Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De
viola da gamba
(Italiaans voor
beenviool
) is een familie van
strijkinstrumenten
die haar oorsprong heeft in de
gitaar
, meer bepaald de
vihuela de arco
. Het instrument verkreeg zijn huidige vorm in de 16e eeuw. Met name in Engeland waren in de 16e en 17e eeuw gamba
consorten
(ensembles van verschillende gamba's) populair.
De gamba heeft vijf tot zeven (meest zes) snaren, gestemd als volgt van hoog naar laag (tenorgamba): d' a e c G D. Een zevende snaar (A) werd toegevoegd door
Monsieur de Sainte-Colombe
, deze liet een gevoeliger speelwijze toe.
Het is niet ongebruikelijk om deze stemming aan te passen; met name in de tabulatuurtraditie is het soms noodzakelijk om een of meerdere snaren te herstemmen.
[1]
Grotere gamba's worden tussen de benen geklemd. Vaak wordt gedacht dat de
cello
zich uit de viola da gamba ontwikkeld heeft. Dit is echter niet waar; de cello en de gamba zijn tegelijkertijd ontwikkeld.
[2]
Een belangrijk verschil is dat de cello geen
bundes
heeft
[3]
en dat de gamba onderhands, en de cello bovenhands wordt gestreken. Deze techniek is ook in andere culturen de meest gebruikte strijkhouding, zoals bij de Iraanse
kemanche
.
Het corpus (klankkast) van de
contrabas
heeft dezelfde vorm, toch is deze geen familie van de gamba, maar van de
viola da braccio
.
[1]
Ook de
viola d'amore
is een afstammeling van de viole da gamba (viole is het meervoud van viola).
Verschillen tussen de viola da gamba en de viola da braccio
[
bewerken
|
brontekst bewerken
]
De
viola da braccio
(bekend vanaf ca. 1480) was een instrument (een armviool) met vergelijkbare eigenschappen als de viola da gamba. Uit de viola da braccia ontwikkelde zich later de
vioolfamilie
. Er zijn echter verschillen in bouw:
Viola da gamba
|
Viola da braccio
|
5-7 snaren
|
4 snaren
|
variabele stemming
|
vaste stemming in kwinten
|
soms fretten (soms verplaatsbaar)
|
geen fretten
|
toegespitst bovenblad
|
niet toegespitst bovenblad
|
hoge zijranden
|
lage zijranden
|
vlak onderblad
|
gewelfd onderblad
|
geen overstekende rand
|
overstekende rand
|
stompe hoeken
|
langgerekte hoeken
|
C- of vlamgaten
|
F-gaten
|
milde gedekte klank
|
volle ronde klank
|
bespeling met hand onder de stok
|
bespeling met hand boven de stok
|
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑
a
b
Karl H. Worner -
Geschiedenis der Muziek
, 1974, p. 433 e.v., paragraaf 30.1
- ↑
www.hum.uu.nl
- ↑
Dit zijn een soort verplaatsbare
fretten
.
|