Omleiringa av Danzig
Del av den polske arvefølgjekrigen
Bilete fra slaget
Dato 22. februar ? 30. juni 1734 Stad Danzig , Polen Resultat Russisk-saksisk siger
Partar
Det russiske imperiet   Kurfyrstedømet Sachsen	Polen   Frankrike   Sverige
Kommandantar
Peter Lacy Burkhard Christoph von Munnich Thomas Gordon Johann Adolf II av Sachsen-Weissenfels	Stanisław Leszczy?ski General von Bittinghofen Rochon de la Perouse, Comte de la Motte  # Jean Andre, Marquis de Barailh Count Plelo  † Baron von Stackelberg [1]
Styrkar
12 000(i starten)-37 000 eller 60 000 regulære (totalt)	4 500(i starten)-7 000 polakkar (total) 7 500-8 500 polske militssoldatar og frivillige 1 200-2 400 franskmenn [2] 130 svenske frivillige [1]
Tap
8 000	Ukjend

Omleiringa av Danzig skjedde i 1734 da russarane fra 22. februar til 30. juni kringsette og erobra den polsk-litauiske byen Danzig (dagens Gda?sk) under den polske arvefølgjekrigen . Det var første gongen at soldatar fra Frankrike og Russland møtte kvarandre som fiendar pa slagmarka. ^[3]

Bakgrunn [ endre | endre wikiteksten ]

August II av Sachsen , som og hadde regjert som konge av Polen det meste av tida sidan 1697, døydde den 1. februar 1733, og utløyste ein kamp over kven som skulle ta over den polske trona. Stanisław Leszczy?ski , som hadde styrt som konge ei kort stund under den store nordiske krigen (1705 til 1709), vart vald som konge den 10. september 1733, med brei støtte i den polske adelen og folkesetnaden, samt fra Frankrike (der dottera hans var gift med Ludvig XV ), og Sverige (der Karl XII hadde støtte han i den første regjeringstida). Russland , habsburgarane og Sachsen , ønskte ein monark dei kunne ha meir innverknad over, og gjekk imot valt. Russland sendte soldatar inn i Polen i august 1733, eit første forsøk pa a paverke valet, men tvinga sa Stanisław, som berre hadde 2000 soldatar i Warszawa , til a trekkje seg attende til Danzig , der han grov seg ned med partisane sine (inkludert primasen av Polen Teodor Potocki og franske og svenske ministrar) for a vente fra støtta som Frankrike hadde lova. Den 30. september nadde ei russisk arme pa 20 000 mann under Peter Lacy fram til Warszawa, og 6. oktober vart det halde eit nytt sejm som utropte August III til konge.

Opptakt [ endre | endre wikiteksten ]

Frankrike, som hadde lova økonomisk og militær støtte til Stanisław i kampen hans om trona, nølte med a sende ein flate til Austersjøen for a unnga konfrontasjonar med Storbritannia og Dei sameinte Nederlanda som kunne dra desse nøytrale nasjonane inn i krigen. Franske midlar fann sin veg til Danzig i 1733 og vart nytta av general von Bittinghofen, militærkommandanten i Danzig, til a utbetre forsvaret av byen i vente av ei militær handling fra Russland, Sachsen, og Austerrike. I tillegg til dei 4 500 regulære soldatane som var stasjonerte i byen, klarte støttespelarane til Stanisław a mønstre ein lokal milits for a forsterke byen.

General Lacy, matte forlate store garnisonar for a kunne sla partisanane til Stanisław, og marsjerte 12 000 mann til Danzig, og byrja kringsetjinga den 22. februar 1734. Pa grunn av mangel pa skikkeleg kringsetjingsutstyr og at det framleis var vinter, var det lite aktivitet til a byrje med, og russarane matte slite med konstante smatrefningar med partisanane bade innanfor og utanfor kringsetjingslinjene.

Den første franske flaten [ endre | endre wikiteksten ]

Kardinal de Fleury , radgjevaren til Ludvig XV , sendte ein liten flate til Austersjøen for a støtte Stanisław. Dei drog ut fra Brest den 31. august 1733 med ein flate pa 14 skip (ni transportskip med 1500 soldatar og ein eskorte pa fem fregattar ) og nadde fram til København den 20. september. Flaten vart kalla attende før det vart klart at Stanisław trengde ei eller anna form form støtte.

Omleiring [ endre | endre wikiteksten ]

Den 17. mars nadde marskalk Munnich fram med forsterkingar - 15 000 soldatar (og kringsetjingsarmeen talde da totalt 60 000 soldatar), og tok over kommandoen over kringsetjinga. Det gjekk treigt med russarane pa grunn av mangelfullt artilleri. Adam Tarło , ein av Stanisław sine støttespelarar, leia 8000 mann i eit forsøk pa a oppheve blokaden, men desse vart overraska av ei avdeling sendt fra kringsetjingslinja under Lacy nær byen Berent (dagens Ko?cierzyna ) og drivne attende. Da russarane fekk tyngre artilleri og 10 000 saksarar nadde fram i mai, erobra russarane fortet Sommerschanz ved munningen til elva Wisla , men vart slatt attende i eit blodig forsøk pa a storme Hagelburg.

Den andre franske flaten [ endre | endre wikiteksten ]

Da det vart kjend i Paris at Stanisław var blokkert i Danzig i februar 1734, vart det organisert ein ny støtteflate. Sjølv om Plelo bad om femten til tjue tusen soldatar, vart det først bere sendt to skip (≪Achille≫ og ≪Gloire≫) under kommandør Barailh med 1800 mann under Perouse La Motte. Desse soldatane vart sett i land i Weichselmunde den 11. mai. Fire dagar seinare forlet Perouse La Motte stillinga, erklært ho uthaldbar, og vendte attende til København. Her insisterte grev Plelo at det vart handla, og at flaten vart forsterka med fleire skip (≪Fleuron≫, ≪Brilliant≫ og ≪l'Astree≫). Flaten vendte attende til Danzig, og sette soldatar i land den 24. mai. Den 27. mai, i det som vart den første fiendtlege trefninga mellom franske og russiske soldatar, prøvde denne styrken a storme dei russiske skyttargravene, men mislukkast med dette. Forsøket kosta mellom anna grev Plelo livet), og trekte seg attende til Weichselmunde. Ein russisk flate under admiral Thomas Gordon nadde fram den 1. juni, og sette i land fleire vapen. Kanonane fra flaten gøyv sa laus mot den franske stillinga slik at dei overgav seg og Weichselmunde (og dermed kontrollen over hamna til Danzig) følgde nokre dagar seinare. Barailh vendte attende til København, men ikkje før to av skipa i flaten hans kapra den russiske fregatten ≪Mittau≫. Dette skipet vart etter kvart byta mot franske fangar.

Overgjeving [ endre | endre wikiteksten ]

Danzig kapitulerte utan vilkar den 30. juni etter a ha halde ut i 135 dagar, noko som kosta russarane 8000 mann. ^[3] Danzig vart paført store skadar og matte og betale for reparasjonane til sigerherrane.

Forkledd som ein bonde, hadde Stanisław klart a rømme to dagar før byen overgav seg. Han dukka opp att i Konigsberg , der han sendte ut eit manifest til parisanane sine som gjorde at det vart danna eit forbund pa hans vegner. Det vart og sendt eit polske sendebod til Paris for a be Frankrike invadere Sachsen med minst 40 000 mann. I Ukraine hapte grev Nicholas Potocki pa a støtte Stanisław med a sende om lag 50 000 geriljasoldatar som opererte pa landsbygda kring Danzig. Desse vart derimot etter kvart spreidd av russarane og Frankrike avslo a sende ytterlegare hjelp. Stanisław avstod formelt fra kravet sitt til trona den 26. januar 1736.

Etter overgjevinga vart russiske styrkar sendt lenger vest for a støtte Austerrike i forsvaret av riket mot dei franske inntoga i Rhindalen . Dei russiske styrkane nadde Rhinen for første gong i historie og var med pa a avgrense dei franske militære handlingane pa denne krigsskodeplassen.

Kjelder [ endre | endre wikiteksten ]

• The Cambridge Modern History
• Contemporary memoirs of Russland, from the year of 1727-1744
• Geschichte der Befestigungen und Belagerungen Danzigs, Carl Friccius (History of the Defenses and Sieges of Danzig)
• Die Belagerung der Stadt Danzig in 1734, K. Hoburg (The Omleiringa av Danzig in 1734)
• La marine militaire de la Frankrike sous le regne de Louis XV, Georges Lacour-Gayet (Marines of Frankrike under the reign of Louis XV)

Bakgrunnsstoff [ endre | endre wikiteksten ]

• KMLA, History of Danzig: Danzig, 1660-1793