Zobacz te?: inne znaczenia słowa ??wi?ty” .

?wi?ty ( hebr . qodesz lub kodesz oznacza ?oddzielony”) ? stosowane przez chrze?cijan okre?lenie człowieka, ktory ?przebywa z Bogiem w niebie” ^[1] . W Nowym Testamencie słowo ?wi?ty lub ?wi?ci u?ywane jest pod adresem wszystkich wierz?cych w ?mier? i zmartwychwstanie Jezusa. To poj?cie wyst?puje rownie? w innych religiach.

Chrze?cija?stwo [ edytuj | edytuj kod ]

W Biblii [ edytuj | edytuj kod ]

Poj?cie ??wi?tego” w Biblii odnoszone jest cz?sto do ?yj?cej osoby, ktora post?puje zgodnie z przykazaniami Boga i trzyma si? z daleka od wszystkich ziemskich, grzesznych praktyk i przyjemno?ci. ?wi?ty to ten, ktory poszedł za Chrystusem i jest ju? zbawiony. Hebrajskie słowo ??wi?ty” oznacza oddzielony i ma ono w Biblii dwa aspekty: oddzielenie od czego? i oddzielenie dla czego?. Najpro?ciej mowi?c jest to oddzielenie od grzechu dla Boga. W Nowym Testamencie poj?cie ?wi?tych jako chrze?cijan pojawia si? wielokrotnie, m.in. w: Dz 9, 32, 41; Rz 1, 7; 12, 13; 1 Kor 16, 1; 2 Kor 1,1.

Katolicyzm [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: ?wi?ci i błogosławieni Ko?cioła katolickiego .

Ko?cioł nadaje tytuł ?wi?tego osobie, ktora w sposob wybitny realizowała wypływaj?ce z wiary warto?ci i po ?mierci była otaczana przez innych kultem . W tym wypadku ?wi?ci cz?sto pełni? funkcj? wzorca osobowego. Mianem ?wi?tego okre?la si? zazwyczaj m?czennikow za wiar? , mistykow , ludzi o wielkiej pobo?no?ci, cz?sto zało?ycieli bractw religijnych i zakonow , ale te? kapłanow , filozofow i osoby ?wieckie .

Oprocz znaczenia biblijnego, okre?lenia ??wi?ty” u?ywa si? wobec:

1. Osoby zmarłej, ktora po ?mierci przebywa w niebie.
2. Osoby kanonizowanej (tytuł) ? ogłoszonej ?wi?t?. Pozwala si? na jej powszechny kult w całym Ko?ciele katolickim.

We wczesnym chrze?cija?stwie ?wi?to?? przypisywana była przez tradycj? religijn?, np. wszyscy m?czennicy od razu po ?mierci byli uznawani za ?wi?tych. Z czasem wypracowano szczegołowe normy dotycz?ce ogłoszenia danej osoby ?wi?t?. Obecnie obowi?zuj?ce zasady okre?la konstytucja apostolska Divinus perfectionis Magister z 1983 roku. Oficjalne uznanie za ?wi?tego w Ko?ciele katolickim poprzedza skomplikowany proces kanonizacyjny , ktory mo?e rozpocz?? si? dopiero po beatyfikacji danej osoby. ?wi?ty musi odznacza? si? cnotami heroicznymi , a tak?e za jego przyczyn? musiał si? wydarzy? cud (czyli zjawisko o charakterze nadprzyrodzonym) uznany przez Ko?cioł. Do kanonizacji wymaga si? jednego cudu, ktory nast?pił po beatyfikacji.

Kult ?wi?tych zwi?zany jest z przekonaniem, ?e mog? oni wstawia? si? za wiernymi u Boga ? s? or?downikami u Boga, patronami zawodow, miast, grup społecznych. Zbudowano liczne sanktuaria ku czci ?wi?tych. W niektorych krajach cz?sto powierza im si? patronat nad miastami, ko?ciołami, instytucjami, grupami zawodowymi itp. Do ?wi?tych zaliczani s? rownie? aniołowie (np. ?wi?ty Michał Archanioł ). Cnoty ?wi?tych przedstawiane s? jako przykład do na?ladowania.

Ko?cioł katolicki nie zna imion wszystkich ?wi?tych w pierwszym znaczeniu. Wszyscy ?wi?ci, znani i nieznani, wspominani s? w uroczysto?? Wszystkich ?wi?tych ? 1 listopada .

Osoba, ktora została uznana przez Ko?cioł za ?wi?t?, b?dzie czczona ju? zawsze. Niemo?liwa bowiem jest dekanonizacja ^[2] .

Prawosławie [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: ?wi?ci prawosławni .

Zgodnie z postanowieniami VII Soboru Powszechnego w Nicei (rok 787 ) prawosławni oddaj? cze?? ?wi?tym, przede wszystkim ich relikwiom , jako przebostwionym ciałom ?wi?tych, oraz przedstawiaj?cym ich ikonom .

?wi?ci Ko?cioła prawosławnego ogłaszani s? przez ?wi?ty Sobor Biskupow Ko?cioła lokalnego (w Polsce ? ?wi?ty Sobor Biskupow Polskiego Autokefalicznego Ko?cioła Prawosławnego ) poprzez kanonizacj?, a nast?pnie decyzj? władz pozostałych Ko?ciołow lokalnych wł?czani do grona ?wi?tych, czczonych w tych?e Ko?ciołach.

Protestantyzm [ edytuj | edytuj kod ]

W protestantyzmie okre?lenie ??wi?ty” ogolnie mowi?c odnosi si? do ka?dego, kto jest chrze?cijaninem . W uj?ciu protestanckim tak miał rozumie? to okre?lenie Paweł z Tarsu w Nowym Testamencie . W tym sensie ka?dy, kto jest cz??ci? Ciała Chrystusa, czyli wyznania chrze?cija?skiego, jest ??wi?ty” ze wzgl?du na swoj zwi?zek z Chrystusem . Modlitwy do ?wi?tych oraz ich wstawiennictwo s? uznane za bezpodstawne i nieskuteczne ^[3] .

Luteranizm ponadto uznaje i szanuje konkretnych ?wi?tych, w tym niektorych uznanych przez Ko?cioł katolicki. S? to osoby, ktore otrzymały wyj?tkow? łask? od Boga, były wspierane przez wiar?, a ktorych dokonania były dobre i mog? stanowi? wzor dla ka?dego chrze?cijanina. Chocia? modlitwy do ?wi?tych i ich wstawiennictwo s? odrzucane, to luteranie wierz?, ?e ?wi?ci modl? si? za Ko?cioł chrze?cija?ski. Ko?cioły lutera?skie posiadaj? kalendarz liturgiczny , ktory wymienia dni, upami?tniaj?ce ro?nych ?wi?tych. Takie upami?tnienie ma by?: podzi?kowaniem Bogu za Jego miłosierdzie, wzmocnieniem wiary wyznawcow i okazj? do na?ladowania wiary i innych cnot ?wi?tych ^[3] .

Anglikanizm [ edytuj | edytuj kod ]

Anglikanizm tytuł ??wi?tego” odnosi do osoby, ktora w powszechnej opinii była pobo?na i ?wi?ta. ?wi?ci przebywaj? w niebie i s? wzorami do na?ladowania, ??wiadkami wiary”, umacniaj?cymi wiar? wyznawcow.

Ogolnie anglikanizm uznaje, ?e jedynym skutecznym po?rednikiem mi?dzy wierz?cym a Bogiem w zakresie odkupienia i zbawienia, jest Syn Bo?y, Jezus Chrystus. Jednak anglokatolicyzm i Ko?cioł Wysoki ( High Church ) stosuj? oficjalne uznanie i potwierdzenie ?wi?to?ci danej osoby, jak rownie? modlitwy do ?wi?tych (praktyka ta jest ogolnie odrzucana w anglikanizmie). Anglikanizm wprowadził rozro?nienie pomi?dzy wstawiennictwem ?wi?tych (uznawanym za skuteczne i potrzebne) oraz wezwaniem ?wi?tych (uznawanym za bł?dne i niepotrzebne), co oznacza: ?proszenie ?wi?tych o modlitw? z nimi i w ich imieniu, lecz nie modlenie si? do ?wi?tych”. W anglikanizmie istnieje kalendarz liturgiczny z wykazem dni ku czci ?wi?tych ( wyznawcow i m?czennikow ). Jest w?rod nich wielu ?wi?tych katolickich (rownie? tych, ktorzy w 1954 r. zostali usuni?ci z rzymskokatolickiego kalendarza liturgicznego ), a tak?e liczne inne osoby, wyro?niaj?ce si? heroiczno?ci? cnot i wiary ^[4] .

Antytrynitaryzm [ edytuj | edytuj kod ]

• ?wiadkowie Jehowy uznaj? istnienie ?wi?tych w niebie (za ?wi?tych uznawani s? np. Maria , matka Jezusa i apostołowie ), ale odrzucaj? wzywanie i wstawiennictwo ?wi?tych ; brak te? jakiegokolwiek kultu ?wi?tych ^{[5] [6]} .

• Mormoni rozumiej? ?wi?to?? danej osoby podobnie jak protestanci, z t? ro?nic?, ?e za ?wi?tych uznaj? przede wszystkim mormonow, jako wybranych przez Boga odnowicieli Ko?cioła ^[7] .

Islam [ edytuj | edytuj kod ]

Islam sunnicki to religia rygorystycznie monoteistyczna , zakazuj?ca jakiejkolwiek afiliacji ludzi z Allahem . W zwi?zku z tym odrzuca poj?cie ?wi?to?ci. Jednak rownie? w tym odłamie islamu rozwin?ła si? popularna wiara w ?wi?tych ludzi, ktorzy s? uznawani za obdarzonych charyzmatycznymi mocami ( kar?m?t ), pozwalaj?cymi im np. przemie?ci? si? cudownie z jednego miejsca do drugiego; posiada? władz? nad zwierz?tami, ro?linami i chmurami, itp. Prorok Mahomet zaprzeczał istnieniu ?wi?tych, ale popularna religijno?? mas ?kanonizowała” ?wi?tych m??ow, jeszcze za ich ?ycia. Gdy zmarli, na ich grobach budowano mauzolea , ktore stały si? celem popularnych pielgrzymek, w celu uzyskania pomocy i błogosławie?stwa ?wi?tego ^[8] .

W szyizmie istnieje kult ?wi?tych z rodziny Mahometa ( Ahl al-Bajt ), a w szczegolno?ci kult Alego , uznawanego za pierwszego imama . Alemu nadaje si? tytuły takie jak:

• Ksi??? wiernych ( Amir ul-Mu ? minin ???? ????????)
• Ojciec Ziemi ( Ab? Tur?b ??? ????)
• Lew Bo?y ( Asadull?h ????) ^[9]

Kult ?wi?tych jest rozpowszechniony rownie? w sufizmie , gdzie wierzy si?, i? Przyjaciele Allaha ( Aulija ? ??????) tworz? tajemny rz?d ?wiata. ?wi?ci ci mog? czyni? cuda, dorownuj?ce cudom Mahometa . W krajach, gdzie sufizm jest szczegolnie rozpowszechniony, na przykład w Pakistanie i Czeczenii , odbywaj? si? uroczysto?ci ku czci sufickich ?wi?tych, przypominaj?ce pod wieloma wzgl?dami odpusty katolickie. ^[10]

Judaizm [ edytuj | edytuj kod ]

W tradycji ?ydowskiej istniej? dwa rodzaje ?wi?to?ci:

• ?asidut jest wzniosłym, najwy?szym rodzajem ?wi?to?ci, niezwi?zanej z Prawem moj?eszowym. Ten typ ?wi?to?ci jest cech? Boga.
• ?edushah jest cz??ci? Prawa moj?eszowego i polega na szczegolnym, ponadprzeci?tnym jego przestrzeganiu. Ten typ ?wi?to?ci dotyczy ludzi, ktorzy dodatkowo musz? wyro?nia? si? wysokim poziomem wiedzy religijnej. Osi?gn?? ?wi?to?? (czyli najwy?sz? doskonało??) mo?na przez kolejne etapy, takie jak: studiowanie Prawa, zapał, czysto?? rytualn?, indywidualizm, czysto?? moraln?, skromno??, strach przed grzechem, inspiracj? i moc, aby w ko?cowym i najwy?szym stadium osi?gn?? zdolno?? wskrzeszania zmarłych moc? Bo?? ^[11] .

?wi?tymi w judaizmie s? wybitni teologowie i nauczyciele religijni, tacy jak np. Hillel Starszy, Samuel ha-?a?an (jego ucze?), Juda ben Baba (m?czennik) i Juda ben Ilai ^[11] .

Chasydyzm za ?wi?tych uznaje cadykow , takich jak np. Elimelech z Le?ajska . Panuje przekonanie, ?e rownie? po ?mierci mog? oni swoj? moc? duchow? spełnia? pro?by i obdarza? łaskami. St?d pochodzi zwyczaj odwiedzania ich grobow, szczegolnie w okre?lone dni lub ?wi?ta, aby modlitw? lub pisemn? pro?b? uzyska? ich łaski ^[12] .

Podobn? czci? otaczano ju? w staro?ytno?ci patriarchow narodu ?ydowskiego takich jak Abraham , Izaak i Jakub . Ich imiona wymieniane s? w modlitwach do Boga ^[13] , a ich groby do dzisiaj s? odwiedzane i zanoszone s? tam pro?by o łaski od Boga.

Konfucjanizm [ edytuj | edytuj kod ]

W konfucjanizmie ?wi?to?? polega na etycznej doskonało?ci, ktora poprzez praktyk? ideałow etycznych tworzyła kontakt z niebem. Sam Konfucjusz był przykładem człowieka, ktory został po raz pierwszy uznany za ?wi?tego, dla jego gł?bokiej m?dro?ci i sumiennego przestrzegania nakazow etycznych i był nawet uwa?any za ?wi?cej ni? człowieka.” W czasie panowania dynastii Han (206 p.n.e.-220 n.e.) Konfucjusz został podniesiony do rangi ?idealnego m?drca”, a cesarze składali ofiary w jego ?wi?tyni. W 1906 r. Konfucjuszowi nadano tytuł ?Pan Nieba” ^[8] .

Taoizm [ edytuj | edytuj kod ]

Taoizm jest zorientowany w stron? ?wi?to?ci, ktora oznacza pozbawione wszelkich uczu? i emocji osi?gni?cie jedno?ci z Absolutem . Istnieje te? poj?cie zhenren , czyli ?czystych ludzi z dawnych czasow” ^[8] .

Shint? [ edytuj | edytuj kod ]

Shint? , pierwotna religia japo?ska , nie kreuje ?wi?tych na podstawie standardow doskonało?ci etycznej. Według shint? ka?dy człowiek po ?mierci staje si? kami , nadprzyrodzon? istot?, ktora bierze udział w ?yciu społeczno?ci, narodu i rodziny. Dobrzy ludzie staj? si? dobrymi i po?ytecznymi kami , ?li ludzie staj? si? kami szkodliwymi. Shint? posiada sanktuaria, w ktorych czczeni s? mityczni ?wi?ci, tacy jak np. ?kuninushi i karzeł Sukunabikona , uwa?ani za odkrywcow i patronow medycyny, magii i sztuki gotowania ry?u ^[8] .

Buddyzm [ edytuj | edytuj kod ]

• Buddyzm Theravada uznaje za ?wi?tych ( arhatow ) tych mnichow buddyjskich, ktorzy osi?gn?li nirwan? . Budda jest uznawany za pierwszego buddyjskiego ?wi?tego. Po nim za ?wi?tych zostali uznani jego liczni uczniowie (m??czy?ni i kobiety) ^[8] .

• Buddyzm Mahajana , odrzucił nauk? Theravady, ?e tylko mnisi mog? osi?gn?? wyzwolenie z sansary . Mahajana uznaje siebie za drog? do wyzwolenia wszystkich ludzi, niezale?nie od ich pozycji społecznej. ?wi?ci maj? przebywa? w nieziemskim raju jako buddowie niebia?scy (ktorzy osi?gn?li nirwan? w przeszłych ?wiatach) i bodhisattwowie (buddowie przyszło?ci). Obie te kategorie ?wi?tych maj? mo?liwo?? udzielania ze wspołczucia łask innym istotom, tak ?e wyzwolenie nie zale?y wył?cznie od surowych zakonnych praktyk buddyjskich, ale od wiary i ufno?ci w łask? ?wi?tych ^[8] .

• Buddyzm Wad?rajana , oparty głownie o system magicznych i ezoterycznych praktyk tantrycznych , czci niezliczonych ?wi?tych, nie tylko zmarłych, lecz rownie? ?yj?cych (ktorzy s? uwa?ani za inkarnacje ( tulku ) ?wi?tych uczonych z przeszło?ci, za bostwa lub demony ). Do tej ostatniej kategorii ?wi?tych nale?y Dalajlama , uwa?any za inkarnacj? bodhisattwy miłosierdzia Awalokite?wary ^[8] .

D?inizm [ edytuj | edytuj kod ]

D?inizm czci 24 tirthankarow (prorokow lub głosicieli wyzwolenia z sansary ), ktorzy s? czczeni jako ?wi?ci w ?wi?tyniach, zawieraj?cych ich wizerunki. Kult ?wi?tego ma oczyszcza? wyznawc? moralnie ^[8] .

Hinduizm [ edytuj | edytuj kod ]

W hinduizmie nie istnieje formalny proces kanonizacyjny. Dlatego co do niektorych ?wi?tych nie ma w?rod hinduistow zgodno?ci, czy s? ?wi?tymi. Za ?wi?tych hindui?ci ogolnie uwa?aj? osoby pobo?ne, ktore odznaczaj? si? zaletami, czyni? dobro i najcz??ciej s? joginami i dokonuj? cudow. Imiona, pod jakimi ?wi?ci s? znani, poprzedzane s? cz?sto tytułem ?ri , rzadziej te? ?rila , a tak?e Paramahamsa czy Mahatma (co oznacza wielka dusza ). Do ich imion dodaje si? tak?e czasem okre?lenie Baba (co oznacza czcigodny ojciec ) lub Babad?i (jako wyraz szacunku) czy te? Maharad? czy Maharad?i .

Hinduscy asceci zawsze byli obiektem powszechnej czci, tak samo jak sadhu (??wi?ci” lub ?dobrzy”) oraz jogini , a poj?cie avatara (idea wcielenia boskiej istoty w człowieka) słu?y jako wyja?nienie istnienia tych ?wi?tych. Za pomoc? tej koncepcji hinduizm uznaje ?yj?cych i zmarłych ?wi?tych za wcielenia bostwa; w ten sposob wł?cza te? ?wi?tych z innych religii do panteonu wiary hinduistycznej. Budda, na przykład, jest uwa?any przez niektorych hinduistow za avatara boga Wisznu , a Ramakryszna Paramahansa jest uwa?any za avatara boga ?iwy ^[8] .

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Informacje w  projektach siostrzanych

Multimedia  w Wikimedia Commons

Cytaty  w Wikicytatach

Definicje słownikowe  w Wikisłowniku

• Sanctus ,
• beatyfikacja , błogosławiony , Sługa Bo?y
• hagiografia
• ikonostas
• patron (chrze?cija?stwo)
• ?wi?to??
• kult ?wi?tych
• ?wi?ci i błogosławieni Ko?cioła katolickiego

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• wi?ci i Błogosławieni ? znaczenie imion
• Witryna ?Catholic Community Forum” . catholic-forum.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-25)]. ( ang. )

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]