Pantelleria
(
Siciliaans
:
Pantilliria
,
Arabisch
:
?????
Qaw?ra
) is een
Italiaans
eiland
in de
Middellandse Zee
, ongeveer halverwege
Sicilie
en
Tunesie
. Het eiland heeft een oppervlakte van 83 km² en is daarmee het vijfde eiland van Italie. De gelijknamige gemeente maakt deel uit van de Siciliaanse provincie
Trapani
en telde 7495 inwoners op 31 december 2011
[3]
. Sinds 2016 wordt het beschermd als
Nationaal park Pantelleria
(
Italiaans
:
Parco nazionale dell'isola di Pantelleria
).
Het eiland behoort geologisch gezien tot het
Afrikaanse continent
en is volledig
vulkanisch
van oorsprong. De laatste uitbarsting was in 1891 en vond onder water plaats. Het hoogste punt is de 836 meter hoge Montagna Grande. Bij helder weer kun je vanaf hier de
Tunesische
Kaap Bon
zien. De hoofdplaats heet ook Pantelleria en beschikt over een haven.
Tot 1978 werd door Tunesie aanspraak gemaakt op het eiland. Sinds de
Italiaans-Tunesische akkoorden
wordt het door Tunesie erkend als Italiaans grondgebied.
Uit archeologisch onderzoek blijkt dat Pantelleria reeds 36.000 jaar geleden al bewoond was, waarschijnlijk door mensen van
Iberische
en/of
Ligurische
afkomst. Het eiland is daarna waarschijnlijk weer onbewoond geraakt. De Grieken noemden het eiland
Cossyra
. In de
7e eeuw v.Chr.
vestigden de
Carthagers
zich op het eiland en bouwden er een nederzetting. In de
3e eeuw v.Chr.
kwam het in handen van de
Romeinen
en werd het een verbanningsoord. Het speelde een belangrijke rol in de
Punische oorlogen
.
Het eiland was van de 7e tot de 12e eeuw in handen van de
Moren
. Zij noemden het eiland
Bent el-Rhia
wat
Dochter van de wind
betekent, vanwege de
sirocco
die vanuit de
Sahara
over het eiland waait. Deze naam zou uiteindelijk
verbasteren
naar
Pantelleria
. In 1123 kwam het eiland in handen van
Rogier II van Sicilie
. Het
Siciliaans-Arabisch
, een dialect vergelijkbaar met het
Maltees
, was de volkstaal van het eiland tot aan de late 18de eeuw, toen het door het
Romaanse Siciliaans
werd vervangen. De moderne Siciliaanse taal zoals die in Pantelleria wordt gesproken bevat veel Arabische leenwoorden en de meeste plaatsnamen van het eiland zijn van Arabische oorsprong. In juli 1586 vond in de buurt van het eiland een zeeslag plaats, toen een gewapende Engelse koopvaardijvloot van vijf schepen erin slaagde om een aanval van elf Spaanse en Maltese
galeien
af te weren.
Tijdens de
Tweede Wereldoorlog
werd het eiland op 10 juni 1943 door de geallieerden veroverd (
Operation Corkscrew
) als voorbereiding op de
Landing op Sicilie
. Op het eiland lag een militair vliegveld dat werd verdedigd door zo'n 12.000 soldaten. Voordat de Britse 1ste Infanteriedivisie aan land ging, werd het eiland zwaar gebombardeerd door vliegtuigen en scheepskanonnen. De Britten landden rond het middaguur en het eiland gaf zich bijna direct en zonder tegenstand over. Nog geen twee weken later begonnen Britse vliegtuigen vanaf het eiland te opereren.
Buiten de hoofdplaats zijn veel zogenaamde
dammusi
te vinden. Dit zijn boerderijen die opgebouwd zijn uit blokken vulkanisch gesteente. De witgeschilderde daken zijn zo gemaakt dat ze het regenwater optimaal opvangen waarna het in ondergrondse tanks wordt opgeslagen. De huizen die vaak koepeltjes in het dak hebben zijn goed geisoleerd tegen de hitte. Deze bouwstijl is een overblijfsel van de Moorse overheersing.
Pantelleria heeft haar eigen wijn, deze wordt
Pantescho
genoemd of meer bekend de
Moscato di Pantelleria
en
Moscato Passito di Pantelleria
. Deze zoete
muskaatwijn
wordt van de lokale Zibbibo-druif gemaakt. De
kappertjes
die op het eiland worden verbouwd hebben een afwijkende smaak en bezitten als enige kappertjessoort een PGI-keurmerk. De kappertjesbomen worden net als de olijfbomen klein gehouden door stenen aan de takken te hangen om ze zo beter te beschermen tegen de wind.
De
wind
is een dagelijks gespreksonderwerp. Het weer wordt namelijk alleen door de wind bepaald. Pantelleria is ook het eerste eiland waar de
sirocco
overheen waait.
De film
A Bigger Splash
uit 2015 werd opgenomen op het eiland.
De belangrijkste bron van inkomsten is het
toerisme
, met name de
duiksport
. Er is nog vulkanische activiteit op het eiland. Zo zijn er
warmwaterbronnen
,
fumaroles
en een grot waar stoom uit de grond komt zodat een natuurlijke
sauna
ontstaat. Het eiland heeft meerdere archeologische vindplaatsen en een aantal
prehistorische
torenvormige
graftombes
die enigszins te vergelijken zijn met de
nuraghi
van
Sardinie
. In de hoofdplaats staat het
13e-eeuwse
Castello Barbacane
. Hier wordt elk jaar in augustus een wijnbeurs gehouden.
Bronnen, noten en/of referenties
|