Murray Gell-Mann ( New York , 15 de setembre de 1929 - Santa Fe , 24 de mai de 2019 ) es un fisician estatsunidenc de la segonda mitat dau segle XX. Recipiendari dau Premi Nobel de Fisica 1969 , es a l'origina de la teoria dei quarks .

Bibliografia [ modificar | Modificar lo codi ]

Nasquet a New York dins una familha judieva emigrada d' Ucraina . Enfant dotat, intret a l' Universitat Yale a 15 ans avans de perseguir seis estudis au MIT . Obtenguet son doctorat en 1951 sota la direccion dau fisician austroestatsunidenc Victor Weisskopf ( 1908 - 2002 ). Sei premiers trabalhs scientifics importants regarderon en 1954 l'introduccion de l' estranhesa , una proprietat quantica novela, qu'era associada a de particulas descubertas dins de reaccions dau raionament cosmic. L' estranhesa es conservada per l' interaccion forta , co que mena a la creacion de pareus de particulas. En revenge, es pas respectada per l' interaccion febla qu'es a l'origina de la destruccion dei pareus ^[1] .

Puei, a partir de 1961 , Gell-Mann s'interesset a la classificacion dei particulas descubertas dempuei leis ans 1950 . Per aquo, utilizet lei proprietats de simetria d'ordre tres dau grop SU(3). Aqueu sistema permetia de categorizar lei particulas conegudas e laissava de placas liuras per de particulas de descubrir. En 1964 , la descuberta de la particula Ω ^- , prevista per aqueu model, confiermet sei trabalhs e permetet a Gell-Mann de prepausar l'existencia de particulas novelas, dichas quarks , que son lei compausats deis adrons ^[2] . L'existencia d'aquelei particulas foguet demostrada en 1969 e la teoria dei quarks venguet una basa fondamentala dau model estandard de la fisica moderna.

Per sei trabalhs, Murray Gell-Mann recebet mai d'un guierdon. Lo pus important foguet probable lo Premi Nobel de Fisica de 1969 . Pasmens, recebet tanben lo Premi Dannie-Heineman de fisica matematica en 1959 , la medalha Franklin en 1967 e la medalha Albert Einstein en 2005 . Foguet tanben elegit soci estrangier de la Royal Society en 1978 .

Liames internes [ modificar | Modificar lo codi ]

• Fisica dei particulas .
• Quark .

Bibliografia [ modificar | Modificar lo codi ]

Notas e referencias [ modificar | Modificar lo codi ]

1. ↑ Lo fisician japones Kazuhiko Nishijima ( 1926 - 2009 ) trobset de resultats similars d'un biais independent.
2. ↑ Lo fisician George Zweig (nascut en 1934 ) aguet la meteissa idea d'un biais independent.