Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Telomerase
is een
enzym
dat in de
celkern
van bepaalde cellen voorkomt. Het bestaat voor een deel uit
proteine
en voor een deel uit
RNA
. De proteine is een enzym, een
reverse transcriptase
, terwijl het RNA-gedeelte als
matrijs
gebruikt wordt.
[1]
Telomerase herstelt de
telomeer
na verlies van DNA dat optreedt als gevolg van onvolledige replicatie. Daardoor worden de
chromosoomuiteinden
beschermd tegen
recombinatie
, chromosoomfusie of afbraak door
exonuclease
. Omdat de
DNA-polymerase
tijdens
replicatie
aan het eind van het chromosoom geen
primers
meer vindt, is ze gedwongen vroegtijdig te stoppen. Daardoor wordt de telomeer bij elke celdeling 50-200
nucleotiden
korter.
[2]
Deze vermindering van de lengte van de telomeren wordt grotendeels tegengegaan door de telomerase. Ook daar waar de activiteit van dit enzym hoog is, zoals in
stamcellen
, worden de telomeren na elke celdeling wat korter. Dit heeft veroudering van de weefsels en organen tot gevolg.
[3]
De werking van de telomerase bestaat uit het transcriberen van een RNA-matrijs in DNA. De telomerase draagt een eigen matrijs bij zich die een sequentie heeft van 3'-
CAAUC
CCAAUC-5'. Deze sequentie kan varieren, maar is hetzelfde bij alle gewervelden. Het eerste gedeelte van de matrijs, weergegeven in cursief, dient voor het uitlijnen met het uiteinde van het chromosoom, dat reeds een herhalende telomeer-sequentie draagt. Het tweede deel van de matrijs wordt gebruikt bij reverse transcriptie in 5'-GGTTAG dat de veelvuldig herhaalde sequentie van de telomeer is.
[4]
Telomerase is niet actief in
somatische
cellen, behalve in
T-
en
B-lymfocyten
. Het enzym is verder actief in
eencellige
organismen. Het is ook actief in de cellen van de
kiembaan
, in
geslachtscellen
, in vroege
embryo's
en in de
stamcellen
van
meercellige organismen
.
[1]
[5]
Telomerase is ook actief in
kankercellen
, waardoor deze zich kunnen blijven delen, zonder dat de chromosomen schade ondervinden.
[6]
Niet-kankercellen kunnen zich maar 40 tot 60 keer delen, waarna
apoptose
optreedt.
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑
a
b
(
en
)
Yadav, Prem Singh
(
24 december 2019
).
Telomerase Structure and Function, Activity and Its Regulation with Emerging Methods of Measurement in Eukaryotes
. IntechOpen.
ISBN 978-1-78984-575-4
.
- ↑
Paulo, A.
(
1 januari 2017
).
5.09 - Targeting Promoter Quadruplex Nucleic Acids for Cancer Therapy
. Elsevier, Oxford, 308?340.
ISBN 978-0-12-803201-5
"Mean telomere length in the MCF7 cell line is c. 6 kilobases, and c. 100 nucleotides are lost per round of replication"
- ↑
Vaiserman, Alexander
, Krasnienkov, Dmytro
(2021).
Telomere Length as a Marker of Biological Age: State-of-the-Art, Open Issues, and Future Perspectives
.
Frontiers in Genetics
11.
ISSN
:
1664-8021
.
DOI
:
10.3389/fgene.2020.630186/full
.
- ↑
Gavory, Gerald
, Farrow, Mark, Balasubramanian, Shankar
(
15 oktober 2002
).
Minimum length requirement of the alignment domain of human telomerase RNA to sustain catalytic activity in vitro
.
Nucleic Acids Research
30 (20): 4470?4480.
ISSN
:
0305-1048
.
PMID
:
12384594
- ↑
Ozturk, Saffet
(
1 februari 2015
).
Telomerase Activity and Telomere Length in Male Germ Cells
.
Biology of Reproduction
92 (2).
ISSN
:
0006-3363
.
DOI
:
10.1095/biolreprod.114.124008
.
- ↑
(
en
)
Remes, K.
, Norrback, K.-F., Rosenquist, R., Mehle, C., Lindh, J.
(2000-02).
Telomere length and telomerase activity in malignant lymphomas at diagnosis and relapse
.
British Journal of Cancer
82 (3): 601?607.
ISSN
:
1532-1827
.
DOI
:
10.1054/bjoc.1999.0970
.
|