Weser
elv
Weser i Bremen.
Land	Tyskland
Nedslagsfelt	46 306  km²
Lengd	452  km
Middelvassføring	327  m³ / s
Kjelde	Ved Hann. Munden
•  høgd	117  moh.
Munning	Nordsjøen
Weser 53°33′40″N 8°31′20″E  /  53.561111°N 8.522222°E  / 53.561111; 8.522222
Wikimedia Commons: Weser River

Weser er ei stor elv nordvest i Tyskland . Ho har sitt utspring i Hann. Munden der elvane Fulda og Werra renn saman, og renn gjennom den historiske hansabyen Bremen og 50 km seinare munnar ho ut i Nordsjøen ved hamnebyen Bremerhaven . Pa motsett side (i vest) ligg byen Nordenham ved utgangspunktet til halvøya Butjadingen , som plasserer elvemunningen i Niedersachsen . Elva har ei total lengd pa 452 km, og i lag med kjeldeelva Werra , som har utspring i Thuringen , er lengda 744 km.

Sprakleg sett har namnet pa elvane Weser og Werra same opphav, og skilnaden kjem av den gamle spraklege grensa mellom høgtysk og nedertysk , som lag i omradet rundt Hannoversch Munden.

Weser er den einaste elva som munnar direkte ut i havet og som berre renn innanfor Tyskland.

Geografi [ endre | endre wikiteksten ]

Dei øvre delane av elva renn gjennom eit aslendt landskap kalla Weserbergland . Det strekkjer seg fra omradet der Fulda og Werra renn saman til Porta Westfalica , der ho renn gjennom eit gjel mellom dei to fjellkjedene Wiehengebirge i vest og Weserbergland i aust.

Mellom Minden og Nordsjøen er elva stort sett kanalisert og skip opp til 1 200 tonn kan segle her. Det er bygd atte demningar for vasskraftproduksjon langs elva. Lenger nede er ho forbunde til Dortmund-Ems-kanalen via Kustenkanal og ein annan kanal knyter ho til Elbe ved Bremerhaven . Eit stort reservoar pa elva Eder , den største sideelva til Fulda, vert nytta til a regulere vassnivaet i Weser, slik at ho er djup nok for skipstrafikk aret rundt. Demninga, som vart bygd i 1914, vart bomba og øydelagd av britiske fly i februar 1943, noko som førte til tap av liv og store øydeleggingar lenger nede i elva. Demninga vart bygd opp att etter fire manadar. I dag er reservoaret Edersee ein feriestad om sommaren og ein stor produksjon av vasskraft.

Weser munnar ut i Nordsjøen i den sørlegaste delen av Tyskebukta . Her delar ho seg i to greiner. Desse sjøarmane vert kalla Alte Weser (Gamle Weser) og Neue Weser (Nye Weser). Dei er store vassvegar for skip som skal til hamnene i Bremerhaven , Nordenham og Bremen . Det nordlegaste punktet til Weser er markert med fyret Alte Weser. Dette fyret erstatta det historiske og kjende fyret Roter Sand i 1964.

Byar langs Weser [ endre | endre wikiteksten ]

Byar som ligg langs elva, fra kjelda til munning, er: Hannoversch Munden , Beverungen , Hoxter , Holzminden , Bodenwerder , Hameln , Hessisch Oldendorf , Rinteln , Vlotho , Bad Oeynhausen , Porta Westfalica , Minden , Petershagen , Nienburg , Achim , Bremen , Brake , Nordenham og Bremerhaven .

Sideelvar [ endre | endre wikiteksten ]

Den største sideelva til Weser er Aller , som ho mottar i Bremen.

Sideelvar til Weser og Werra (fra kjelda til munning):

• Venstre
  • Ulster
  • Fulda , med Eder
  • Diemel
  • Große Aue
  • Hunte
• Høgre
  • Nesse
  • Aller
  • Lesum

Etymologi [ endre | endre wikiteksten ]

Namnet Weser finn ein igjen i andre elvar som Wear i England og Vistula i Polen , som alle har opphav i den gamle frisiske rota w?se eller norrønt veisa , som tyder ≪slam, gjørme, stillestaande dam≫.

Sja og [ endre | endre wikiteksten ]

• Operation Weserubung

Kjelder [ endre | endre wikiteksten ]