Gasconha
(AFI: (occ.)
/gas?ku??/
ⓘ
, (or.)
/gas?ku?o?/
ⓘ
) qu'ei una region istoria deu sud-oest d'
Occitania
, partegada enter
Franca
e
Espanha
, situada a l'oest per l'
ocean Atlantic
─comunament nomenat mar Grana─, au sud per
Aragon
,
Bascoat
e
Catalonha
, au nord per
Guiana
e a l'est per
Lengadoc
. Gasconha qu'ei un vaste territori delimitat per Garona e l'ocean Atlantic d'oest en est, per l'estuari de Gironda au nord atau com per la cadena deus Pireneus formant lo limit meridionau dab la peninsula Iberica.
Gasconha qu'ei un toponim gessit deu latin tardiu
Gasconia
,
Wasconia
qu'ei citat d'en primer cop peus
Visigots
per referir-se a l'antic poble deus Vascons ─aujous deus Gascons e deus Bascs actuaus. Durant la Hauta
Edat Mejana
, qu'esto un
reiaume germanic
qu'englobava dab d'autas provincias de
Mieidia
. Mentre que lo Ducat de Gasconha e s’aprima a partir de
1032
enta desapareisher com entitat politica, una identitat culturau gascona que subsisteish a truvers lo
Regim Ancian
e dinc aus nostes dias. Dens la particion administrativa actuau, Gasconha que se troba dividida entre las regions de
Nova Aquitania
e d’
Occitania
, e las comunautats autonomas de
Bascoat
,
Catalonha
e
Navarra
. Los caplocs istorics de Gasconha que son
Lo Mont
e
Aush
.
Gasconha que compren los departaments frances seguints:
La
Val d'Aran
, enquera que sia en Catalonha, que he part linguisticament de Gasconha.
Quauques locs deu Bascoat espanhou, en
Guipuscoa
e de
Navarra
que son tanben istoricament gascons.
Las ciutats principaus que son:
Los limits deu ducat de Gasconha primitiu en Bascoat.
Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta.
Vostra ajuda
es benvenguda !
- Lo
gascon
mei conegut a travers deu mond ei lo celebre
d'Artanhan
, deu son nom vertader Carles de Batz Castelmoro.
Segon la legenda, la soa
bandera
(basada sus una
crotz de sant Andriu
) qu'esto balhada peu papa au parat de la
Tresau Crosada
.
Recentament, una bandera totaument nava, dita bandera de la Dauna, qu'esto prepausada com simbol moderne deus Pais Gascons (la Gran Gasconha linguistica). La bandera de la Dauna qu'ei compausada de dus triangles complementaris roge e blanc qui son las duas colors deus carrats deus hestaires. Lo triangle roge qu'evoca lo triangle aquitan de la Gasconha linguistica. La bandera qu'amuisha tanben un cap de dauna de perhiu, la de la Dauna de
Brassempoi
, una escultura gravetiana de 25 000 ans d'atge, haut o baish, trobada a
Brassempoi
en
Shalossa
. La Dauna simboliza l'estacament eternau a la terra e a la lenga de la Gran Gasconha. Lo drapeu de la Dauna qu'esto adoptat per una majoritat en un sondatge organizat per
Aquitaineonline
e
qu'aparesco oficiaument peu prumer cop a l'Ostau de Vila de Baiona a l'estiu de 2008.
[
cal referencia
]
Lo blason arborant leons e espigas de blat qu'ei tanben utilizat oficiaument (sus las facadas deus ostaus de comunas, com a Baiona).
- Dartigue-Peyrou
, Charles. Histoire de la Gascogne. Presses universitaires de France, 1951.
- Monlezun
, Jean Justin. Histoire de la Gascogne depuis les temps les plus recules jusqu'a nos jours. vol. I-V. Portes, 1850.
- Castarede
, Jean. Histoire de la Guyenne et de la Gascogne : le berceau de la France de -400,000 av. J.-C. a l'an 2000. France-Empire, 1997.
ISBN 9782704808380
.