Virtual International Authority File
(
VIAF
) ? mi?dzynarodowa
kartoteka haseł wzorcowych
. Jej celem jest ujednolicenie zapisu nazw osobowych (haseł), dlatego zbiera z bibliotek z całego ?wiata ? ich ro?ne wersje i prezentuje je razem, pod jednym, unikatowym identyfikatorem numerycznym. Pozwala to obni?y? koszty i zwi?kszy? u?yteczno?? danych gromadzonych przez biblioteki. Informacje po dopasowaniu i poł?czeniu s? udost?pniane online bibliotekom na całym ?wiecie.
Potrzeb? mi?dzynarodowej wspołpracy w zakresie tworzenia i utrzymywania kartotek wzorcowych zauwa?ono jeszcze w latach 70. XX wieku. Zaproponowano wowczas, aby narodowe agencje bibliograficzne odpowiadały za tworzenie haseł dla własnych autorow i w ten sposob stworzona baza mogłaby by? stosowana w pozostałych krajach. Jednak ro?nice kulturowe (m.in. ro?nice w sposobie katalogowania czy u?ywanie ro?nych alfabetow) nie pozwoliły na powodzenie tego projektu. Kolejnym pomysłem usprawnienia wymiany rekordow kartoteki haseł wzorcowych w skali mi?dzynarodowej było wprowadzenie International Standard Authority Data Number, czyli numeru, ktory identyfikowałby hasło w skali globalnej. Poniewa? wymagałoby to powstania instytucji, ktora zajmowałaby si? nadawaniem i nadzorowanie poprawno?ci stosowania okazało si? trudne do zrealizowania
[1]
. Pomysł stworzenia VIAF powstał w 1998 roku. Biblioteka Kongresu i Niemiecka Biblioteka Narodowa podj?ły wspołprac?, aby sprawdzi? mo?liwo?? powi?zania ze sob? haseł osobowych w prowadzonych kartotekach. Za stron? techniczn? miało by? odpowiedzialne OCLC
[1]
. Podczas odbywaj?cej si? w Berlinie w 2003 roku Konferencji IFLA
Biblioteka Kongresu
i
Niemiecka Biblioteka Narodowa
podpisały porozumienie, ktore stało si? pocz?tkiem VIAF (Mi?dzynarodowej Kartoteki Haseł Wzorcowych). W 2007 roku do projektu doł?czyła
Biblioteka Narodowa Francji
, a w nast?pnych latach przył?czały si? inne biblioteki
[2]
.
- rekordy kartoteki haseł wzorcowych oraz rekordy bibliograficzne, w ktorych je zastosowano biblioteka wspołpracuj?ca przesyła do OCLC (
Online Computer Library Center
)
[2]
.
- hasła pochodz?ce z ro?nych kartotek s? dopasowywane i rozbudowywane o wła?ciwe dane. Słu?? do tego specjalne algorytmy
[2]
.
- w zdefiniowanych polach s? umieszczane dane, a hasła wyst?puj?ce w ro?nych kartotekach s? automatycznie synchronizowane
[2]
.
- u?ytkownik mo?e przeszukiwa? kartoteki wzorcowe według haseł osobowych, kooperatywnych, geograficznych i tytułow ujednoliconych
[2]
.
Rada VIAF odpowiada za polityk? i funkcjonowanie VIAF. Wyznacza zasady wyboru nowych uczestnikow. Promuje efektywne i odpowiednie wykorzystanie VIAF. Natomiast hostingiem, oprogramowaniem i danymi dla VIAF zarz?dza OCLC. Swojego pełnomocnika do Rady mo?e wyznaczy? ka?dy dostawca VIAF. Rownie? OCLC wyznacza osob? kontaktow?, ktora wchodzi w skład Rady. Na czele Rady stoi prezes. Podczas dorocznego spotkania Rady, ktore odbywa si? w pi?tek przed Kongresem ?wiatowej Biblioteki i Informacji IFLA jest wybierany nowy prezes, ktory przez rok pełni rol? elekta zanim obejmie stanowisko
[3]
[4]
.
W 2012 roku w
angielskoj?zycznej Wikipedii
został uruchomiony projekt automatycznej identyfikacji haseł osobowych w Wikipedii, w bazie VIAF. Inicjatorami tych działa? byli wikipedy?ci pracuj?cy w OCLC i Biritsh Library. Aby moc to zrealizowa? powstał VIAFbot23, ktory umie?cił identyfikatory VIAF w ponad 250 tysi?cach haseł osobowych. Podobne działania podj?to w
niemieckoj?zycznej Wikipedii
. Informacje VIAF pojawiaj? si? automatycznie w module
kontrola autorytatywna
[5]
.