Aschaffenburg
(nazwa lokalna:
Aschebersch
) ? miasto b?d?ce siedzib? jednego z powiatow bawarskiego okr?gu
Dolna Frankonia
. Obszar ten wchodzi tak?e w skład
regionu metropolitalnego Frankfurt/Ren-Men
.
Z blisko 70 tys. mieszka?cami Aschaffenburg jest najwi?kszym miastem bawarskiego odcinka Dolnego
Menu
, a drugim po
Wurzburgu
najludniejszym o?rodkiem miejskim regionu Dolna Frankonia. Znajduj? si? tutaj siedziby urz?du powiatowego oraz uczelnia
Hochschule Aschaffenburg
(inne j?zyki)
.
Wzgorza Spessartu
Rzeka Men
Aschaffenburg le?y na zachodnim kra?cu
Spessartu
i połnocno-zachodnim skraju, tzw. Mainviereck. Przez miasto przepływaj? rzeki
Men
i
Aschaff
. Aschaffenburski powiat grodzki od zachodu, połnocy i od wschodu otoczony jest ziemiami wchodz?cymi w skład powiatu ziemskiego Aschaffenburg. Na południu miasto graniczy z
powiatem Miltenberg
. Z Aschaffenburgiem granicz? nast?puj?ce gminy (wymienione zgodnie z ruchem wskazowek zegara, od połnocy zaczynaj?c):
Johannesberg
,
Glattbach
,
Goldbach
,
Hosbach
,
Haibach
,
Bessenbach
,
Sulzbach am Main
,
Niedernberg
,
Großostheim
,
Stockstadt am Main
,
Mainaschaff
i
Kleinostheim
.
Tylko w nielicznych miejscach w Europie wyst?puje
awenturyn
. Minerał ten jest wydobywany mi?dzy innymi w okolicach Aschaffenburga i w
Austrii
(w pobli?u
Mariazell
w
Styrii
). Wi?ksze ilo?ci tego bogactwa naturalnego wyst?puj? jedynie w rejonie
Uralu
.
Cz??ci miasta i jego otoczenie
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Podział Aschaffenburga na cz??ci miasta (
Stadtteile
) okre?lono w dokumencie z 2010 roku. Na podstawie tzw. ?Kleinraumige Gliederung 2010” zostały jasno okre?lone ich nazwy, powierzchnie i zaludnienie. W roku wydania dokumentu Aschaffenburg zamieszkiwany był przez 68 722 mieszka?cow. Miasto składało si? z 10 cz??ci miasta:
- ?rodmie?cie: 32 621 mieszka?cow, 841 ha
- Damm: 13 253 mieszka?cow, 731 ha
- Schweinheim: 10 918 mieszka?cow, 1598 ha
- Nilkheim: 5913 mieszka?cow, 802 ha
- Obernau: 4754 mieszka?cow, 810 ha
- Leider: 3206 mieszka?cow, 317 ha
- Strietwald: 2975 mieszka?cow, 755 ha
- Osterreicher Kolonie: 1681 mieszka?cow, 32 ha
- Gailbach: 1765 mieszka?cow, 316 ha
- Obernauer Kolonie: 1141 mieszka?cow, 45 ha
Cz?sto przyjmuje si? bł?dnie, ?e nazwa miasta ? ?Aschaffenburg” pochodzi od imienia
Askaniusz
. Pierwotne okre?lenie ?Ascafaburc” bierze jednak swoje ?rodła w poł?czeniu słow ?ascafa”, ktore oznacza rzek? Aschaff, ze staroniemieckiego okre?leniem ?burch” (wspołczesne niemieckie: ?Burg”), a zatem ?grod”.
Nazwy miasta:
- 976 Ascafaburc
- 982 Ascafaburg
- 1131 Aschapheneburch
- 1143 Aschafenburc
- 1173 Aschaffenbug
- po łacinie:
Asciburgum
Pozostało?ci murow miejskich
Aschaffenburg został zało?ony w V wieku przez
Alemanow
, jednak pierwsze ?lady osadnictwa ludzkiego na terenie miasta si?gaj? czasow
epoki kamienia
.
W 957 roku ksi???
Rudolf Szwabski
wzniosł tutaj ?wi?tyni? ? ?poprzedniczk?” dzisiejszej
kolegiaty ?wi?tych Piotra i Aleksandra
. W 982 roku miasto przeszło z r?k Ottona Bawarskiego w posiadanie Ottona II, a nast?pnie na własno?? kapituły w Moguncji, ktora ulokowała w nim swoj zarz?d.
Od X wieku do 1803 roku Aschaffenburg nale?ał do
Elektoratu Moguncji
i stanowił drug? siedzib? tamtejszych arcybiskupow, a całe jego terytorium było administrowane przez kapituł? mogunck?. W okresie ?redniowiecza i renesansu ziemie te uległy silnej fragmentaryzacji, jednak?e wi?ksza cz??? tzw. bawarskiego Dolnego Menu (z Aschaffenburgiem w jego centrum) pozostała niepodzielna. Z tego te? powodu miasto było znacz?cym o?rodkiem administracyjnym, tym bardziej i? rezydowali w nim cz?sto arcybiskupi-elektorzy
Rzeszy Niemieckiej
Moguncji.
W 975 roku rozpocz?ła si? budowa kolegiaty ?wi?tych Piotra i Aleksandra. W roku 989 arcybiskup moguncki ?
Willigis
zlecił zbudowanie w mie?cie drewnianego mostu ł?cz?cego oba brzegi Menu. Około roku 1122 arcybiskup
Adalbert von Saarbrucken
otoczył osad? murami. W 1144 roku miasto zyskało przywilej targowy, a w 1161 ? prawa miejskie. W 1346 wzniesiono mury miejskie wokoł podgrodzia oraz ko?cioła ?w. Agaty. W tym samym roku arcybiskup
Henryk z Virneburga
nadal ponownie Aschaffenburgowi prawa miejskie.
Moguncki arcybiskup i elektor Rzeszy Niemieckiej
Albrecht Hohenzollern
rezydował pocz?tkowo w
Halle an der Saale
, gdzie zgromadził wielkie zbiory sztuki, w tym wiele dzieł
Lucasa Cranacha starszego
. W wyniku wydarze? zwi?zanych z reformacj? w 1541 roku ratował si? on ucieczk? z Halle do Aschaffenburga, ktory nast?pnie obrał sobie za swoj? now? rezydencj?. Albrecht von Brandenburg przywiozł ze sob? wiele ze zgromadzonych przez siebie dzieł sztuki. W ten sposob znalazły si? w Aschaffenburgu liczne obrazy Cranacha. W zbiorach tych były rownie? obiekty sakralne, takie jak: ksi?ga-kalendarz zawieraj?ca przegrodki z relikwiami ?wi?tych na ka?dy dzie? roku. Jest on do dzi? wystawiany w
Muzeum Ko?cielnym Miasta Aschaffenburg
. Od momentu przybycia elektor von Brandenburg nad Men prowadzona była pomi?dzy nim a
Marcinem Lutrem
słynna wymiana listow dotycz?cych kwestii odpuszczenia grzechow i zbawienia duszy.
Bazylika Mniejsza oraz Muzeum Ko?cielne
W 1516 roku kolegiata ?wi?tych Piotra i Aleksandra zleciła
Matthiasowi Grunewaldowi
wykonanie malowideł ołtarza. W wyniku tzw.
wojen margrabiow
(inne j?zyki)
aschaffenburski zamek uległ zniszczeniu w 1552 roku. Dopiero
Johann von Kronenberg
(inne j?zyki)
w 1605 roku zlecił jego odbudow?, ktora została pomy?lnie zako?czona w 1619 roku. Na pami?tk? jego fundatora zacz?to go nazywa?
Johannisburgiem
. W latach 1631?1634 Aschaffenburg stanowił cz??? pa?stwa szwedzkiego z centrum administracyjnym w Moguncji.
Schloss Johannisburg
Po opanowaniu Moguncji przez Francuzow w 1798 roku, Aschaffenburg stał si? głown? siedzib? mogunckich arcybiskupow-elektorow. W 1803 roku
Karl Theodor von Dalberg
(ostatni moguncki arcybiskup i elektor Rzeszy Niemieckiej, jak i zarazem jej skarbnik) utworzył Ksi?stwo Aschaffenburga. Przez siedem lat miasto pełniło funkcj? stolicy pa?stwa. W okresie 1810-1813 Aschaffenburg był siedzib? najwy?szych władz
Wielkiego Ksi?stwa Frankfurtu
, w ktore to przeistoczyło si? wcze?niejsze Ksi?stwo Aschaffenburga. Pod koniec tzw.
Befreiungskriege
(inne j?zyki)
, po kongresie wiede?skim w 1814 roku, obszar ten razem z terytorium
Wielkiego Ksi?stwa Wurzburga
przeszedł pod zwierzchnictwo
Bawarii
. Od tego czasu ziemie te pozostaj? w jej granicach. W latach 1835?1865 burmistrzem miasta był
Adalbert von Herrlein
(inne j?zyki)
. W czasie sprawowania przez niego urz?du doszło do znacznego powi?kszenia si? liczby mieszka?cow miasta. W latach 1840?1848 krol bawarski
Ludwik I
zlecił wybudowanie w mie?cie
Pompejanum
. W czasie wojny prusko-austriackiej w okolicach Aschaffenburga miało miejsce jedno ze star? wrogich sobie armii (14.06.1866).
Pompejanum
Muzeum Historii i Kultury ?ydowskiej
Ju? na przełomie XIII/XIV wieku rodziny ?ydowskie zamieszkiwały miasto. Zmarłych przedstawicieli gminy starozakonnej chowano na tzw.
starym cmentarzu ?ydowskim
(inne j?zyki)
nieopodal Aschaffenburga (dzisiejsza dzielnica Schweinheim). W roku 1890 w granicach miasta (na starym cmentarzu miejskim) powstał nowy cmentarz ?ydowski, na ktorym znajduje si? dzi? mi?dzy innymi tablica upami?tniaj?ca siedmiu członkow gminy, ktorzy zgin?li podczas ucieczki z transportu do niemieckiego obozu w 1942 roku. ?wiadectwami dawnego ?ycia wyznawcow judaizmu w mie?cie s? budynki dawnej szkoły religijnej i dom rabina przy
Wolfsthalplatz
(inne j?zyki)
. Znajdowała si? tu dawniej rownie? synagoga (data powstania ? rok 1893). Dom modlitw został zniszczony przez oddziały SA w trakcie
wydarze? z listopada 1938 roku
. W pomieszczeniach zachowanego domu rabina władze miejskie Aschaffenburga w 1984 roku utworzyły Muzeum Historii i Kultury ?ydowskiej. W ramach stałej wystawy prezentowane s? materiały zwi?zane z wyp?dzeniem i zagład? ?ydow. Na placu, nazwanym na cze?? starozakonnego bankiera Wolfsthala, znajduje si? tablica upami?tniaj?ca przep?dzenie i mord około 300 ?ydowskich mieszka?cow Aschaffenburga.
Uliczki na Starym Mie?cie
Uliczki na Starym Mie?cie
Podczas drugiej wojny ?wiatowej, a dokładnie w 1945 roku, miasto zostało uznane przez nazistow za twierdz?, ktora powinna zosta? utrzymana za wszelk? cen?. Skutkiem czego Aschaffenburg oraz miejscowo?ci poło?one w jego pobli?u zostały w znacznej mierze zniszczone w nast?pstwie nalotow bombowych oraz ostrzału artyleryjskiego wojsk ameryka?skich. Wielu mieszka?cow straciło wtedy ?ycie. Pierwsz? zdobyt? przez aliantow cz??ci? miasta były okolice mostu kolejowego w Schweinheim, a dopiero po kilku dniach walk oddziały wojskowe dotarły do ?rodmie?cia. Podczas zdobywania Aschaffenburga zniszczeniu lub uszkodzeniu uległy liczne budynki, mi?dzy innymi zamek Johannisburg i Pompejanum. W 1954 roku zamek został odbudowany. Prace nad Pompejanum trwały w latach 1984?1994. Obecnie wspomniane dwa budynki stanowi? punkty rozpoznawcze Aschaffenburga.
Nowa zabudowa Placu Zamkowego
Po zako?czeniu wojny Aschaffenburg znajdował si? w
ameryka?skiej strefie okupacyjnej
. Powstał tutaj oboz
Displaced Persons
(DP). Umieszczono w nim wi?kszo?? z dawnych niemieckich wi??niow i pracownikow przymusowych z pobliskich terenow. Wielu z nich pochodziło z Polski oraz Ukrainy. Z inicjatywy nowych władz administracyjnych czasem rozpocz?to odbudow? miasta. W lecie 1958 roku został oddany do u?ytku w?zeł komunikacyjny (
autostrada A3
) Aschaffenburg-Centrum. W tym samym roku kolegiata ?wi?tych Piotra i Aleksandra otrzymała papieski tytuł
bazyliki mniejszej
. W roku 1978
Guido Knopp
zapocz?tkował cykl spotka? dotycz?cych historii i jej znaczenia. Odbywały si? one do 2008 roku pod nazw?
Aschaffenburger Gesprache
(inne j?zyki)
(
Rozmowy aschaffenburskie
) oraz stanowiły istotny element niemieckiego dyskursu na temat przeszło?ci kraju i narodu niemieckiego.
Hochschule Aschaffenburg
W latach 1990?1992 zostały zamkni?te w mie?cie bazy wojsk ameryka?skich: Taylor Barracks (dawny Urz?d Zaopatrzenia Dworu, Goldbacher Straße), Aschaffenburg Army Airfield (dawne lotnisko wojskowe, Mainwiesenweg), Fiori Barracks (dawne koszary, Christian-Schad-Straße), Graves Barracks (dawne koszary Bois Brule, Bayreuther Straße), koszary Jaeger (dawne koszary Jager, dzi? Hochschule Aschaffenburg), koszary Ready (dawne koszary artyleryjskie, Josef-Dinges-Strasße), koszary Smith (dawne koszary Lagarde, Am Funkhaus). W 2007 roku wojskowe obszary ?wiczeniowe w dzielnicy Schweinheim i Gailbach zostały zwrocone ich dawnym wła?cicielom.
Szkoł? wy?sz?
Fachhochschule Wurzburg-Schweinfurt
(inne j?zyki)
otwarto w 1995 roku, a za jej siedzib? obrano dawne koszary
Jager
. Z niej wyodr?bniła si? z czasem Hochschule Aschaffenburg.
Rozszerzanie si? granic miasta
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Obernau ? widok ratusza
Do miasta Aschaffenburg zostały przył?czone nast?puj?ce miejscowo?ci:
- 1 marca 1901 ? Leide
- 1 czerwca 1901 ? Damm
- 1 kwietnia 1939 ? Schweinheim
- 1 kwietnia 1975 ? Gailbach
- 1 maja 1978 ? Obernau
Zmiany zaludnienia na przestrzeni wiekow
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Od ?redniowiecza do czasow nowo?ytnych liczba mieszka?cow Aschaffenburga rosła powoli, aby nast?pnie w wyniku kl?sk głodu, wojen lub epidemii znowu si? zmniejszy?. Tak wła?nie działo si?, mi?dzy innymi, po
wojnie trzydziestoletniej
(1618-1648) oraz po wybuchu epidemii
d?umy
w 1635 roku.
Dzielnica z zabudow? secesyjn?
Wedle szacunkow mogunckiej General Custine z roku 1792 miasto zamieszkiwało ponad 3000 ludzi. W okresie francuskiej okupacji lewego brzegu Renu du?a cz??? dworu elektora Moguncji przeniosła si? do Aschaffenburga. Liczba mieszka?cow podniosła si? wtedy do około 6600 (1812 rok). Zaludnienie miasta wzrosło tak?e w okresie uprzemysłowienia. W 1900 roku mieszkało tu 18 000 ludzi.
Widoczne zmiany w zaludnieniu miasta widoczne s? w okresie drugiej wojny ?wiatowej. W wyniku dwudziestu alianckich nalotow bombowych na miasto pomi?dzy wrze?niem 1940 i marcem 1945 ogromna cz??? Aschaffenburga legła w gruzach. Podczas najci??szego bombardowania z 21 listopada 1944 ?mier? poniosły 344 osoby. W wyniku ewakuacji, wyp?dzenia lub atakow bombowych miasto straciło jedn? trzeci? swych mieszka?cow ? 14 518 ludzi. Poziom zaludnienia spadł w wyniku tego z 45 379 (rok 1939) do 30 861 (grudzie? 1945 roku). W 1950 roku liczba ludno?ci Aschaffenburga osi?gn?ła stan przedwojenny. Pod koniec grudnia 2006 miasto zamieszkiwało, według oficjalnych danych, 69 863 ludzi, co stanowiło tak?e najwy?szy wska?nik zaludnienia w jego historii. Wedle spisu powszechnego ?Zensus 2011” z dnia 31.12.2011 mieszkało tu 67 470 ludzi.
Flaga z herbem miasta
Na srebrnym tle czerwony zamek w wie?ami bocznymi zwie?czonymi niebieskimi dachami. W bramie o kształcie li?cia koniczyny zasiada biskup (lub
?w. Marcin
), ktory swoj? praw? r?k? błogosławi, natomiast w lewej r?ce trzyma złoty
pastorał
. Jest on ubrany w srebrne
pallium
i niebiesk?
mitr?
.
Błogosławi?cy ?w. Marcin, patron arcybiskupstwa mogunckiego, jak i pallium, ktore stanowi nierozł?czny element stroju biskupiego, symbolizuj? wielowiekow? przynale?no?? miasta do
Arcybiskupstwa Moguncji
.
Pierwsze przedstawienie herbu miejskiego, jako piecz?ci z wosku, pochodzi z roku 1236. Przestał on by? u?ywany po
wojnach chłopskich
(1526 rok), kiedy to miasto zostało odebrane arcybiskupowi mogunckiemu Albrechtowi von Mainz. Dopiero krol Ludwik I Bawarski zadecydował o ponownym nadaniu miastu jego starego herbu (1.04.1836 roku), na podstawie ktorego w po?niejszych czasach dobrano kolory flagi miejskiej ? ziele?, czerwie? i biel.
W mie?cie rozwin?ł si? przemysł odzie?owy, maszynowy, metalowy oraz papierniczy
[1]
.
Pozostało?? wie?y obronnej (mur miejski)
Jedna z ozdob na ?cianie zabytkowego budynku
Zabytkowa zabudowa miasta zachowała si? na przedmie?ciach oraz w kilku miejscach aschaffenburskiej starowki. Wi?kszo?? oryginalnej zabudowy dawnego centrum znajduje si? pomi?dzy
zamkiem
i
Stiftsmuseum der Stadt Aschaffenburg
(pol. Muzeum Ko?cielne). Zaliczaj? si? do niej głownie dawne mieszcza?skie domy o
konstrukcji szachulcowej
. Napotka? mo?na tutaj tak?e liczne obiekty o cechach budowli doby baroku, gotyku, historyzmu, klasycyzmu i renesansu. Znajduj? si? przy Dalbergstraße, Metzgerstraße, Pfaffengasse, Sackgasse, Schlossgasse, Stiftsgasse oraz Webergasse. Warte uwagi s? tak?e pozostało?ci umocnie? miejskich ? wie?e: Herstalltor, Schenkentor oraz fragmenty murow miejskich przy Brennofengasse, Suicardurstraße Schlossberg, Schlossgarten oraz
Parku Schontal
.
Wiele przedwojennych obiektow w nienaruszonym stanie znajduje si? na przedmie?ciach miasta, np.
Gentilburg
i secesyjne wille na Friedrichstraße, Weißenburgerstraße oraz Gruenerwaldstraße.
W?rod odbudowanych obiektow zniszczonych w czasie II wojny ?wiatowej nale?y wymieni?:
dwor Schonborn
(niem.
Schonborner Hof
), klasztor Kapucynow (niem.
Kapuzinerkloster
), ko?cioł Jezuitow (niem.
Jesuitenkirche
), ko?cioł Matki Boskiej (niem.
Muttergottespfarrkirche
), tzw. ?Lwia Apteka” (niem.
Lowenapotheke
),
Pompejanum
,
Stiftskirche
, teatr miejski oraz zamek
[2]
.
Starowka Aschaffenburga widziana z brzegu Menu
Ko?cioł Naj?wi?tszej Maryi Panny
Ewangelicki ko?cioł Chrystusa
- Katolickie
- Bazylika ?w. Piotra i Aleksandra w Aschaffenburgu
- Kaplica pod wezwaniem Dobrego Pasterza
- Kaplica ?Maria, Matka Ko?cioła” w Maria-Ward-Schule
- Kaplica Zamkowa ?w. Jana Chrzciciela
- Ko?cioł ?w. Krzy?a
- Ko?cioł Serca Jezusowego
- Ko?cioł ?w. El?biety
- Ko?cioł ?w. Katarzyny
- Przytułek ?w. Katarzyny
- Ko?cioł Narodzenia Naj?wi?tszej Maryi Panny
- Ko?cioł Piaskowy
- Ko?cioł Szpitalny ?w. Katarzyny
- Ko?cioł Jezuicki
- Ko?cioł ?w. Agaty
- Ko?cioł ?w. Gertrudy
- Ko?cioł ?w. Jozefa
- Ko?cioł ?w. Kiliana
- Ko?cioł ?w. Konrada
- Ko?cioł ?w. Laurentiusa
- Ko?cioł ?w. Michała
- Ko?cioł ?w. Mateusza
- Ko?cioł ?w. Piusa
- Ko?cioł ?w. Piotra i Pawła
- Ko?cioł Naj?wi?tszej Maryi Panny
- Ewangelickie
- Ko?cioł Chrystusa
- Ko?cioł ?w. Pawła
- Ko?cioł ?w. Łukasza
- Ko?cioł ?w. Jakuba
- Ko?cioł ?w. Mateusza
- Ko?cioł Lutra
Teatr Miejski
Muzeum Dom Gentila
Tzw. zameczek w Parku Schonbusch
- Stadttheater Aschaffenburg
(inne j?zyki)
, ktorego budow? w 1811 roku zlecił arcybiskup-elektor Karl Theodor von Dalberg
- Hala Miejska
- Arena Dumy Frankijskiej
- Kabaret w Hofgarten
- AbaKuZ e.V.
- Casino
- Colos-Saal
- mot modernes theater aschaffenburg e. V.
- Zimmertheater, Spielstatte der Jungen Buhne Aschaffenburg e. V.
- Ludwigstheater
- ab:art-theater
- Erthaltheater
- Story Stage Marchentheater Aschaffenburg
W mie?cie rozgrywany jest kobiecy turniej
tenisowy
, pod nazw?
Schonbusch Open powered by Brandt & Partner
, zaliczany do rozgrywek rangi
ITF
, z pul? nagrod 25 000 $
[3]
.
Istnieje tutaj tak?e klub
piłki no?nej
,
Viktoria Aschaffenburg
, zało?ony w 1901 roku.
Ludzie zwi?zani z Aschaffenburgiem
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Z tym tematem zwi?zana jest kategoria:
Ludzie zwi?zani z Aschaffenburgiem
.
| Miasta
|
|
|---|
| Gminy targowe
|
|
|---|
| Gminy
|
|
|---|
| Obszary wolne administracyjnie
|
|
|---|
| Wspolnoty administracyjne
|
|
|---|
| Miasta na prawach powiatu
|
|
|---|
| Powiaty
|
|
|---|
- Siedziba kraju zwi?zkowego:
Monachium
(Munchen)
| Miasta na prawach powiatu
|
|
|---|
| Powiaty
|
|
|---|
Regiony
(
Planungsregion
)
|
|
|---|
Rejencje
(
Regierungsbezirk
)
|
|
|---|
