Roger Louis Schutz-Marsauche
(
Provence
,
Zwitserland
12 mei
1915
?
Taize
16 augustus
2005
), beter bekend als
frere Roger
(broeder Roger),
was theoloog, verzetsheld en de oprichter en de eerste
overste
van de
Taizegemeenschap
, een
oecumenische
kloostergemeenschap
die anno 2005 een honderdtal broeders telt en jaarlijks ongeveer 200.000, veelal jonge mensen als bezoekers trekt.
Hij zette zich zijn hele leven in voor de verzoening tussen de gescheiden
kerken
, waarbij hij zich vooral richtte op de
christelijke
jongeren. Met zijn
charismatische
verschijning maakte hij op velen indruk.
Zijn vader Karl Ulrich Schutz was afkomstig uit
Bachs
in het
Zurcher Unterland
, zijn moeder Amelie Henriette Schutz-Marsauche uit
Bourgondie
. Hij was de jongste van negen kinderen. Van
1937
tot
1940
studeerde hij
gereformeerde
theologie
te
Straatsburg
en
Lausanne
.
In
1940
reed hij op de fiets van
Geneve
naar het Bourgondische plaatsje Taize, in het door de
Duitsers
bezette deel van Frankrijk. In de eerste jaren daar huisvestte hij samen met zijn zus Genevieve vluchtelingen, vooral
Joden
. Na in
1942
naar Zwitserland te zijn teruggekeerd kwam hij in
1944
opnieuw naar Taize waarbij hij zich ditmaal toelegde op de verzorging van Duitse
krijgsgevangenen
en de opvang van oorlogsweeskinderen. Steeds meer vrienden en gelijkgestemden sloten zich bij hem aan, en in
1949
legden de eerste zeven broeders de
kloostergeloften
af.
Oorspronkelijk waren alleen broeders afkomstig van verschillende
protestantse Kerken
lid van de broedergemeenschap van Taize. In
1968
werd de eerste
rooms-katholieke
broeder in de gemeenschap opgenomen.
In
1974
organiseerde de gemeenschap een "jongerenconcilie", dat een paar jaar later overging in een "Pelgrimage van vertrouwen op aarde". Deze pelgrimage heeft niet de vorm van een organisatie of een beweging rond Taize. Men wordt aangemoedigd om stichter van vrede en drager van vertrouwen te worden in zijn eigen stad, dorp en plaatselijke kerk.
In Taize leven anno 2005 ongeveer 100 broeders uit 25 landen. In de loop der jaren hebben miljoenen jongeren zich met de thema's van de gemeenschap beziggehouden:
naastenliefde
, vrede en verzoening. Op aanmoediging van frere Roger leven sinds
1951
broeders samen met bezitslozen in gemeenschappen in
Azie
,
Afrika
en
Latijns-Amerika
.
Tijdens de
eucharistieviering
bij de bijzetting van
Paus Johannes Paulus II
deelde de toenmalige
kardinaal Ratzinger
aan frere Roger de
Heilige Communie
uit, wat wereldwijd opzien baarde. Sommigen zagen hierin een teken van toenadering tussen de kerkgenootschappen binnen het christendom. Bij monde van zijn woordvoerder
Joaquin Navarro Valls
heeft het
Vaticaan
in juli 2005 verklaard dat dit een uitzonderlijk geval was en Frere Roger zich “in de rij bevond die zich voor kardinaal Ratzinger had gevormd voor het ontvangen van de Heilige Communie en het in die omstandigheden onmogelijk was hem het Allerheiligste Sacrament te weigeren, vooral omdat zijn katholiek geloof welbekend is”.
Navarro Valls benadrukte dat “dit een zeer uitzonderlijk geval was, dat niet veralgemeend mag worden”.
Frere Roger was protestant. Hij zette een stap die sinds de
Reformatie
niet was voorgekomen: hij trad geleidelijk toe tot volledige gemeenschap met het geloof van de katholieke Kerk, zonder een ‘bekering’ die een breuk met zijn oorsprong zou betekenen.
Zelf beschreef frere Roger zijn weg van oecumene als volgt: “Mijn grootmoeder van moederskant ontdekte intuitief een soort sleutel voor de roeping tot oecumene. Zij heeft voor mij de weg ontsloten om die roeping in praktijk te brengen. Geraakt door het getuigenis van haar leven, heb ik, in haar voetspoor, al op jonge leeftijd mijn eigen christelijke identiteit gevonden: ik bracht in mijzelf een verzoening tot stand tussen het geloof van mijn oorsprong en het mysterie van het katholieke geloof, zonder de verbondenheid met wie dan ook te verbreken.”
Op
16 augustus
2005
werd frere Roger kort na 20.30 uur, tijdens het avondgebed waarbij ongeveer 2500 jongeren aanwezig waren, aangevallen door Lumini?a Solcan, een
35
-jarige verwarde
Roemeense
vrouw die hem met een
mes
stak, met dodelijk gevolg. Hij werd begraven op
23 augustus
2005
op het plaatselijke
kerkhof
rond de romaanse kerk waar de gemeenschap van Taize zijn eerste kerkdiensten hield.
Frere Alois
(1954), die indertijd door Frere Roger bestemd was om zijn opvolger te zijn, is sinds 2005 prior van de gemeenschap.
- Vivre l'aujourd'hui de Dieu,
1958
, "Voor
Helmut Frenz
, voor
Christian Precht
en allen die met hen in
Chili
gestreden hebben voor mensen, die slachtoffer van mensen werden"
- L'unite, esperance de vie,
1962
- Dynamique du provisoire
(De spankracht van het voorlopige),
1965
- Unanimite dans le pluralisme,
1966
- Violence des pacifiques,
1968
- Ta fete soit sans fin
(Feest zonder einde, dagboek
februari
1969
?
mei
1970
),
1971
- Lutte et contemplation
(Strijd en aanbidding, dagboek
mei
1970
?
april
1972
),
1973
- Vivre l'inespere
(Het onvermoede tegemoet, dagboek
1972
?
1974
),
1976
- Etonnement d'un amour
(Weg van een liefde, dagboek
september
1974
?
december
1976
),
1979
- De bronnen van Taize
,
1980
(Uitgeverij Ten Have,
2001
)
- Fleurissent tes deserts
,
1982
- Passion d’une attente
,
1985
- Son amour est un feu
(Zijn liefde is een vuur),
1988
- En tout la paix du cœur
(Vrede in je hart),
1995
- Dieu ne peut qu’aimer
,
2001
- Pressens-tu un bonheur ?
,
2005
- Bidden in de stilte van je hart ? 100 gebeden
, (Uitgeverij Ten Have,
2006
)
- 1974
:
Templetonprijs voor religie
, West Conshohocken, PA USA
- 1974
:
Friedenspreis des Deutschen Buchhandels
,
Frankfurt aan de Main
- 1986
:
Eredoctoraat
van de
Universiteit van Warschau
- 1988
:
UNESCO-prijs voor Vredeseducatie
,
Parijs
- 1989
:
Karlsprijs
van de stad
Aken
- 1990
:
Eredoctoraat
van de
Katholieke Universiteit Leuven
- 1992
:
Robert Schumanprijs
,
Straatsburg
- 1997
:
Notre Dame Award
, Notre Dame Universiteit, Indiana, USA
- 2003
:
Dignitas Humana Award
, Saint John’s University, Collegeville, Minnesota, USA
- 2004
: Lambeth Cross
Sabine Laplane: Frere Roger. De biografie over de stichter van Taize,
uitg. Berne Media 2020, oorspr. uitg. 2015 (bespreking met uitvoerige levensbeschrijving op
Biografieportaal
).