Paasopstand
|
Onderdeel van de
Eerste Wereldoorlog
|
|
|
Datum
|
24 - 29 april 1916
|
Locatie
|
Dublin
schermutselingen in graafschappen
Meath
,
Galway
,
Louth
en
Wexford
|
Resultaat
|
Onvoorwaardelijke overgave van de rebellen, executie van hun leiders. Toename aan steun voor
Sinn Fein
bij de verkiezingen van 1918 als reactie op de executie van opkomende leiders.
|
Strijdende partijen
|
|
Leiders en commandanten
|
|
Troepensterkte
|
1.250 in Dublin
2.000 - 3.000 elders, maar zij namen bijna geen deel aan de gevechten
|
16.000 troepen en 1.000 gewapende politieagenten in Dublin tegen het einde van de week
|
|
Verliezen
|
64 doden
onbekend aantal gewonden
16 geexecuteerd
|
132 doden
397 gewonden
|
|
De
Paasopstand
(
Iers
:
Eiri Amach na Casca
,
Engels
:
Easter Rising
) is de Ierse Republikeinse
opstand
van 24-30 april
1916
en wordt gezien als een van de belangrijkste gebeurtenissen in de
geschiedenis van Ierland
. Een deel van de Irish Volunteers onder leiding van
Padraig Pearse
en het kleinere Irish Citizen Army van
James Connolly
bezetten sleutelposities in
Dublin
, waaronder het
General Post Office
op
O'Connell Street
.
Op paasmaandag 1916 riep de nieuwe republikeinse regering, onder leiding van Pearse, de
Ierse Republiek
uit. Dat deed hij in een belangrijk historisch document dat in het Engels
the Proclamation
wordt genoemd.
[1]
[2]
Deze opstand markeert een splitsing tussen het Republikeinse en het algemene Ierse nationalisme, dat tot dan toe een belofte van autonomie onder de Britse kroon accepteerde.
Kansloos tegenover 4500
Britse
manschappen en meer dan 1000 politieagenten (het aantal Volunteers wordt geschat op 1000, de Irish Citizen Army ongeveer 250) werden de rebellen verslagen: honderden werden gedood of gewond, inclusief buitenstaanders die in het vuurgevecht terechtkwamen, en ongeveer 3000 verdachten werden gearresteerd. Vijftien leiders (inclusief de zeven mannen die de Onafhankelijkheidsverklaring hadden ondertekend) werden geexecuteerd in de periode van 3 tot en met 12 mei, onder hen de al dodelijk getroffen Connolly, die in een stoel werd omgebracht omdat hij niet meer kon staan.
De Ierse opinie veranderde sterk na deze executies. Voorheen zag men de rebellen als onverantwoordelijke avonturiers die het nationalisme konden schaden. De vrijgelaten arrestanten reorganiseerden het Republikeinse leger, en het nationalistische sentiment komt steeds verder achter de
Sinn Fein
partij te liggen. Sinn Fein had, ironisch genoeg, zelf niets te maken met de Opstand maar de pers noemde het een Sinn Fein-opstand. Hoewel feitelijk onterecht stroomden nieuwe leden toe en de beweging werd een jaar later, in 1917, overgenomen door de radicale nationalisten. Zo was het mogelijk dat in 1921 de
Ierse Vrijstaat
werd uitgeroepen door
Eamon de Valera
. De
Ierse Republiek
is pas veel later na de Tweede Wereldoorlog uitgeroepen.
De verkiezingen voor het Britse parlement in december 1918 resulteerden in een grote overwinning voor Sinn Fein in Ierland. De meeste parlementsleden kwamen samen in Dublin op 21 januari 1919 om opnieuw de Ierse Republiek uit te roepen, met als president Eamon de Valera. Hij was de commandant van de Volunteers' 3e Bataljon, maar was niet geexecuteerd omdat hij in de
Verenigde Staten
geboren was en het
Verenigd Koninkrijk
hoopte op Amerikaanse hulp in de
Eerste Wereldoorlog
.
De Paasopstand wordt over het algemeen gezien als verloren vanaf het begin, en dit zal ook zo zijn ingeschat door de leiders. Critici zien elementen van een 'bloedoffer' zoals ook beschreven in de wat romantische teksten van Pearse.
In 2006 is, voor het eerst sinds het begin van de burgeroorlog in
Ulster
, de Paasopstand herdacht onder andere met een militaire parade.
Bronnen, noten en/of referenties
|