Aleksandras Stulginskis

Data i miejsce urodzenia	1885 ? ↗
Data ?mierci	1969
Prezydent Litwy
Okres	od maj 1918 do maj 1926
Przynale?no?? polityczna	chadecja
Poprzednik	Antanas Smetona
Nast?pca	Kazys Grinius
p.o. Prezydent Litwy
Okres	od 19 grudnia 1926 do 19 grudnia 1926
Poprzednik	Jonas Staugaitis
Nast?pca	Antanas Smetona
Wicepremier Litwy
Okres	od 12 marca 1919 do 12 kwietnia 1919
Multimedia w Wikimedia Commons

Aleksandras Stulginskis ( wymowa ^ⓘ ) (ur. 26 lutego 1885 w Kutaliai koło Taurogow , zm. 22 wrze?nia 1969 w Kownie ) ? litewski polityk , zało?yciel litewskiej chadecji (LKD ? Litewscy Chrze?cija?scy Demokraci), wicepremier i dwukrotny prezydent Litwy .

Urodził si? w rodzinie posiadaczy ziemskich. Uczył si? w szkole elementarnej w Kaltinenai, po?niej ucz?szczał do słynnego gimnazjum w Lipawie , po ktorego uko?czeniu zapisał si? do Akademii Teologicznej w Kownie . W po?niejszym okresie kontynuował studia z zakresu filozofii i teologii na austriackiej uczelni w Innsbrucku . Nie zdecydował si? jednak na ?wi?cenia kapła?skie i podj?ł studia w Instytucie Agronomii w Halle , ktore uko?czył w roku 1913. Przed wojn? pisywał artykuły w litewskiej prasie na temat rolnictwa , podczas okupacji niemieckiej za? działał w ruchu pomocy ofiarom wojny, korespondował do gazet oraz prowadził kursy dla nauczycieli. Przez długi czas szefował stowarzyszeniu ?Rytas” (??wit”), pod Wilnem uprawiał ogrod, z ktorego dochody przekazywał sierotom. W 1918 r. zacz?ł wydawa? gazet? ?Ukininkas” (?Rolnik”), ?Ukininko kalendorius” (?Kalendarz rolnika”).

Był jednym z zało?ycieli litewskiej chadecji , przewodnicz?cym jej Komitetu Centralnego. Zapisał si? rownie? jako wspołautor memorandum do prezydenta Wilsona o uznanie litewskiej pa?stwowo?ci przez Stany Zjednoczone . W przeciwie?stwie do Antanasa Smetony orientował si? politycznie na pa?stwa Ententy . Zasłu?ył si? jako jeden ze wspołorganizatorow Konferencji Litewskiej w Wilnie, za co wybrano go do Rady Pa?stwa ( Taryby ). 16 lutego 1918 podpisał akt niepodległo?ci . Po zako?czeniu wojny szefował komisji ds. uchod?cow, bardzo wiele pomogł Litwinom wracaj?cym z Rosji sowieckiej . Wyst?pował przeciwko planom litewskich monarchistow , pomysł osadzenia na tronie Mendoga II uwa?ał za fars?, nie licuj?c? z powag? pa?stwa litewskiego. Opowiadał si? jednoznacznie za Litw? republika?sk? i demokratyczn?. Organizował wojsko litewskie w celu odparcia atakow bolszewikow oraz armii polskiej.

W gabinecie Dovydaitisa pełnił funkcj? zast?pcy premiera i ministra spraw zagranicznych, po?niej szefował resortowi rolnictwa i opieki społecznej. W maju wybrano go na marszałka konstytucyjnego Seimasu i zarazem szefa pa?stwa, ktor? to funkcj? sprawował do maja 1926 roku.

Po wojskowym zamachu stanu z 17 grudnia 1926 wybrano Stulginskisa na szefa Seimasu i był nim a? do rozwi?zania nieprzychylnego Smetonie parlamentu. Po?niej osiadł w maj?tku niedaleko Kretyngi i pisywał do czasopisma ?XX am?ius” (?Wiek dwudziesty”). Brał udział w pierwszym ?wiatowym Kongresie Litwinow w 1938 w Kownie , gdzie wygłosił dramatyczn? mow? w obronie demokracji i praw obywatelskich ? przeciwko re?imowi Smetony. Pierwsze lata sowieckiej okupacji sp?dził w maj?tku Jokubavas. Nie omin?ła go jednak radziecka lista proskrypcyjna i w czerwcu 1941 r. został aresztowany i deportowany do łagru pod Krasnojarskiem (?on? zesłano do republiki Komi ).

W 1952 r. ju? oficjalnie skazany na 25 lat łagrow, za ?antysocjalistyczn? i klerykaln? działalno??” w mi?dzywojniu . Po ?mierci Stalina zwolniony, nie zdecydował si? na emigracj? i powrocił w 1956 roku do kraju. Zamieszkał wraz z ?on? w Kownie , gdzie zmarł 22 wrze?nia 1969. Pochowano go na cmentarzu Poniemu?skim w Kownie.