Willemstad
is de
hoofdstad
van
Curacao
en de voormalige hoofdstad van de
Nederlandse Antillen
. De stad telt ongeveer 100.000 inwoners
[1]
en daarmee is het de grootste stad van de
Kleine Antillen
. Wegens de "Hollandse" architectuur wordt Willemstad soms wel het "
Amsterdam
van het
westelijk halfrond
" genoemd. De architectuur van veel kenmerkende bouwwerken in Willemstad is echter niet alleen van Nederlandse maar ook van Portugese en Spaanse oorsprong.
[2]
Een deel van de historische binnenstad staat op de
Werelderfgoedlijst
van
UNESCO
.
[3]
De
stad
ligt aan de zuidoostkant van
Curacao
, aan een
natuurlijke haven
,
Schottegat
genaamd, die via de
Sint Annabaai
met de
Caraibische Zee
in verbinding staat. Aan weerszijden van de Sint Annabaai liggen de stadsdelen
Otrobanda
en
Punda
, die sinds
1886
verbonden worden door de
Koningin Emmabrug
(in de volksmond
pontjesbrug
genoemd). Tegenwoordig gaat het meeste verkeer over de
Koningin Julianabrug
.
Curacao werd aanvankelijk bewoond door
Caquetio
. In
1499
kwamen de
Spanjaarden
voor het eerst aan op het eiland. Deze zouden op 26 juli 1499, de naamdag van
Sint Anna
aan land zijn gegaan. Vandaar de naam
Bahia de Santa Ana
(Sint Annabaai). In 1515 werden nagenoeg alle Caquetio'a als slaven weggevoerd naar Spanje. De Spanjaarden vestigden zich in 1527 definitief op Curacao. Na verloop van tijd trokken steeds meer Spanjaarden weg.
In 1634 werd Curacao veroverd door de
Nederlanders
. De stad is toen vernoemd naar de latere Nederlandse stadhouder
Willem II van Oranje
. Het gebied oostelijk van de Sint Annabaai werd
De Punt
genoemd; in het
Papiaments
:
punta
, later verbasterd tot
Punda
. In 1635 werd op De Punt een fort gebouwd ter bescherming van de haveningang:
Fort Amsterdam
. Het is het oudste fort van de
West-Indische Compagnie
op Curacao. Bij het fort verrees de stad. Willemstad werd een uitvalsbasis voor de Hollandse
kaapvaart
, de
trans-Atlantische slavenhandel
en als stapelplaats. Vanaf
1651
kreeg de stad ook een belangrijke Joodse gemeenschap. Zij bouwden in
1732
de houten
Mikve Israel-Emanuelsynagoge
, die de oudste nog in gebruik zijnde synagoge van het Amerikaanse continent. Toen de eerste WIC werd opgeheven, werd besloten dat Willemstad (vanaf
1675
) een open haven zou worden waar schepen uit verschillende landen konden aanleggen.
[4]
In 1707 werd westelijk van de Sint Annabaai een nieuwe wijk gesticht; deze heet nu
Otrobanda
(De Overkant, letterlijk 'andere oever'). De stadsmuren zouden in de periode
1861
-
1864
worden afgebroken. Willemstad bestond tot het begin van de twintigste eeuw uit de wijken Punda,
Pietermaai
,
Scharloo
en Otrobanda, die door plantages omringd waren.
[5]
Na de vestiging van de
Shell-raffinaderij
in 1915 breidde de stad zich snel uit. Rondom het
Schottegat
bouwde de raffinaderij zelf ook woonwijken, waaronder
Emmastad
en
Julianadorp
.
[6]
Op 30 mei 1969 was er een
arbeidersopstand
in Willemstad. Vakbondsleider
Wilson Godett
werd neergeschoten maar overleefde; verschillende stakers vonden de dood. Tijdens het oproer zijn vele gebouwen in Punda en Otrobanda in brand gestoken. Driehonderd
mariniers
die Nederland naar Willemstad stuurde, hebben de orde hersteld.
De wijken Punda, Otrobanda,
Scharloo
en het smalgedeelte van
Pietermaai
in het historisch centrum van Willemstad zijn in 1997 op de
Werelderfgoedlijst
van
UNESCO
geplaatst.
In de
zeventiende eeuw
werd Willemstad een
vrijhaven
. Al snel ontstond hier de belangrijkste regionale
slavenmarkt
. De uit
Afrika
aangevoerde
slaven
werden in Willemstad aan land gebracht. Vervolgens werden ze verdeeld over diverse bestemmingen in Midden-Amerika en Zuid-Amerika.
In de
jaren twintig
van de
twintigste eeuw
bouwde
Shell
bij Willemstad de
raffinaderij "Isla"
, een van de grootste
olieraffinaderijen
ter wereld. Hier wordt sindsdien ruwe olie uit
Venezuela
verwerkt. Voor de locatie werd gekozen omdat het vasteland politiek gezien niet stabiel genoeg werd geacht. Tijdens de
Tweede Wereldoorlog
draaide de raffinaderij op topcapaciteit om
vliegtuigbenzine
te produceren voor Amerikaanse bommenwerpers.
[7]
Vanaf de
jaren zestig
is het
toerisme
een steeds grotere rol gaan spelen. Er werden veel nieuwe hotels en casino's gevestigd.
In de binnenstad van Willemstad zijn veel winkels gevestigd aan onder andere de Heerenstraat en de Madurostraat.
Sinds
1997
staat het historisch centrum van Willemstad op de
Werelderfgoedlijst
van
UNESCO
. De stad staat bekend om haar vele gekleurde historische gebouwen waar zowel Nederlandse als ook Portugese en Spaanse stijlen in gecombineerd zijn. Oorspronkelijk waren deze gebouwen wit aangezien ze van
koraalsteen
waren gebouwd. In 1817 werd door gouverneur
Albert Kikkert
een wet ingevoerd die gelastte dat alle gebouwen in de stad gekleurd beschilderd dienden te worden op straffe van een boete van 25 pesos. Deze wet was aangedragen door hofarts
Benjamin de Sola
die net als andere Europese oogartsen ten onrechte vermoedde dat het weerkaatsende zonlicht op de witte gevels oogaandoeningen zouden kunnen berokkenen. De wet is sinds 1932 niet meer van kracht, maar de kleuren zijn wel gebleven.
[2]
[8]
Omdat koraalsteen erg vatbaar is voor
muurkanker
(werking,
uitloging
en aantasting door het zout in de koraalsteen en het gebruikte zeezand), vergen veel historische gebouwen regelmatig onderhoud.
Belangrijke bezienswaardigheden zijn:
Deze vanwege de haven zeer hoog gebouwde brug is bestemd voor het snelverkeer over de Sint Annabaai.
Dit is de oorspronkelijke brug over de Sint Annabaai, uitgevoerd als pontonbrug (de zg. "Pontjesbrug") en tegenwoordig alleen door voetgangers te gebruiken.
Beide bruggen zijn zeer karakteristiek en beeldbepalend en verbinden Punda met Otrabanda.
Dit is een betonnen ophaalbrug over het
Waaigat
die de wijken
Scharloo
en
Punda
verbindt. In de volksmond wordt deze brug Scharloobrug genoemd.
Als de Koningin Emmabrug voor de scheepvaart moet worden geopend, kan gratis gebruik worden gemaakt van een veerbootje (onder meer ms. Willemstad) dat honderd meter landinwaarts aan de kade ligt.
Tot 1919 kende
Willemstad enkele tramlijnen
. Tussen Willemstad en de overige delen van het eiland bestaan inmiddels geregelde busdiensten.
De stad ligt aan weerszijden van de
Sint Annabaai
, die de daarachter gelegen baai
Schottegat
met de zee verbindt. Aan de oostkant ligt, op een landtong, het oudste deel
Punda
. Dit deel kenmerkt zich door het rechte stratenplan. Aan de overkant van de baai ligt
Otrobanda
en dit deel is vanaf Punda bereikbaar via de
Koningin Emmabrug
. De enige drijvende houten draaibrug ter wereld. Noordelijk van Punda, ook weer gescheiden door het water van het Waaigat, ligt de wijk
Scharloo
waar een aantal
Neoclassicistische
herenhuizen staan. Ten oosten van Punda ligt de
woonwijk
Pietermaai
. In het noordwesten van Willemstad, boven
Isla
, ligt de wijk
Buena Vista
ontstaan als woonwijk van veelal lokale arbeiders die bij
Shell
werkten. Aan de stad werden
Brievengat
,
Julianadorp
,
Emmastad
en
Salina
aangebouwd, die algemeen ook als wijk van Willemstad worden beschouwd. Andere gedeelten van de stad worden meer als
buurt
gezien.
Bronnen, noten en/of referenties
|