Giuseppe Ungaretti
Statsborgarskap	Italia, Kongedømet Italia
Fødd	8. februar 1888 Alexandria
Død	1. juni 1970, 2. juni 1970 (82 ar) Milano
Yrke	lyrikar , omsetjar , journalist , essayist , skribent , universitetslærar
Sprak	italiensk
Politisk parti	Fascistpartiet i Italia
Medlem av	Bayerische Akademie der Schonen Kunste
Religion	katolisisme
Giuseppe Ungaretti pa Commons

Giuseppe Ungaretti ( 8. februar 1888 – 1. juni 1970 ) var ein italiensk diktar.

Liv og virke [ endre | endre wikiteksten ]

Giuseppe Ungaretti var fødd 8. februar 1888 i Alexandria som son av toskanske landarbeidarar fra provinsen Lucca i Italia. Familien hadde utvandra til Egypt og dreiv eit lite bakeri i utkanten av Alexandria . Faren var og med ved bygginga av Suezkanalen og omkom berre eit par ar etter at Giuseppe var fødd, men mora fortsette a driva bakeriet. Giuseppe Ungaretti budde i Egypt fram til 1912, da han var 24 ar.

Som tjuefirearing drog han til Paris ? skulegangen hans i Alexandria hadde vore meir fransk enn italiensk ? og pa vegen fekk han eit første glimt av Italia. Ved krigsutbrotet i juni 1914 søkte han seg vekk fra krigen til Milano . Der gav han ut dei første dikta sine i hermetistisk art i futuristtidsskriftet Lacerba . Da Italia sidan gjekk med i krigen i 1915 verva han seg som meinig i infanteriet og blei send til fronten, der Italia og forbundsfellen Austerrike-Ungarn deltok i slaga ved Isonzo .

Debutdiktsamlinga til Ungaretti, Il porto sepolto , blei skriven pa krigsskodeplassar i Carsofjella og kom ut i 1916 i 80 eksemplar. Desse sara og smeretfylte dikta, som han sjølv omtalte som ≪ei slags dagbok≫, var prega av eit heilt eoge diktaridiom og eit nytt tonefall innan italiensk poesi. Dei møtte inga direkte forstaing, men skulle med tida gjera han kjend. Nokre ar seinare blei dei tekne med i den meir omfattande samlingen Allegria di naufragi (1919), som i sin tur lag til grunn for den meir omfattande L'allegria fra 1931. ^[1] Ifølge kjennaren Leone Piccioni var Giuseppe Ungaretti allereie fra dei første samlingane sine ≪den verkelege og den mest djuptgaande fornyaren≫ av sprak, verseform, tematikk og aktualitet i den italienske lyrikken pa 1900-talet. ^[2] Dikta var utan tradisjonelle og songbare rytmar. Ordvalet var enkelt og umiddelbart i høve til røyndomen, og tok for seg nye motiv.

Attende i Paris etter krigen gav han ut ei samling pa fransk, La Guerre , tileigna den nyleg avdøde venen hans Guillaume Apollinaire . Elleve av dei atten dikta var eigne omsetjingar fra italiensk, resten var blitt skrivne direkte pa fransk. Ungaretti gifta seg i 1920 med franske Jeanne Dupoix. Paret slo seg ned i Roma aret etter, der han blei tilsett som journalist av Utanriksdepartementet. Den andre større diktsamlinga hans, Sentimento del tempo , kom ut i 1933. Tre ar seinare drog han med familien til Brasil . Han hadde fatt tilbod om a bli professor i italiensk litteratur ved universitetet i Sao Paulo . Denne stillinga hadde Ungaretti fram til 1942, da han vende attende til Roma. II 1939 hadde den niarige sonen hans Antonietto døydd av ein blindtarmsbetennelse, og sorga etter sonen er merkbar i samlinga Il dolore (1947).

Viktige seinare verk av Ungeretti er La terra promessa (1950), Un grido e paessaggi (1952) og Il taccuino del vecchio (1960). Han gav og ut tolkingar av savel franske modernistpionerar som engelske og spanske diktarar fra barokken og romantikken. Ungaretti døydde i Milano 1. juni 1970.

Andre betydelege diktarar som den tyskspraklege Paul Celan og den franskspraklege Philippe Jaccottet har tolka delar av Ungaretti sitt verk til sine respektive sprak.

Kjelder [ endre | endre wikiteksten ]

Litteratur [ endre | endre wikiteksten ]

• Leone Piccioni: Foretal . Ingar i Giuseppe Ungaretti: Poesie (Stockholm, 1968)
• Patrick Creagh: Introduction . Ingar i Giuseppe Ungaretti: Selected Poems (Penguin Books, 1971)
• Anders Olsson: Efterord . Ingar i Giuseppe Ungaretti: Jag ar en varelse (Themis, 2001)

Bakgrunnsstoff [ endre | endre wikiteksten ]

Commons har multimedium som gjeld: Giuseppe Ungaretti