Espanyol, Kastila
espanol
,
castellano
|
Agkas
| /espa'?ol/, /kaste'?ano/ or /kaste'?ano/
|
---|
Labwad
| Arentina
,
Bolibya
,
Tsili
,
Kolombya
,
Costa Rica
,
Kuba
,
Republika Dominikana
,
Ekwador
,
Equatorial Guinea
,
El Salvador
,
Guatemala
,
Honduras
,
Meyiku
,
Nikaragwa
,
Panama
,
Paragway
,
Peru
,
Puerto Rico
,
Espanya
,
Uruguay
,
Beneswela
and significant parts of the population in
Andorra
,
Awstralya
,
Belisi
,
Canada
,
Gibraltar
,
Marwekus
,
Pilipinas
, at
Estadus Unidus
.
|
---|
Tubung talasalita
| Minunang Amanu
a
: 450
[1]
[2]
- c. 500 million
[3]
[4]
[5]
Total
a
: 550?600 million
[6]
[7]
[8]
a
All numbers are approximate.
(
date missing
)
|
---|
| |
---|
| Latin
(
Baryanti Espanyol
)
|
---|
Estadu Opisyal
|
---|
Amanu Opisyal king
| Argentina
Bolivia
Chile
Colombia
Costa Rica
Cuba
Dominican Republic
Ecuador
El Salvador
Equatorial Guinea
Guatemala
[[Image:|22x20px|Flag of Honduras]]
Honduras
Mexico
Nicaragua
Panama
Paraguay
Peru
Puerto Rico
Spain
Uruguay
Venezuela
European Union
(EU)
Mercosur
Organization of American States
United Nations
(UN)
|
---|
Panibalan ning
| Asociacion de Academias de la Lengua Espanola
(
Real Academia Espanola
and 21 other national Spanish language academies)
|
---|
Deng kodigong pampamyalita
|
---|
ISO 639-1
| es
|
---|
ISO 639-2
| spa
|
---|
ISO 639-3
| spa
|
---|
|
Ing
Espanyol
o
Kastila
(
Castila
,
Espanol
), metung yang
amanung Romansi
a menibat king dake nang pangulu ning
Espanya
. Iti ing opisyal a yamanu ning Espanya ampo ning keraklan da reng bansa king
Amerika Latina
, amo ning
Equatorial Guinea
king
Aprika
. Miras lang adwang pulu’t limang bansa ampong teritoryu deng gagamit king Kastila antimong manimunang amanu. Bukud kaniti, maulaga yang amanu kareng dakal pang lugal.
Migumpisa ya ing Kastila antimong diyalektu ning
Latin
kareng mangalawut a salapungan kareng lalawigan ning
Kantabriya
,
Burgos
,
Soria
and
La Rioja
king pangulu ning Espanya. Manibat karin, bagya-bagya yang mikalat kilub ning Kayariyan ning
Kastilya
(
Castilia
,
Castille
), nung nu ya miyalkus (evolved) at king lambatan, meging manimunang amanu ning kapamahalan ampo ning kalakal. Midala ya king
America
at aliwa pang dake ning yatu karing tauling limang siglu (dilanwa) kapamilatan da reng kolonista ampong talapaglakbeng Espanyol.
Miraras lang atlung dalan a milyun adwang pulu’t adwang miliun (400,000,000) anggang apat a ralan a milyun deng magsalitang king amanung iti.
[13]
[7]
. Uli na niti, iti ing maragul diling amanung Romansi, at mapalyaring ing kadwang pekamaragul a yamanu agpang king bilang da reng tubung mangamanu. Ing tantya ra, nung piyabe la reng tubu ampong e tubung magsalita, miras lang limang dalang milyun deti. Uli na niti, mapalyaring ing Espanyol ing kapat a pekamaragul a yamanu agpang king pangkabilugan a bilang da reng talasalita.
[13]
[7]
Metung ya kareng
anam a opisyal a amanu king pamipalakad
ning
Misasanmetung a Bansa
(
United Nations
). Dakal lang dili reng magsalita kaniti king
Pangulung America
,
Mauling America
,
Espanya
, at king mas malating bilang king
Aprika
ampong
Asya-Pasipiku
. Ing Espanyol murin ing kadwang pekamaragul a yamanu king
America
[14]
, nung nu iti murin ing popular diling dayung amanu (foreign language) a panigaralan da kareng pipagaralan ampong universidad
[15]
[16]
Malapit yang dili ing Kastila kareng aliwang amanung Romance a
Albugang Iberiku
:
Asturyanu
(
asturianu
),
Galyegu
(
galego
),
Ladinu
(
Djudeo-espanyol
,
sefardi
), and
Portuges
(
portugues
), at, kareng mapilang aspetu, king
Aragones
(
aragones
) ampong
Katalan
(
catala
).
Ing Katalan, metung a amanung
Aslagang Iberiku
(
East Iberian
), mas malapit ya ketang kasiping nang amanung
Oksitanu
(
occitan
) kesa king pamikamaganak da reng Kastila (Espanyol) ampong Portuges. Miwawangis la garalita (gramatica) deng Kastila ampong Portuges, pati na ing keraklan da reng karelang amanu o bokabularyu, at metung a kasalesayan, particular king impluensiya ning Arabu, anyang sinakup deng Muslim ing keraklan ning peninsula (pareu lang melaganap kareng teritoriung Muslim deng adwa). Tatantyan dang 89% ing karelang pamiyawig.
[17]
Ing Ladino naman, a keraklan ing Castila ketang panaun a medieval (Edad Media, Middle Ages o Kalibudtang Panaun), at mas malapit king makabayung Kastila o Espanyol kesa king sanu pa mang amanu, gagamitan de reng lahi da reng Judiung Sephardic, a mitabi king Espanya ketang kalabing limang siglu o dilanwa (15th century). Agpang karing dakal nang katindukan, e ya aliwang amanu nun e metung ya mung diyalektu ning Kastila. Ala lu king Ladino deng katayang ibat kareng tubu king Amerika (Indian o native American) a mikalat ketang panaun ning kolonyalismu. Atin yang kataya ibat king Turku, Ebreu at aliwa pang amanu da reng lugal nung nu la menuknangan deng Sephardi.
Template:Official UN languages
Template:Official EU languages
Template:Romance languages
Template:Europe in topic
Template:Languages of South America
Template:Latinunion