William Adams
(
Gillingham
,
24 september
1564
?
Hirado
,
16 mei
1620
), in Japan bekend als
Anjin
of
Miura Anjin
, was een
Engels
zeeman
die in
1600
als
stuurman
op het Nederlandse schip
De Liefde
als eerste Engelsman
Japan
bereikte, en daar een vertrouweling van
shogun
Ieyasu Tokugawa
werd. Hij wordt beschouwd als de eerste Brit die Japan bezocht.
Adams was succesvol in de Japanse samenleving, kreeg een landgoed in Hemi, nabij
Yokosuka
en trouwde met een Japanse vrouw. Zijn verzoek in 1605 om naar Europa te mogen terugkeren werd niet ingewilligd; wel was hij vanaf 1614 enkele jaren in dienst van de
Britse Oost-Indische Compagnie
, en bezocht onder meer
Thailand
. Later keerde hij naar Japan terug, waar hij stierf.
Adams werd geboren te
Gillingham
in
Kent
, Engeland. Nadat hij zijn vader op twaalfjarige leeftijd verloor werd hij als scheepsjongen in de leer genomen door Nicolas Diggins in
Limehouse
. De volgende twaalf jaar spendeerde hij aan het bestuderen van
scheepsbouw
,
astronomie
en
navigatie
. Daarna werd hij tewerkgesteld in de
Royal Navy
, waar hij diende onder
Sir Francis Drake
, en in 1588 als meester van de
Richarde Dyffylde
vocht tegen de
Spaanse Armada
. Daarna werd Adams te werk gesteld voor de Barbary Compagny. Volgens jezuitische bronnen nam Adams tijdens deze dienst deel aan een expeditie naar de
Arctis
, die 2 jaar duurde, in een zoektocht naar een
Noordoostelijke Doorvaart
langs de
Siberische kust
naar het
Verre Oosten
. Mogelijk was hij aanwezig op de reis van
Jan Corneliszoon Rijp
naar
Spitsbergen
.
Vlag van de
V.O.C.
(Kamer
Rotterdam
)
Volmodel van de
De Liefde
Op 34-jarige leeftijd, aangetrokken door de Nederlandse handel met
Indie
, vertrok hij in opdracht van Nederlandse handelaars door het Goereese Gat met een vloot van vijf schepen in 1598. Hij vertrok op 24 juni 1598 als stuurman aan boord van de
Hoop
en ontmoette de rest van de vloot (
Liefde
,
Geloof
,
Trouw
, en de
Blijde Boodschap
), die geleid werd door
Jacques Mahu
. De schepen (alle van 75 tot 250 ton) voeren naar de
Guineese kust
, waar ze het eiland
Annobon
aanvielen om voedselvoorraden te krijgen, waarna ze verder voeren naar de
Straat Magellaan
. De
Blijde Boodschap
werd in beslag genomen door de Spanjaarden, nadat het door stormen op drift was geraakt. De
Trouw
stak onder
Balthasar de Cordes
de
Grote Oceaan
over naar de
Molukken
, maar werd op
Tidore
gekaapt door de Portugezen, waarbij het merendeel van de bemanning vermoord werd. De
Geloof
keerde terug met 36 van de oorspronkelijke 109 bemanningsleden, en kwam in juli 1600 aan in
Rotterdam
. De volgende lente kwamen aan de kust van
Chili
de kapiteins van de
Liefde
en de
Hoop
, samen met 20 bemanningsleden (onder wie Adams' broer Thomas), om het leven in een conflict met
Indianen
. William ruilde hier de
Hoop
voor de
Liefde
.
Door angst voor de Spanjaarden zeilden de overblijvende bemanningsleden via de
Stille Oceaan
naar Japan. Onderweg stopten de schepen bij bepaalde eilanden (waarschijnlijk de
Hawaiaanse eilanden
), waar acht mannen deserteerden. Later tijdens deze reis (eind februari) vernietigde een
tyfoon
de
Hoop
en veroorzaakte de dood van de hele bemanning.
Na meer dan 19 maanden op zee liet de
Liefde
het anker vallen op
Kyushu
in Japan. De lading bestond onder andere uit wol, spiegels, nagels, ijzer, hamers, 19 bronzen kanonnen, 5000 kanonskogels en 500
musketten
. Toen de
Liefde
op 19 april 1600 aanmeerde op het eilandje
Kuroshima
nabij
Bungo
(het huidige
Usuki
, in de prefectuur
Oita
) konden volgens een brief van Adams uit 1605 nog maar vijf van de overgebleven 24 leden van de bemanning op hun eigen benen staan.
[1]
[2]
De Portugese priesters beweerden dat Adams' schip een piratenschip was en dat ze allen gekruisigd moesten worden. Het schip werd onder bevel van
Ieyasu Tokugawa
in beslag genomen en de bemanning werd opgesloten in het
kasteel van Osaka
.
Slag bij Sekigahara
, 1600.
De 19 kanonnen van de
Liefde
werden volgens
Spaanse
bronnen op
21 oktober
1600
gebruikt in de
Slag bij Sekigahara
. Tussen mei en juni 1600 ontmoette Adams Ieyasu drie maal in Osaka. Hij werd ondervraagd door Ieyasu en daarna door de voogd van
Toyotomi Hideyori
(de zoon van de net gestorven
Toyotomi Hideyoshi
). Ieyasu was geinteresseerd in Adams' kennis over schepen, scheepsbouw en
mathematica
. Adams en zijn tweede stuurman
Jan Joosten van Lodensteyn
mochten het land niet verlaten, terwijl
Jacob Quaeckernaeck
en
Melchior van Santvoort
terug mochten naar de Republiek om hen uit te nodigen om handel te drijven.
San Buena Venturain
het herdenkingspark van Anjin,
Ito
In 1604 beval Ieyasu Adams en zijn kompanen een westers
zeilschip
te bouwen in
Ito
, aan de oostkust van het schiereiland Izu. Nadat het schip van 80 ton voltooid was, gaf Ieyasu het bevel om het volgende jaar een groter schip (van 120 ton) te bouwen. De overlevenden van de
Liefde
werden beloond en mochten aan internationale handel doen. Adams kreeg pas in 1613 goedkeuring om het land te verlaten, maar keerde er naderhand terug. Melchior van Santvoort en Jan Joosten van Lodenstein maakten een fortuin met handel tussen Japan en
Zuidoost-Azie
.
Adams wordt ontvangen door Ieyasu. Van een kaart van
Pieter van der Aa
Adams: De eerste Engelsman in Japan met
daimyo
en hun bedienden. De daimyo worden aangezien voor koningen
De shogun (Ieyasu Tokugawa) maakte van Adams zijn persoonlijke adviseur en gaf hem verschillende privileges. Na een aantal jaren verving hij zijn tolk, de jezuiet Padre Joao Rodrigues, door Adams. De shogun besloot dat de loods gekend als William Adams gestorven was en de Samurai genaamd Miura Anjin was geboren. Dit betekende ook dat de vrouw van Adams weduwe was geworden. Adams kreeg ook de titel van
Hatamoto
. Adams' woning bevond zich naast de haven van
Uraga
, het toegangspunt tot de
baai van Tokio
, waar hij handel dreef met buitenlandse schepen. Dankzij zijn positie kon Adams trouwen met Oyuki (Doopnaam Maria), de dochter van Magone Kageyu (een adellijke samoerai). Ze kregen een zoon, Joseph, en een dochter, Susanna.
Topografische kaart van de baai van
Hirado
in 1621. Rechts staat de handelspost van de
V.O.C.
met een Nederlandse vlag. Uiterst links de vlag van het Sint-Joriskruis van Engeland.
De Nederlandse factorij in Hirado. 17e-eeuwse gravure
De kapitein van de
Liefde
, Jacob Quaeckernaek, en Melchior van Santvoort waren door Ieyasu in 1604 op een expeditie naar Patani in Zuidoost-Azie gestuurd om de
V.O.C.
te contacteren om handel met Japan te drijven. Door conflicten met de
Portugezen
konden de Nederlanders geen schip voor 1609 naar de baai van Hirado sturen. Dankzij Adams' onderhandelingen met Ieyasu konden de Nederlanders in Japan vrij handel voeren.
De protestant Adams werd door de katholieke Portugezen als hinderlijk beschouwd. In 1614 verbande Ieyasu de jezuieten uit Japan en stelde een verbod in op het katholicisme. Adams had Ieyasu ook gewaarschuwd voor een mogelijke Spaanse invasie.
In 1613 kwam kapitein
John Saris
met de
Clove
naar
Hirado
om een Engelse handelsfactorij te bouwen. (Hirado was al de handelsplaats van de V.O.C.). De Engelsen onderhandelden met de shogun om vrij in Japan te verblijven, goederen aan te kopen, te verkopen en te ruilen. Op 24 juni 1613 werd Adams tewerkgesteld in de pasgebouwde handelsfactorij te Hirado. Adams kreeg een jaarloon van £ 100, terwijl anderen maar £ 40 kregen. Van 1613 tot 1623 (zonder de
Clove
mee te rekenen) zijn er maar drie schepen uit Londen naar Japan gevaren. Enkel de handel tussen Zuidoost-Azie, die voornamelijk door Adams werd ondernomen, bracht winst op.
Adams nam deel aan verschillende expedities. Hij werkte de rest van zijn leven voor de V.O.C.. Hij reisde in 1616 naar
Siam
en in 1617 naar
Cochin-China
.
Adams kocht voor het bedrijf een schip van 200 ton waarmee hij in november 1614 op expeditie naar Siam vertrok. Het schip was bedoeld om zijde, Chinese goederen, sappanhout en herten- en reeenhuiden aan te kopen en naar Japan vervoeren. Het schip bevatte voor £ 1250 aan zilver en slechts voor £ 175 aan goederen. Door een tyfoon moest hij halt houden aan de
Riukiu-eilanden
om zijn schip te herstellen (van 27 december 1614 tot mei 1615) voor hij weer naar Japan kon terugkeren in juni 1615.
In november 1615 vertrok Adams nogmaals uit Hirado op expeditie naar Siam om dennenhout terug op de markt te brengen in Japan. Het schip bevatte enkel voor £ 600 aan zilver en de onverkochte goederen van de vorige expeditie. De expeditie duurde acht maanden. Adams kwam net een week na de dood van Ieyasu weer in Japan. Na diens dood verzwakte de politieke invloed van Adams, maar de nieuwe shogun (
Tokugawa Hidetada
) behield de handelsprivileges van de Engelsen.
In maart 1617 vertrok Adams naar Cochin-China op zoek naar twee Engelse mannen die vier jaar geleden Hirado verlieten. Hij kwam terug wetende dat ze beiden beroofd en vermoord waren.
In maart 1618 vertrok Adams naar
Tonkin
, in het huidige
Vietnam
. Door slechte weersomstandigheden moesten ze stoppen in Oshima, in het noorden van de Riukiu-eilanden). In mei kwam het schip terug aan in Hirado.
Jodo-ji Tempel,
Yokosuka
Anjinzuka -
H?ky?int?
van
pagode
Adams stierf op 56-jarige leeftijd in Hirado op 16 mei 1620, en werd begraven te Hemi, Yokusuka. Hij liet zijn huis in Edo, zijn leengoed en £ 500 na die moesten verdeeld worden onder zijn familie in Japan en Engeland. Adams' zoon behield de titel 'Anjin' en was een succesvol handelaar tot de sluiting van de Japanse grenzen. Een stad in Edo kreeg zijn naam, Anjin-Cho, waar jaarlijks een viering te zijner ere wordt gehouden. Ook te
Ito
, prefectuur
Shizuoka
, wordt er een jaarlijks festival in zijn eer gehouden. Een dorp in
Yokosuka
, Anjinzuka, draagt zijn naam.
Adams is bekend geworden door de roman
Sh?gun
(1975) van
James Clavell
en de daarop gebaseerde televisieseries uit 1980 en
2024
.
In 1973 verscheen het boek "Lord of the golden fan" van Christopher Nicole, in het Nederlands bij de eerste druk vertaald "Will Adams Heer van de gouden waaier" en de tweede druk in 1985 "Anjin Miura Samurai"
- Adams, William, Eiko Tanakamaru (Samuel Purchas, samensteller) et al. (2010)
The eleven Letters of William Adams
- Corr, William (1995)
Adams The Pilot. The Life and Times of Captain William Adams 1564-1620
, Taylor & Francis Ltd
- Christopher, Nicole (1985)
Anjin Miura Samurai
, Luitingh-Sijthoff
- Giles Milton,
Samoerai William. Europese avonturen in het Japan van de shogun
, 2008.
ISBN 9054669241
- Rogers, Hiromi (2018)
Anjin - The Life and Times of Samurai William Adams, 1564-1620. A Japanese Perspective
, Global Books
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑
Adams, William, Eiko Tanakamaru (Samuel Purchas, samensteller) et al.
(2010) The eleven Letters of William Adams (brief nr. 1), p. 28
- ↑
In een brief van 23 oktober 1611 schrijft William Adams dat er op de dag van aankomst naast hem nog zes andere bemanningsleden waren die uit zichzelf konden staan. Bron:
Adams, William, Eiko Tanakamaru (Samuel Purchas, samensteller) et al.
(2010) The eleven Letters of William Adams (brief nr. 2), p. 40