Adalbert
(ur. ok.
1000
r., zm.
16 marca
1072
w
Goslar
) ?
arcybiskup Hamburga-Bremy
od
1043
roku, bliski wspołpracownik i jedna z najwa?niejszych postaci na dworze
krolow Niemiec
w połowie XI wieku.
Adalbert pochodził z
tury?skiego
rodu hrabiow
Goseck
, prawdopodobnie spokrewnionych z po?niejszymi
Wettinami
. Przeznaczony przez matk? do kariery duchownej i oddany do szkoły katedralnej w
Halberstadt
, został tam
kanonikiem
, a w 1032 roku
prepozytem
. W 1043 roku
krol niemiecki
(i po?niejszy cesarz)
Henryk III Salicki
wyznaczył go na
arcybiskupa Hamburga-Bremy
. Od tego momentu Adalbert był wa?n? postaci? na krolewskim dworze (m.in. kluczowym wykonawc? polityki Henryka w połnocnej
Rzeszy
), a tak?e zacz?ł realizowa? szeroko zakrojone plany zwi?zane z rozwojem obj?tej przez siebie diecezji.
W 1045 roku prawdopodobnie uczestniczył w wyprawie krola przeciwko
Lucicom
, z kolei w 1046 roku był z nim w
Rzymie
. By? mo?e to on był Adalbertem, wymienianym w ?rodłach jako cesarski kanclerz Włoch. Podczas wyprawy włoskiej Henryk III zaproponował Adalbertowi nawet stanowisko papie?a, Adalbert jednak odmowił, wysuwaj?c zamiast siebie swego przyjaciela Suidgera (po?niejszego
Klemensa II
). Głowny swoj wysiłek kierował jednak na rozwoj diecezji.
Podj?ł intensywn? prac? ewangelizacyjn? w
Skandynawii
(wysyłał misje tak?e do
Finlandii
, na
Orkady
,
Islandi?
i
Grenlandi?
) oraz w?rod Słowian, gdzie wspomagał je chrze?cija?ski ksi???
Obodrytow
Gotszalk
. Plany władcow skandynawskich, ktorzy pragn?li uzyska? własne arcybiskupstwa, uniezale?niaj?c si? w ten sposob od arcybiskupa Hamburga-Bremy Adalbert (ktorego zgoda była niezb?dna do utworzenia nowych arcybiskupstw na terenie jego archidiecezji) wykorzystał w celu realizacji zamiaru przekształcenia Hamburga w centrum
patriarchatu
Połnocy ? ktory nadal posiadałby zwierzchnictwo nad planowanymi arcybiskupstwami skandynawskimi. W tym celu planował rozwoj sieci swych
sufraganii
na całym tym obszarze (ł?cznie z Grenlandi?). Ostatecznie plany Adalberta si? nie powiodły z uwagi na opor Rzymu ? co prawda zale?no?? ko?cioła skandynawskiego wobec Hamburga została utrzymana (?adnego arcybiskupstwa nie powołano), Adalbert zdołał uzyska? od papie?a
Leona IX
jedynie tytuły
legata papieskiego
oraz
wikariusza apostolskiego
(1053). Z kolei w?rod Słowian ok. 1060 roku zało?ył dwie nowe sufraganie, w
Ratzeburgu
i
Mecklenburgu
.
My?l?c o pozycji Hamburga w hierarchii Ko?cioła, Adalbert jednocze?nie starał si? o umocnienie pot?gi materialnej biskupstwa. Od polegaj?cego na nim Henryka III uzyskiwał liczne nadania dobr. Na tle konkurencji o ?wieckie wpływy w połnocnej Rzeszy powstała wrogo?? mi?dzy Adalbertem a
ksi???tami saskimi
z rodu
Billungow
. Jednak za ?ycia Henryka III, cesarz udzielał arcybiskupowi oparcia w tym konflikcie.
Gdy Henryk III zmarł w 1056 roku, regencj? nad małoletnim krolem
Henrykiem IV
obj?ła jego matka, cesarzowa
Agnieszka
, a Adalbert utracił swoj? pozycj? na dworze. Sytuacja zmieniła si? na pocz?tku lat 60., gdy wskutek zamachu kontrol? nad młodym krolem przej?ł
arcybiskup Kolonii
Anno
. Prawdopodobnie pocz?tkowo Adalbert wspołpracował z Annonem, jednak obaj pozostali rywalami, a w 1063 r. Adalbert zdołał odsun?? Annona od krola, na ktorego zdobył du?y wpływ, i samemu przej?? kontrol? nad Rzesz?. Swoj? owczesn? pozycj? wykorzystywał do znacznego rozszerzania zasi?gu posiadło?ci arcybiskupstwa, podporz?dkował sobie m.in. hrabstwo
Stade
, opactwa
Korbei
i
Lorsch
,
Duisburg
.
Tak znacz?cy wzrost pot?gi Adalberta spotkał si? z ?yw? opozycj? innych dostojnikow ?wieckich i ko?cielnych Rzeszy (z arcybiskupami Kolonii i
Moguncji
na czele), ktora zdołała na sejmie w styczniu 1066 roku doprowadzi? do jego usuni?cia z dworu krolewskiego. Diecezj? Adalberta najechali i spustoszyli Billungowie, Adalbert musiał ucieka? na poł roku do
Goslaru
. Tak?e w?rod
Obodrytow
wybuchło powstanie poga?skie, podczas ktorego zgin?ł ksi??? Gotszalk, a efekty dotychczasowej pracy ewangelizacyjnej (w tym ustanowiona krotko wcze?niej organizacja ko?cielna) zostały całkiem zniweczone. Co wi?cej, efektem powstania było zniszczenie
Hamburga
.
W 1069 roku Adalbert został wezwany na powrot na dwor krolewski, zdołał odzyska? tak?e cz??? odebranych mu dobr oraz cz??ciowo odbudowywał swoje wpływy polityczne. Powrocił tak?e do planow powi?kszenia znaczenia diecezji. Na przeszkodzie tym zamierzeniom stan?ła jednak rychła ?mier? arcybiskupa. Pochowany został w
katedrze w Bremie
.