Nowy Rok
? mi?dzynarodowe
?wi?to
przypadaj?ce
1 stycznia
ka?dego roku (w
kalendarzu gregoria?skim
), w
Polsce
jest to
dzie? wolny od pracy
. W powszechnie przyj?tym
zwyczaju
obchodzenie ?wi?ta nale?y rozpocz?? od otworzenia butelki
szampana
o połnocy z dnia
31 grudnia
na
1 stycznia
nast?pnego roku. Dzie? poprzedzaj?cy Nowy Rok nosi w polskiej tradycji miano
sylwestra
od imienia ?wi?tego, ktory wspominany jest w tym dniu w liturgii w
Ko?ciele rzymskokatolickim
? papie?
Sylwester I
[1]
.
Zwyczaj
rozpoczynania nowego roku od pierwszego dnia stycznia pochodzi ze
staro?ytnego Rzymu
, ktorego mieszka?cy czcili w ten dzie?
Janusa
, boga bram, drzwi i pocz?tkow. Wiele
j?zykow
, w tym
angielski
i
niemiecki
, przej?ło wła?nie od Janusa nazw? miesi?ca
stycze?
(
ang.
January
,
niem.
Januar
). Wcze?niej, według
kalendarza rzymskiego
nowy rok witano
1 marca
, dlatego te? w wielu j?zykach zapo?yczone nazwy
wrze?nia
,
pa?dziernika
,
listopada
i
grudnia
, czyli 9., 10., 11. i 12. miesi?ca roku pochodz? od łaci?skich liczebnikow
septem
,
octo
,
novem
,
decem
(7, 8, 9, 10). Zmiana rozpocz?cia roku z marca na stycze? została wprowadzona z dora?nych powodow urz?dowych ? po to, aby nowi
konsulowie
zd??yli zosta? wybrani przed rozpocz?ciem sezonu działa? wojennych w Iberii.
Wyznawcy
prawosławia
i cz???
grekokatolikow
posługuj?ca si?
kalendarzem julia?skim
rozpoczynaj? Nowy Rok 1 stycznia (co przypada na
14 stycznia
według
kalendarza gregoria?skiego
)
[2]
. Bawi? si? oni na tzw. małankach w nocy z 13 na 14 stycznia
[3]
.
W
buddyzmie mahajana
(praktykowanym w
Chinach
,
Korei
,
Tybecie
,
Nepalu
,
Mongolii
,
Wietnamie
i
Japonii
) Nowy Rok przypada po pierwszej styczniowej
pełni ksi??yca
[4]
. Jednak w
buddyzmie tybeta?skim
, ktory jest form? buddyzmu mahajany, Nowy Rok, czyli
Losar
, wypada dzie? po
nowiu ksi??yca
nast?puj?cym po wej?ciu Sło?ca w obszar
Gwiazdozbioru Barana
(np. w 2014 roku Losar przypadł na dzie? 2 marca)
[5]
[4]
.
Chi?ski Nowy Rok
wyznaczany jest zgodnie z
kalendarzem chi?skim
i wypada zwykle w drugi (co pewien czas w trzeci)
now ksi??yca
po
przesileniu zimowym
, ktore musi wypa?? w jedenastym
miesi?cu ksi??ycowym
[6]
. Podobnie Nowy Rok, czyli
?wi?to T?t
w Wietnamie. Tak?e w
Korei
jest to ?wi?to ruchome nazywaj?ce si?
Seollal
i obchodzone zgodnie z korea?skim
kalendarzem ksi??ycowo-słonecznym
.
W buddyzmie
therawada
i
hinajana
(w
Tajlandii
,
Mjanmie
,
Sri Lance
,
Laosie
,
Kambod?y
), tradycyjnie Nowy Rok rozpoczynał si? wraz z pierwsz? kwietniow? pełni? ksi??yca, jednak wspołcze?nie ma najcz??ciej stał? dat? ? rozpoczyna si?
13 kwietnia
[4]
.
Tradycyjnym
ira?skim
?wi?tem Nowego Roku jest
Nouruz
obchodzone w dniu
rownonocy wiosennej
.
?ydowski
Nowy Rok to ?wi?to
Rosz ha-Szana
.