|
|
| Descobridor o inventaire
|
|
| Data de descoberta
|
|
| Contrari
|
|
| Color
|
|
| Simbol de quantitat
|
|
| Simbol d'unitat
|
|
| Proprietat de
|
|
| Fondador
|
|
| Compren
|
|
| Data de debuta
|
|
| Data de fin
|
|
| Precedit per
|
|
| Seguit per
|
|
| Coordenadas
|
|
|
|
|
|
|
| Geografia fisica
|
|
|
| Latitud
|
55° 43' N
|
| Longitud
|
12° 34' E
|
| Superficia
|
88
km²
|
Altituds
· Mejana
|
24 m
|
Geografia politica
|
| Pais
|
 Danemarc
|
| Region
|
Hovedstaden
|
| Geografia umana
|
Populacion
(2010)
|
528 208 ab.
|
| Autras informacions
|
| Code postal
|
1050-1778, 2100, 2200, 2300, 2400, 2450, 2500
|
Copenaga
(
København
en
danes
) es la capitala e la vila pus granda de
Danemarc
. La populacion de l'aira urbana totala es de 1,295,686 abitants. Lo nom danes de la vila proven de la deformacion de
Købmandshavn
que significa "port dels mercants", en referencia a la localizacion estrategica de la vila a la dintrada de la
Mar Baltica
, dins l'isla de
Sjælland
. Copenaga es la seti del
parlament
, lo
Folketing
e de la
monarquia danesa
.
Los primiers signes d'activitat umana atestats datan d'a l'entorn de 4000 a. C., Mas i a pas d'indicis de poblaments permanents en aquel moment.
Las catacions
arqueologicas
indican que la primiera vila bastida se remonta al
segle XI
e que se compausava de dos assentaments, un en la part occidentala de la vila medievala, environat del qu'es uei la carriera de Mikkel Bryggersgade, Vestergade, Gammeltorv / Nytorv e Løngangsstræde, e un autre poblament mai pichon en co qu'es uei Kongens Nytorv. La zona circomdant a la plaja se compausava de prats umids e se son trobats de signes de pasturatge de bestial. La vila avia probablament un port situat en lo qu'es uei Højbro Plads.
En los ans preps a
1100
, Copenaga assumiguet de mai en mai importancia e la vila se fortifiquet. La
Gleisa Catolica Romana
erigit
catedralas
en Roskilde e en Lund (en lo qu'es uei
Suecia
), fach que seguet las basas per un mager desvolopament dels centres regionals. Copenaga se troba a mieg camin entre las doas vilas, la que causa aumentet lo trafic e comerci per l'assentament.
Lo primier escrit en mencionant la vila se remonta al
segle XII
, quand
Saxo Grammaticus
en la "Gesta Danorum" se fa referencia a Copenaga coma
Mercatorum Portus
, que se tradusis coma port de comercants o, en danes de l'epoca,
Købmannahavn
. En una carta de
1186
, lo
Papa
Urban III
se fa referencia dins la vila coma
Hafn
, mas probablament solament sia version redusida del nom complet. Lo nom actual se deriva de la vielha version danesa.
Entorn de
1160
Valdemar donet lo contrarotle de Copenaga a Absalon, l'
avesque
de
Roskilde
. En considerant que d'autras vilas del reialme danes eran jol govern del rei, Copenaga se cediguet a l'avesque de Roskilde per esser lo sieu senhor e mestre.
Durant los ans seguents, la vila creisset en multiplicar per detz sa talha. S'i fonderon de novas gleisas e abadias. L'economia se devolopet gracia al comerci ligat a la
pesca
d'
arenc
, que porgiguet a una granda part de l'
Europa
catolica romana, l'arenc salat per la
Quaresma
.
Reconstruccion de Copenaga a l'entorn del
1500
.
Copenaga es situada en lo punt pus important entre la
mar Baltica
e lo nord de la rica
Alemanha
, aico li permet d'esser un centre de comerci important, un luoc ont confluisson poder e riquesa e aico supausa una menaca per la sia propria existencia. La vila foguet fortificada amb una muralha de peira al
segle XIII
, e de
1290
fins al
segle XIX
tot lo trafic dintrant e sortissent de Copenaga aguet de passar a travers d'una de las quatre portas de la muralha. E mai se de diversas vilas danesas avian de muralhas en aquel moment, la majoritat d'entre elas eran de muralhas de
terra
estacadas, possiblament, en la part superiora e amb un varat. Copenaga es la segonda vila danesa, apres
Kalundborg
a esser fortificada amb muralha e de tors. Aquel fach es un factor qu'indica la sia importancia en aquel moment de l'istoria.
La vila foguet
assetjadas
diverses cops, aital coma la resta de vilas de la
Liga Anseatica
. Al meteis temps, lo rei danes tractet d'aver lo contrarotle de Copenaga al detriment de l'avesque. La corona atenguet lo sieu objectiu en
1416
, quand
Eric de Pomerania
assumiguet lo contrarotle de la vila. Dempuei alavetz, Copenaga aperten a la Corona de Danemarc.
Malgrat de segles de luchas e guerras pel poder, la vila creisset en venent mai rica. Copenaga mantenguet un comerci forca dinamic amb sos amics coma amb sos enemics. Arriberon dins la vila de comercants estrangiers. S'i establigueron de
corporacions
d'artesans. En
1479
se fondet l'
Universitat
.
A causa de l'invencion dels canons, en
1581
se realizet lo pus important alargament de las muralhas de l'istoria de la vila que foguet supervisat per Christopher Valkendorf.
Vista de la vila de Copenaga.
La vila de Copenaga es situada sus la costa orientala de l'isla de
Sjælland
, e tanben sus l' isla mai pichona de
Amager
, de cara a l'estrech del
Øresund
, que religa la
mar del Nord
amb la
mar Baltica
. Las vilas suedesas de
Malmo
e
Landskrona
se troban sus la costa opausada. Un
pont
jonh Copenaga amb Malmo dempuei l'an
2001
.
La municipalitat de Copenaga es tanben un dels
amter
de Danemarc (departament). La metropoli de Copenaga, o Grand Copenaga (
Storkøbenhavn
), es compausada de dos
amter
: Copenaga e Copenaga amt. Amb diversas municipalitats, subretot Copenaga,
Frederiksberg
e
Gentofte
.
Sa
populacion
era estimada a 501 158 abitants en
2006
. Sa
superficia
totala es de 88 km².
Pont d'Oresund
entre Copenaga e
Malmo
.
Copenaga a un sistema integrat de
metro
,
autobus
e
trens
, nomenada S-toget. Lo sistema opera amb un tipe de bilhet valid per totes los mejans, de sorta que lo transbords entre unes e d'autras se podon far amb lo meteis bilhet. I a tanben un servici de
taxis
(
taxa
, en danes).
Copenaga es connectat a una ret importanta de rotas e autovias sens peatge. Dempuei l'estiu de
2000
las vilas de Copenaga e de
Malmo
son connectadas per un pont de
peatge
, lo
Pont d'Oresund
, que permet crosar la mar tant al transport de passatgiers per camin de ferre coma per
rota
.
Lo pont l'inaugureron lo
1 de julhet
de
2000
lo rei
Carles XVI Gustau
e la reina
Margarida II de Danemarc
. Coma resultat, Copenaga es vengut lo centre d'un grand airal metropolitan que s'estend per las doas nacions. Lo bastiment del pont a provocat una granda quantitat de cambiaments dins lo sistema de transport public e permetet lo desvolopament de l'illa d'
Amager
, al sud de la capitala. L'utilizacion del pont pels automobilistas es pas estat tan grand coma s'esperava, probablament a causa del naut cost del peatge. D'un autre costat, i a forca trens de passatgiers que fan aquel recorregut (un tren cada vint minutas).
Un dels mejans de transport preferit pels abitants de Copenaga es la
bicicleta
. Durant d'unes periodes de l'an, e dins d'unes luocs, se podon emplegar de bicicletas publicas amb un depaus de 20
coronas
que se recupera en tornar la bicicleta en un dels luocs abilitats.