한국   대만   중국   일본 
Ans 1950 ? Wikipedia

Ans 1950

decenni
(Redirigit dempuei 1953 )

Infotaula de decenniAns 1950
Segles segle? xix - segle? xx - segle? xxi
Decennis 1920 - 1930 - 1940 - 1950 - 1960 - 1970 - 1980

1950 ?: extension dau drech de vote ai femnas en Haiti .
1950 ?: en Indochina , la victoria dei comunistas chines permetet au Vietminh de renforaar sei posicions dins lo nord. Menacadas d'isolament, lei garnisons francesas situadas long de la frontiera assaieron de se retirar. Pasmens, la mager part foguet destrucha. Aquo entrainet lo mandadis de renforc per Franca e la guerra venguet pus intensa (→ 1951 ).

Article detalhat: Guerra de Corea .

1950 ?: en junh, comencament de la Guerra de Corea amb l'invasion de la Corea dau Sud per la Corea dau Nord . Mens nombrosas e suspresas per son adversari, lei forcas dau Sud capiteron a mantenir una pochi de resistencia a l'entorn dau port de Pusan onte l'ajuda estatsunidenca arribet pauc a pauc. D'efiech, aprofichant lo refus de l' URSS de participar ai debats de l' ONU , leis Estats Units d'America obtengueron la condamnacion de la Corea dau Nord per lo Conseu de Seguretat dei Nacions Unidas . Ansin, l' ONU organizet un cors expedicionari , principalament estatsunidenc, encargat de defendre la Corea dau Sud . En octobre, una contra-ofensiva estatsunidenca a Incheon entrainet la revirada de l'ataca nord-coreana e la destruccion de la mager part dei forcas de Pyeongyang . Pasmens, aquo entrainet una intervencion chinesa per empachar l'afondrament de son vesin comunista (→ 1951 ).
1951 ?: en Corea , lo cors expedicionari estatsunidenc , suspres per l'intervencion chinesa, deguet se retirar vers lo sud. Dins de condicions malaisadas, arrestet l'ofensiva dei forcas de Pequin avans d'organizar una contra-ofensiva que li permetet de tornar venir dins la region dau 38 en parallel. Escagassats, lei dos camps comenceron de negociar un reglament de la crisi (→ 1953 ).
1951 ?: independencia de Libia .
1951-1953 ?: en Indochina , lei Frances adopteron una estrategia pus defensiva destinada a protegir lei zonas pobladas e economicament importantas. Aquo li permetet d'enregistrar plusors succes defensius contra lo Vietminh mai empediguet pas la guerilha d'estendre son influencia dins lei zonas ruralas de la mitat nord de Vietnam .
1952 ?: extension dau drech de vote ai femnas en Grecia , en Bolivia e en Liban .

 
Fotografia de la premiera explosion d'una bomba H .

1952 ?: explosion de la premiera bomba H (31 d'octobre). Pus poderosa que la bomba A , era destinada a permetre ais Estats Units de mantenir sa superioritat tecnologica en materia d'armaments nuclears sus l' URSS (→ 1953 ).
1952 ?: au Reiaume Unit , mort dau rei Jordi VI . Elisabet II li succediguet.
1952 ?: creacion de la Comunautat Europea dau Carbon e de l'Acier per Franca , l' Alemanha de l'Oest , Italia , Belgica , lei Pais Bas e Luxemborg . L'objectiu era de crear un mercat comun de l' acier e dau carbon entre aquelei pais per aumentar la cooperacion economica.
  1953 ?: proces dau chaple d'Orador de Glanas. 21 soudats i fogueron jutjats. Totei fogueron condamnats franc d'un accusat que foguet capable de demostrar son absencia durant lo chaple. Pasmens, tre la fin dau proces, lei soudats d'origina alsaciana fogueron amnistiats, co qu'entrainet de protestacions vivas en Lemosin .
1953 ?: premiera explosion d'una bomba H sovietica (→ 1957 ).
1953 ?: en Corea , signatura de l' armistici de Panmunjeom (27 de julhet). Restabliguet mai o mens lo statu quo ante bellum amb una linha de separacion situada a l'entorn dau 38 en parallel.

Article detalhat: Cop d'Estat iranian de 1953 .

1953 ?: cop d'Estat en Iran en favor dau chah. Largament organizada per lei servicis secrets estatsunidencs e britanics , l'operacion avia per objectiu de reversar lo Premier Ministre Mohammad Mossadegh que sei projectes de nacionalizacion de l'industria deis idrocarburs menacava leis interes de Washington e de Londres .
1953 ?: en Cuba , revirada d'una temptativa d'insureccion organizada per Fidel Castro .
1953 ?: extension dau drech de vote ai femnas en Mexic .
1953 ?: premiera ascension dau Mont Everest per l' alpinista Edmund Hillary e lo sherpa Tenzing Norgay .

 
Drapeu dau Vietminh plantat sus una posicion francesa a l'eissida de la batalha de Dien Bien Phu .

1954 ?: en Indochina , batalha de Dien Bien Phu e capitulacion d'una garnison francesa dins lo nord de Vietnam . S'aquela desfacha cambiava pas lo raport de forca, foguet utilizada per lo govern frances per abandonar la region e assaiar de concentrar sei forcas sus sei colonias d' Africa . L' Indochina Francesa foguet donc devesida entre quatre estats noveus?: Laos , Cambotja , Vietnam dau Sud e Vietnam dau Nord . Dins lei fachs, la guerra contuniet car lei guerilhas comunistas de Laos , de Cambotja e, subretot, de Vietnam dau Sud eran maucontentadas de la formacion de governs desenant protegits per leis Estats Units .
1954 ?: dins lo Sud deis Estats Units , resurgencia de la question raciala. D'efiech, lei Negres estatsunidencs, qu'avian largament participat a la victoria durant la Segonda Guerra Mondiala, volian d'ara endavant obtenir de drechs egaus a aquelei dei Blancs. Diverseis afaires eran en cors de jutjament mai dins lo corrent de l'annada, la Cort Suprema deis Estats Units publiquet una decision importanta ( Brown v. Board of Education ) que declaret inconstitucionala la segregacion dins leis escolas publicas. En despiech de protestations forca violentas dei Blancs dau Sud, aquo marquet lo comencament de la fin dei leis segregacionistas.
1954 ?: extension dau drech de vote ai femnas en Colombia , en Paquistan e en Siria .
1955 ?: dubertura dau premier restaurant McDonald's a Des Plains en Illinois (15 d'abriu).

 
Division d' Europa entre l' OTAN e lo Pacte de Varsovia .
Article detalhat: Pacte de Varsovia .

1955 ?: en reaccion a la reconoissenca de la sobeiranetat de la RFA per leis Occidentaus (5 de mai), signatura dau Pacte de Varsovia entre Union Sovietica , Polonha , Checoslovaquia , Bulgaria , Ongria , Romania , Albania e la RDA (14 de mai). Aquo acabet lo partiment d' Europa entre dos blots rivaus. Aquela situacion anava durar fins a la fin deis ans 1980 .
1955 ?: extension dau drech de vote ai femnas en Egipte .
1955 ?: reconoissenca de l'autonomia interna de Tunisia au sen de l'Emperi Frances (3 de junh).
1955 ?: inauguracion dau premier pargue d'atraccion Disneyland a Anaheim en California .
1955 ?: en Pero , extension dau drech de vote e de candidatura ai femnas (7 de setembre).
1955 ?: en Cambotja , menacat de desfacha ais eleccions previstas dins lo corrent de l'annada, lo rei Norodom Sihanouk abdiquet au profiech de son paire Norodom Suramarit per participar totalament a la vida politica dau pais. Creet lo sieu partit politic e utilizet l'aparelh de l'Estat per sostenir la sieuna campanha. Egalament ajudat per de fraudas importantas, ganhet d'un biais clar leis eleccions legislativas de setembre ambe 83?% dei sufragis exprimits. Fondet son regime sus lo nacionalisme khmer, la fidelitat au rei, l'oposicion a l'injusticia e la proteccion dau bodisme . Aquo aguet per consequencia la mesa en placa d'un conservatisme sociau forca important e l'adopcion de plans de construccion ambicios regardant lo desvolopament dau pais.

 
Fotografia de Rosa Parks que foguet a l'origina dau movement contra la segregacion dins lei transports.

1955-1956 ?: ais Estats Units , comencament de manifestacions e de movements sociaus contra la segregacion dins leis Estats dau Sud. Marcats per lei figuras de Martin Luther King e de Rosa Parks , aquelei movements obtengueron una reconoissenca de l'inconstitucionalitat de la segregacion dins lei bus. Pasmens, lei segregacionistas contunieron tanben lo combat e d'atacas contra lei Negres o lei Blancs en favor dei drechs civics se multipliqueron en causa d'una resurgencia dei grops liats au Ku Klux Klan (→ 1957 ).

 
Fotografia dei manifestacions de Poznan (≪?Volem de pan?≫ n'era un deis eslogans principaus.)

1956 ?: en Polonha , manifestacions importantas apres la mort de Boleslaw Bierut , especialament dins la vila de Poznan . Amb l'acordi de Khrushchov , Gomulka foguet tornarmai cargat de dirigir lo pais. La politica novela assaiet de se centrar sus la reforma de l'economia dau pais tocada per de carestias regularas e sus una libelizacion relativa de la societat amb lo melhorament dei relacions amb leis autoritats eclesiasticas. Dins aquo, lo succes foguet limitat e de tensions aparegueron tornarmai au sen de la societat polonesa.
1956-1957 ?: en Franca , govern de Guy Mollet . A l'origina d'avancadas socialas importantas, venguet impopular en causa de sa decision de mandar de conscrits en Argeria e dei dificultats financieras dau pais que foguet obligat de demandar l'ajuda dau FMI . D'un biais generau, aqueu govern es considerat coma l'illustracion dei feblessas de la IV a Republica e sa fin precipet l'afondrament dau regim (→ 1958 ).
1957 ?: dins lo Sud deis Estats Units , perseguida de la lucha dei populacions negras contra la segregacion. Foguet principalament centrada sus la vila de Little Rock onte de negres devian per lo premier cop esser integrats dins una escola blanca. Leis autoritats localas assaieron de s'i opausar, especialament lo governador Orval Faubus . Lo president Eisenhower ordonet finalament de desplegar un milier d'omes eissits d'una formacion d'eleit de l'armada estatsunidenca ? la 101 a division aeroportada ? per assegurar la proteccion deis estudiants negres (lei Nou de Little Rock ). Pasmens, leis autoritats de la vila capiteron de sarrar leis escolas e la legislacion antisegregacion de 1957 demoret pauc eficaca (→ 1960 ).
1957 ?: premiera explosion d'una bomba H britanica (→ 1967 ).
1958 ?: independencia de Guinea (2 d'octobre).
1958 ?: a la seguida dei dificultats recurrentas per formar un govern estable dempuei la fragmentacion dau movement independentista, un cop d'Estat militar dirigit per lo generau Ibrahim Abboud prenguet lo poder (18 de novembre). Pasmens, lo regime noveu deguet faciar d'oposicions multiplas (islamistas de l'Umma, Partit Comunista, Fraires Musulmans, populacions dau sud que refusavan l'islamizacion de la societat... etc.).

 
L' USS George Washington (SSBN-598) , premier sosmarin nuclear lancaire d'engenhs de l' istoria .

1959 ?: ais Estats Units , intrada de dos estats noveus au sen de la Federacion?: Alaska ( 3 de genier ) e Hawaii ( 21 d'agost ). Regardant leis afaires militars dau pais , intrada en servici dau premier sosmarin nuclear lancaire d'engenhs . Aqueu tipe de naviri que sa deteccion es forca malaisada anava donar una dimension novela a la Guerra Freja e aumentar l'impossibilitat d'un conflicte militare direct entre Washington e Moscou .
1959 ?: en Cambotja , descuberta d'un complot organizat per Tailandia e lo Vietnam dau Sud per reversar Norodom Sihanouk e la monarquia . Aquo era la consequencia dau raprochament dau pais amb leis estats comunistas d'Asia dau Sud-Est.

1952 ?: descuberta de la tomba dau rei maia K'inich Janaab' Pakal I er .
1957 ?: publicacion dau roman La Greva de l'escrivana estatsunidenca Ayn Rand ( 1905 - 1982 ). Contra-utopia depintant l'afondrament de la societat apres lo retirament volontaris deis ≪?omes d'esperit?≫ (entrepreneires onests, scientifics independents, artistas individualistas... etc.), denoncia la democracia sociala e lo partiment dei richessas. Aquela obra defend ansin lo capitalisme individualista e aguet un succes considerable au sen de la societat estatsunidenca .

Sciencias e tecnicas

modificar
Article detalhat: Nivol d'Oort .

1950 ?: publicacion dau trabalh de l'astronom neerlandes Jan Oort postulant l'existencia d'una serva de cometas dins lei regions perifericas dau Sistema Solar . Se Oort era pas lo premier d'imaginar una tala estructura, sei recercas eran basadas sus l'estudi de la trajectoria de 46 cometas . Mostreron l'existencia possibla d'un ensemble de nucleus de cometas a de distancias estimadas entre 100 e 150?000 ua.
1950 ?: invencion de la disqueta per l'inventor japones Yoshiro Nakamatsu (nascut en 1928 ). Cedet lei drechs d'esplecha dau concepte a la companhia estatsunidenca IBM .
1951 ?: premiera capitada d'un assai de produccion d'energia nucleara per la cola estatsunidenca trabalhant sus lo reactor EBR-I dau Laboratori nacionau d'Idaho . Aquo permetet la concepcion e la construccion dei premierei centralas nuclearas .
1952 ?: comercializacion dau premier antibiotic de la classa dei macrolids .
1952 ?: premier assai capitat d'una bomba H . Basada sus lo principi de la fusion nucleara , es totjorn l' arma pus poderosa concebuda per l'esser uman.
1952 ?: premiera utilizacion de l'ecografia, aplicacion dau principi dau sonar au cors uman, per l' Estatsunidenc John Wild ( 1914 - 2009 ).

Article detalhat: ADN .

1953 ?: descuberta de l'estructura de l' ADN per James D. Watson (nascut en 1928 ) e per Francis Crick ( 1916 - 2004 ).
1953 ?: assai de la premiera peca d' artilharia tirant d' obus nuclears per leis Estatsunidencs.
1954 ?: publicacion per lo Japones Ukichiro Nakaya ( 1900 - 1962 ) d'un diagrama permetent d'establir un liame entre la formacion de flocs de neu, la temperatura e la saturacion de vapor d' aiga . Aquo foguet la premiera explicacion vertadiera de la formacion dei cristaus de neu .

 
Fotografia de la centrala nucleara d'Obninsk apres sa sarradura en 2002 .

1954 ?: intrada en servici de la centrala sovietica d' Obninsk (27 de junh), premiera centrala nucleara operacionala dau mond. Franca e lo Reiaume Unit imiteron lei Sovietics en 1956 e leis Estats Units d'America en 1957 .
1954 ?: invencion dau lengatge de programacion Fortran per l'informatician estatsunidenc John Backus ( 1924 - 2007 ).
1955 ?: intrada en servici dau premier sosmarin de propulsion nucleara (dins la flota estatsunidenca ). Rapidament imitat per leis autrei poissancas navalas majoras de la planeta, aqueu concepte donet una autonomia forca importanta ai sosmarins que son desenant lo vector principau de la dissuasion nucleara .
1955 ?: premiera sintesi de diamants sintetics per la companhia estatsunidenca General Electric .
1956 ?: concepcion dau premier motor de piston rotatiu per l' engenhaire alemand Felix Wankel ( 1902 - 1988 ).
1956 ?: descuberta de la vancomicina , un antibiotic poderos que permet de luchar contra d'infeccions grevas d' estafilococs o de pneumococs .
1956 ?: presentacion dau premier disc dur per la companhia estatsunidenca IBM . Dich RAMAC 305 , era compausat de 50 discs de 60 cm de diametre permetent d'enregistrar aperaqui 5 Mo de donadas. La totalitat pesava 1 t.

 
Reproduccion de Sputnik 1 .
Article detalhat: Sputnik 1 .

1957 ?: capitada dau premier vol de la fusada sovietica R-7 Semiorka (21 d'aost). Puei capitada de la premiera temptativa, totjorn sovietica , de mesa en orbita d'un satellit artificiau ( Sputnik 1 ) lo 4 d'octobre. De son caire, leis Estats Units capiteron lo premier tir de la fusada Atlas (11 de decembre).
1957 ?: publicacion d'un estudi sus la fusion termonucleara per lo fisician britanic John Lawson ( 1923 - 2008 ). I prensentet lei condicions necessarias per obtenir una reaccion de fusion que son d'ara endavant dichas criteris de Lawson .
1957 ?: capitada de la premiera implantacion d'un cor artificiau (sus un chin ) per lo metge estatsunidenc Willem Johan Kolff ( 1911 - 2009 ). L'animau subrevisquet 90 minutas. Aquo marquet lo comencament de recercas importantas regardant lo desvolopament d'un cor artificiau per l' esser uman .
1957 ?: ubertura de la premiera usina siderurgica utilizant un proces moderne de reduccion directa a Monterrey en Mexic . Inspirat per lei tecnicas anticas de reduccion, aqueu metode utilizet lo gas naturau coma reductor. Gracias au cost limitat dau gas naturau, aqueu proces se desvolopet e es totjorn utilizat a l'ora d'ara.

Article detalhat: Supraconductivitat .

1957 ?: formulacion de la teoria BCS ? dicha segon leis inicialas de seis autors John Barden , Leon Neil Cooper e John Robert Schrieffer ? que permetet per lo premier cop de descriure lo fenomen de supraconductivitat descubert en 1911 per Heike Kmaerlingh Onnes ( 1853 - 1926 ).
1957 ?: a l'iniciativa de l'armada estatsunidenca , intrada en servici dau premier carrejaire moderne equipat de rampas d'acces interioras. D'efiech, se l'idea dau carrejaire era pas novela (→ 1849 ), aqueu tipe de naviri despendia de rampas d'acces bastits sus lo cai dei ports , co que representava un limit important a son utilizacion. Lo sistema de rampas d'acces interioras permetia d'utilizar un carrejaire dins la mager part dei ports importants e d'accelerar lo cargament e lo descargament dei naviris. Foguet donc rapidament adoptat per totei lei tipes de carrejaires.
1958 ?: intrada en servici dau premier veicul de combat d'infantaria (dins l'armada de la RFA). Aquo marcava una rompedura amb la pensada estatsunidenca qu'utilizava solament sei veiculs per transportar lei soudats sus lo prat batalhier sensa participar directament au combat. L'adopcion d'un veicul d'aqueu tipe per lei Sovietics en 1967 entrainet la generalizacion dau concepte a la quasi totalitat dei forcas armadas de la planeta.
1958 ?: publicacion de la premiera version dau Lisp , un lengatge de programacion forca utilizat per la programacion d' intelligencias artificialas a partir deis ans 1970 . Foguet inventat per John McCarthy .

1958 ?: descuberta dau complex d'istocompatibilitat principau per lo metge frances Jean Dausset ( 1916 - 2009 ). Aquo marquet una evolucion importanta dins la comprenenca dei parametres permetent de favorizar leis enserts. Jean Dausset recebet lo Premi Nobel de Fisiologia o Medecina en 1980 per aquelei trabalhs.
1958 ?: invencion dau premier pacemaker per lo metge suedes Ake Senning ( 1915 - 2000 ).
1959 ?: depaus de brevet depintant lo premier circuit integrat . Son autor era l'engenhaire estatsunidenc Jack Kilby ( 1923 - 2005 ). Aqueu dispositiu permet de formar de circuits complexs amb plusors compausants diferents. Capables de realizar de foncions completas, son venguts un element important dei sistemas informatics.
1959 ?: invencion dau lengatge de programacion Cobol (8 d'abriu).
1959 ?: en Union Sovietica , intrada en servici dau premier brisa-glaca de propulsion nucleara que foguet dich Lenin . Aquo representava una evolucion importanta car la propulsion nucleara permetia d'eliminar lo problema de l'avitalhament de carburant dau naviri, totjorn malaisat dins lei regions polaras blocadas per la banquisa .

Liames internes

modificar

Bibliografia

modificar

Notas e referencias

modificar