Sacco i Vanzetti

Bartolomeo Vanzetti i Nicola Sacco podczas procesu

Ferdinando ?Nicola” Sacco (ur. 4 kwietnia 1891 w Torremaggiore , zm. 23 sierpnia 1927 ) i Bartolomeo Vanzetti (ur. 11 czerwca 1888 w Villafalletto , zm. 23 sierpnia 1927) ? anarchi?ci i robotnicy ameryka?scy pochodzenia włoskiego.

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Sacco i Vanzetti przybyli do Stanow Zjednoczonych w 1908, poznali si? w 1916. Brali czynny udział w robotniczych demonstracjach strajkowych o lepsze płace i humanizacj? stosunkow pracy. W 1920 w trakcie organizowania wiecu zostali zatrzymani pod zarzutem działalno?ci godz?cej w dobro publiczne. Dodatkowo oskar?ono ich o napad rabunkowy i dwa morderstwa (Fredericka Parmentera i Alessandra Berardellego), ktore miały miejsce 15 kwietnia 1920 w South Baintree w stanie Massachusetts . W trakcie napadu zrabowano 15 766 dolarow i 51 centow , przeznaczonych na wypłaty dla robotnikow ^[1].

Proces [ edytuj | edytuj kod ]

Mimo posiadania przez nich alibi i w?tpliwych dowodow skazano ich 14 lipca 1921 na ?mier? na krze?le elektrycznym w atmosferze powszechnej nagonki (prowadz?cy proces s?dzia Webster Thayer nazywał Sacca i Vanzettiego ?anarchistycznymi b?kartami”). Głownym dowodem w procesie był dowod materialny ? udowodniono, ?e pistolet, ktory znaleziono przy Saccu, posłu?ył do morderstwa (w 1961 i 1983 badania balistyczne powtorzono z takimi samymi wynikami), a rewolwer znaleziony przy Vanzettim nale?ał do Alessandra Berardellego (była to jego bro? słu?bowa). Jednak?e nie udało si? udowodni?, ?e Sacco i Vanzetti byli mordercami ? odmowili oni zezna? dotycz?cych pochodzenia broni, ?eby nie obci??a? innych osob. W takiej sytuacji dobry obro?ca mogł doprowadzi? do uniewinnienia oskar?onych z zarzutu morderstwa i zostaliby oni najwy?ej skazani za utrudnianie ?ledztwa. Jednak?e obrona Sacca i Vanzettiego stanowiła wielk? pomyłk? ? oparła si? ona na opinii podejrzanego eksperta samozwa?czego ?doktora” Alberta H. Hamiltona ^[2], ktory probował obali? dowody materialne, a gdy podczas rozprawy wykazano jego ignorancj?, usiłował nieudolnie sfałszowa? dowody (rozmontował pistolet słu??cy do morderstwa oraz dwa inne tego samego typu, a potem składaj?c bro? usiłował do pistoletu dowodowego zamontowa? luf? od jednego z tych dwoch; kiedy osoby na sali s?dowej to zauwa?yły, probował tłumaczy? si? roztargnieniem) ^[3]^[4].

W obronie robotnikow stan?ło wielu intelektualistow (m.in. Dorothy Parker , Edna St. Vincent Millay , Karin Michaelis , Bertrand Russell , John Dos Passos , Upton Sinclair , George Bernard Shaw i H.G. Wells ). Ostatecznie wyrok wykonano 23 sierpnia 1927. 23 sierpnia 1977 gubernator Massachusetts Michael Dukakis zrehabilitował Sacca i Vanzettiego.

Spraw? Sacca i Vanzettiego opisywano w wielu ksi??kach (m.in. Boston Uptona Sinclaira i Recydywista Kurta Vonneguta ), a w 1971 powstał film fabularny Sacco i Vanzetti .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Felix F. Frankfurter Felix F. , The Case of Sacco and Vanzetti , The Atlantic, 1 marca 1927 [dost?p 2020-06-25] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-16] ( ang. ) .
↑ Colin C. Evans Colin C. , Casebook of Forensic Detection: How Science Solved 100 of the World’s Most Baffling Crimes , Penguin Publishers, 2007, s. 12-23, ISBN 978-0-425-21559-3 ( ang. ) .
↑ Louis L. Joughin Louis L. , Edmund M. E.M. Morgan Edmund M. E.M. , The Legacy of Sacco and Vanzetti , Princeton University Press, 8 marca 2015, ISBN 978-1-4008-6865-0 [dost?p 2020-06-25] [zarchiwizowane z adresu ] ( ang. ) .
↑ Jim J. Fisher Jim J. , Firearms Identification in the Sacco-Vanzetti Case I [online], Forensic Science [dost?p 2020-06-25] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-25] ( ang. ) .

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Grzegorz Jaszu?ski, Sacco i Vanzetti , Inny ?wiat , 1997, ISBN 2500002338302
Paul Avrich , Sacco and Vanzetti: The Anarchist Background , Princeton, Princeton University Press, 1991, ISBN 978-0691026046
Paul Avrich, Anarchist Portraits , Princeton, Princeton University Press, 1990, ISBN 978-0-691-00609-3

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Piotr Ciszewski, Kim byli Sacco i Vanzetti? ( pol. )

[1] Felix F. Frankfurter Felix F. , The Case of Sacco and Vanzetti , The Atlantic, 1 marca 1927 [dost?p 2020-06-25] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-16] ( ang. ) .

[2] Colin C. Evans Colin C. , Casebook of Forensic Detection: How Science Solved 100 of the World’s Most Baffling Crimes , Penguin Publishers, 2007, s. 12-23, ISBN 978-0-425-21559-3 ( ang. ) .

[3] Louis L. Joughin Louis L. , Edmund M. E.M. Morgan Edmund M. E.M. , The Legacy of Sacco and Vanzetti , Princeton University Press, 8 marca 2015, ISBN 978-1-4008-6865-0 [dost?p 2020-06-25] [zarchiwizowane z adresu ] ( ang. ) .

[4] Jim J. Fisher Jim J. , Firearms Identification in the Sacco-Vanzetti Case I [online], Forensic Science [dost?p 2020-06-25] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-25] ( ang. ) .

[1]

[2]

[3]

[4]