?elu ?elew

Желю Желев

Data i miejsce urodzenia	3 marca 1935 Weselinowo
Data i miejsce ?mierci	30 stycznia 2015 Sofia
Prezydent Bułgarii
Okres	od 1 sierpnia 1990 do 22 stycznia 1997
Przynale?no?? polityczna	Zwi?zek Sił Demokratycznych
Wiceprezydent	Atanas Semerd?iew (1990?1992) Błaga Dimitrowa (1992?1993)
Poprzednik	Nikołaj Todorow (p.o.)
Nast?pca	Petyr Stojanow
Przewodnicz?cy Zwi?zku Sił Demokratycznych
Okres	od 7 grudnia 1989 do 1 sierpnia 1990
Przynale?no?? polityczna	Zwi?zek Sił Demokratycznych
Nast?pca	Petyr Beron
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

?elu Mitew ?elew , bułg.   Желю Митев Желев (ur. 3 marca 1935 w Weselinowie ^[1] , zm. 30 stycznia 2015 ^[2] w Sofii ) ? bułgarski filozof i polityk, dysydent , zało?yciel Zwi?zku Sił Demokratycznych (SDS), w latach 1990?1997 prezydent Bułgarii .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

W 1958 uko?czył studia filozoficzne na Uniwersytecie Sofijskim im. ?w. Klemensa z Ochrydy (1958). Był aktywist? bułgarskiego Komsomołu i członkiem Bułgarskiej Partii Komunistycznej . W latach 1961?1964 pracował na macierzystej uczelni. Został pozbawiony pracy i wykluczony z partii za krytyk? dogmatow filozofii marksistowskiej , przez kilka lat pozostawał bez stałego zatrudnienia. W 1974 uzyskał stopie? kandydata nauk . W 1975 podj?ł zatrudnienie w Instytucie Kultury, w latach 1977?1982 kierował jedn? z sekcji ^[1] . W 1982 opublikował ksi??k? Faszizmyt (j?zyk pol. Faszyzm ), uko?czon? ju? w 1967 ^[3] . Kilka tygodni po?niej władze zdecydowały o jej wycofaniu ze sprzeda?y z powodu nasuwaj?cych si? porowna? z komunizmem , do tego czasu rozprowadzono jednak około 60% z dziesi?ciotysi?cznego nakładu ^[3] .

W 1988 był jednym ze wspołzało?ycieli organizacji ?Kłub za podkrepa na głasnostta i preustrojstwoto” (nawi?zuj?cej nazw? do radzieckiej pieriestrojki ), wraz z ni? działał na rzecz odsuni?cia Todora ?iwkowa od władzy. W grudniu 1989 został przewodnicz?cym nowo powstałego Zwi?zku Sił Demokratycznych, zrzeszaj?cego ugrupowania i ruchy opozycyjne. W 1990 został posłem do konstytuanty . Przewodniczył reprezentacji SDS w trakcie rozmow tzw. okr?głego stołu ^[1] .

1 sierpnia 1990 parlament powołał go na urz?d prezydenta Bułgarii ^[1] . W 1992 kandydował w pierwszych bezpo?rednich wyborach prezydenckich w parze z Błag? Dimitrow? jako kandydatk? na wiceprezydenta. W pierwszej turze uzyskali około 44,7% głosow, zwyci??aj?c w drugiej turze głosowania z poparciem 52,9% głosuj?cych ^[4] . W 1993 doszło do konfliktu prezydenta z macierzystym ugrupowaniem na tle wspierania przez niego rz?du Lubena Berowa . Z tego samego powodu w 1993 do dymisji podała si? wiceprezydent Błaga Dimitrowa ^[5] . W 1996 nie uzyskał nominacji ze strony SDS i nie ubiegał si? o reelekcj? ^[1] . Pi?cioletni? kadencj? zako?czył 22 stycznia 1997 ^[6] .

W 1997 wspierane przez niego ugrupowanie liberalne poniosło pora?k? w wyborach parlamentarnych. ?elu ?elew zało?ył własn? fundacj?, działał te? w Mi?dzynarodowce Liberalnej . Przewodniczył think tankowi skupiaj?cemu politykow z krajow bałka?skich ^[1] .

Publikacje [ edytuj | edytuj kod ]

• Samodejnoto izkustwo w usłowijata na nauczno-techniczeskata rewolucija (1976)
• Modałnite kategorii (1978)
• Fiziczeskata kułtura i sporta w urbaniziranoto obsztestwo (1979)
• Faszizmyt (1982, 1990)
• Czowekyt i negowite licznosti (1991)
• Rełacionna teorija za licznostta (1993)
• Inteligencija i politika. Statii, eseta, reczi, interwjuta (1995)
• Nowata wynszna politika na Byłgarija i NATO (1995)

Odznaczenia i wyro?nienia [ edytuj | edytuj kod ]

Otrzymał odznaczenia pa?stwowe, w tym francuskie , hiszpa?skie , portugalskie i wenezuelskie , odznaczony rownie? Krzy?em Wielkim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (1994) ^[7] oraz Orderem 8 Wrze?nia (2010) ^[8] . Wyro?niony o?mioma doktoratami honoris causa przyznanymi przez uczelnie z siedmiu krajow.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]