Ambazonia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ambazonia
Flaga
Godło
Flaga Godło
Położenie
J?zyk urz?dowy

angielski

Stolica

Buea

Typ pa?stwa

pa?stwo nieuznawane ,
proto-pa?stwo

Powierzchnia
 ? całkowita


ok. 43 000 km²

jednostronnie ogłoszona niepodległo??

od Kamerunu
1 pa?dziernika 2017

Ambazonia , Federalna Republika Ambazonii ? samozwa?cze pa?stwo [a] nieuznawane mi?dzynarodowo znajduj?ce si? w Afryce Zachodniej , formalnie cz??? Kamerunu . Ambazonia zajmuje terytorium kameru?skich prowincji Region Połnocno-Zachodni i Region Południowo-Zachodni , chocia? nie sprawuje w pełni nad nimi kontroli.

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Nazwa kraju pochodzi od zatoki Ambas [1] . Terytorium obecnej Ambazonii od 1922 roku było cz??ci? brytyjskiego terytorium mandatowego Kamerun Brytyjski [2] . Po uzyskaniu niepodległo?ci przez Kamerun Francuski (wcze?niej nale??cy do Francji ) i Nigeri? (wcze?niej nale??c? do Imperium Brytyjskiego ) w 1961 roku odbyło si? referendum, w ktorym mieszka?cy Kamerunu Brytyjskiego mieli zdecydowa? o doł?czeniu do Nigerii lub Kamerunu Francuskiego; w referendum nie dano im jednak mo?liwo?ci głosowania na utworzenie nowego niepodległego pa?stwa na terenie dotychczasowego Kamerunu Brytyjskiego [3] . W wyniku referendum połnocna cz??? terytorium doł?czyła do Nigerii, za? Kamerun Południowy stał si? cz??ci? Federacji Kamerunu . W 1972 roku Kamerun z pa?stwa federacyjnego został przekształcony w pa?stwo unitarne [4] . W 2006 roku Ambazonia została przyj?ta do Organizacji Narodow i Ludow Niereprezentowanych (w 2021 roku Ambazonia przestała by? członkiem organizacji). W 1999 i 2009 ambazo?scy separaty?ci proklamowali niepodległo?? Ambazonii, lecz deklaracje te nie spowodowały dalszych konsekwencji [5] .

Protesty i ogłoszenie niepodległo?ci [ edytuj | edytuj kod ]

Mapa kryzysu anglofo?skiego, na niebiesko terytoria kontrolowane przez ambazo?skich separatystow, na czerwono przez siły rz?dowe, na ?ołto tereny o niepewnej przynale?no?ci i miejsca trwaj?cych star?

W 2016 i 2017 roku w Kamerunie Południowym doszło masowych protestow i strajkow z powodu dyskryminacji i marginalizacji ludno?ci angielskoj?zycznej; du?a ich cz??? została siłowo rozp?dzona [6] . W czasie protestow dochodziło do star? mi?dzy protestuj?cymi a kameru?skimi siłami bezpiecze?stwa. 1 pa?dziernika 2017 roku doszło do jednostronnego ogłoszenia niepodległo?ci przez Ambazoni?. Kamerun nie uznał tej proklamacji i rozpocz?ł rozmieszczanie wojsk i przymusowe ewakuacje mieszka?cow miejscowo?ci le??cych w Kamerunie Południowym. Doszło do rozpocz?cia walk partyzanckich pomi?dzy ro?nymi separatystycznymi wojskowymi organizacjami a wojskiem kameru?skim (konflikt ten jest nazywany kryzysem anglofo?skim ). Z czasem konflikt zacz?ł si? przeradza? w konflikt o niskiej intensywno?ci [7] . W wyniku konfliktu zgin?ło około 4000 osob, a ponad poł miliona został zmuszonych do zmiany miejsca zamieszkania (cz??? trafiła do Nigerii) [8] . W 2020 roku pod pełn? kontrol? ambazo?skich separatystow znajdowało si? kilka wiosek w departamencie Lebialem [9] .

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

  1. Ambazonia cz?sto nie jest klasyfikowana jako pa?stwa, a jako tzw. proto-pa?stwo  (inne j?zyki) (podobnie jak np. Azawad czy Pa?stwo Islamskie ) lub terytorium separatystyczne , ze wzgl?du na brak kontroli nad wi?kszo?ci? deklarowanego terytorium kraju, ci?gle trwaj?ce walki z Kamerunem, brak tzw. "okrzepni?cia niepodległo?ci" i ambazo?ski kryzys przywodztwa  (inne j?zyki) .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. Will 'Ambazonia' become Africa’s newest country? [online], Deutsche Welle [dost?p 2022-07-20] ( ang. ) .
  2. Kamerun: Kryzys w angloj?zycznej cz??ci kraju nasila si? [online], Polskie Centrum Studiow Afrykanistycznych, 20 pa?dziernika 2017 [dost?p 2022-07-20] ( pol. ) .
  3. History [online], ambazonia.org [dost?p 2022-07-20] .
  4. UNPO: Timeline: Unfolding of the Independence Movement in Ambazonia [online], unpo.org [dost?p 2022-07-20] .
  5. Cameroon’s Anglophone Crisis at the Crossroads [online], Crisis Group, 2 sierpnia 2017 [dost?p 2022-07-20] ( ang. ) .
  6. Amindeh Blaise   Atabong , Mass protests in Cameroon are exposing the fragility of its dual French-English system [online], Quartz, 24 listopada 2016 [dost?p 2022-07-20] ( ang. ) .
  7. Konrad   Gadera , Kl?ska demobilizacji bojownikow w Ambazonii [online], Konflikty.pl, 29 czerwca 2022 [dost?p 2022-07-20] ( pol. ) .
  8. Jess   Craig , Violence in Cameroon’s Anglophone crisis takes high civilian toll [online], aljazeera.com [dost?p 2022-07-20] ( ang. ) .
  9. Cameroun/Securite au NoSo : l’etau se resserre autour de Field Marshall [online] .