotnictwo i czołgi, zdołało zatrzyma? 13 marca nast?pne natarcie Włochow, a nast?pnie przej?? do kontrataku. 14 marca XI Brygada Mi?dzynarodowa, wsparta sowieckimi czołgami wypchn?ła Włochow z Bruhuegi i okr??yła pałac Ibarra, podejmuj?c kilka prob ataku, odpartych jednak przez broni?cych si? w pałacu ?ołnierzy Czarnych Koszul z batalionu "Indomita" z 2. Dywizji "Fiamme Nere". Wraz z nadej?ciem zmierzchu wi?kszo?? włoskich ?ołnierzy wycofała si?, pozostawiono jednak ochotnikow, ktorzy postanowili walczy? do samego ko?ca. Po dziewi?ciu godzinach ci??kich walk i wysadzeniu wie?y pałacowej przez republikanow, pałac został zdobyty przez republikanow, a je?cow wymordowano.
Utworzony z walcz?cych oddziałow republika?ski IV. Korpus 18 marca przeszedł do przeciwnatarcia, przełamuj?c obron? włosk? na całej gł?boko?ci taktycznej. Kontrofensywa rozwin?ła si? pomy?lnie. Wojska nacjonalistyczne i włoskie atakowane były przez trzy dywizje republika?skie: 12., 14. i 11. dowodzon? przez generała
Listera Forjana
, oraz przez XI i XII Brygad? Mi?dzynarodow?
[1]
, wsparte oddziałami pancernymi. Włoskie, słabo opancerzone i uzbrojone tankietki
CV 33
nie miały szans w walce z republika?skimi czołgami
T-26
. Włosi byli nieustannie atakowani przez lotnictwo republika?skie, ostrzeliwuj?ce i bombarduj?ce włoskie kolumny, ktore ugrz?zły w błotnistych drogach. Włoskie lotnictwo zostało uwi?zione na ziemi - rozmoczona ziemia na polowych lotniskach nie pozwalała na start samolotow (republikanie mieli do dyspozycji betonowe lotniska). Dowodz?cy republika?skim lotnictwem, gen. Ignacio de Cisneros pisał: ?
W operacji tej, dzi?ki stosunkowo małej ilo?ci u?ytych samolotow nieprzyjacielskich, mieli?my mo?liwo?? skierowania do akcji maszyn wszelkiego typu, nawet samolotow szkolnych, je?li tylko mogły utrzyma? si? w powietrzu i ud?wign?? na pokładzie bomb? lub karabin maszynowy
”
[1]
.
19 marca Włosi rozpocz?li odwrot, mimo sprzeciwu wi?kszo?ci oficerow Czarnych Koszul, ktorzy uwa?ali, ?e powinno si? walczy? do ko?ca. Odwrot trwał a? do 23 marca. Korpus włoski poniosł do?? wysokie straty ? stracił on ok. 3 tys. zabitych i rannych. Wojska republika?skie zdobyły trzy tankietki, 25 dział, 85 karabinow maszynowych, 822 karabiny i pistolety, 10 mo?dzierzy, dwa działka przeciwlotnicze i 90 pojazdow
[2]
. W trakcie walk, oddziały republika?skie mordowały rannych i chc?cych si? podda? faszystow, m.in. brygada im. Garibaldiego wymordowała obro?cow pałacu Ibarra z dywizji "Fiamme Nere"
[3]
Pokonanie Korpusu Włoskiego było sukcesem wojsk republika?skich, umiej?tnie wykorzystanym przez propagand?. Mimo to, strona republika?ska poniosła znacznie wy?sze straty od przeciwnika i nie zdołała odbi? całego zdobytego przez Włochow terenu, ktorzy nadal utrzymywali 20-kilometrowy wyłom w liniach republikanow. Było to tak?e ostatnie wi?ksze zwyci?stwo Republiki w wojnie domowej. Bitwa pod Guadalajar? była ostatni? prob? zdobycia Madrytu przez nacjonalistow, a? do ko?ca wojny. Skierowali oni swoje siły na front połnocny.
- Thomas Hugh:
The Spanish Civil War
. Harper & Brothers, 1961.
ISBN
0-671-75876-4
.
Brak numerow stron w ksi??ce
- Praca zbiorowa:
Mała Encyklopedia Wojskowa. Tom 1
. Warszawa: MON, 1967.
Brak numerow stron w ksi??ce